حزب راست‌گرای «برای آزادی» به رهبری خیرت ویلدرز در انتخابات زودهنگام هلند از دیگر رقبا پیشی گرفت. البته حزب «برای آزادی» با وجود این پیشتازی غافلگیر‌کننده نتوانست اکثریت مطلق کرسی‌های پارلمان را از آن خود کند و برای تشکیل دولت آینده هلند باید با دیگر احزاب ائتلاف کند.

خیرت ویلدرز خود را آماده می‌کند تا جانشین مارک روته، نخست‌وزیر مستعفی هلند، شود؛ کسی که در کارنامه سیاسی‌اش پیشینه ۱۳ سال رهبری دستگاه اجرایی این کشور را دارد و طولانی‌ترین دوره نخست‌وزیری را در میان سیاستمداران هلندی به نام خود ثبت کرده است.

بنا بر رای‌پرسی پای صندوق‌ها، حزب «برای آزادی» خیرت ویلدرز در انتخابات روز چهارشنبه ۲۲ نوامبر ( دوم آذر) بر خلاف تمام پیش‌بینی‌ها، ۳۵ کرسی از مجموع ۱۵۰ کرسی پارلمان را به دست آورد؛ ۹ کرسی بالاتر از حزب فرانتز تیمرمانز، رقیبش از ائتلاف سبز و چپ‌گرا. حزب محافظه‌کار مارک روته، نخست‌وزیر مستعفی هلند، نیز با ۲۴ کرسی در جایگاه سوم قرار گرفت.

ویلدرز کیست؟

خیرت ویلدرز ۶۰ ساله در دهه‌های گذشته به‌تدریج به یکی از مهره‌های اصلی در عرصه سیاسی هلند تبدیل شد.

فعالیت سیاسی او از زمانی آغاز شد که به عضویت حزب لیبرال مارک روته، نخست‌وزیر وقت، درآمد. او پیش از آنکه حزب مهاجرستیز «برای آزادی» را تاسیس کند، به عنوان نماینده‌ای مستقل به پارلمان هلند راه یافت.

به نوشته تایمز، ویلدرز به دلیل عقاید و اظهارنظرهای اسلام‌ستیزانه‌اش به مرگ تهدید شده و از سال ۲۰۰۴ تحت حمایت شدید پلیس بوده است. در سال ۲۰۲۰، دادگاه او را به دلیل «اهانت» به مهاجران مراکشی مجرم شناخت اما قضات هیچ مجازاتی برای او در نظر نگرفتند.

او چگونه از رقبا پیشی گرفت؟

در پی سقوط دولت ائتلافی مارک روته در ماه ژوییه و استعفای او از نخست‌وزیری، هلند به مرحله تازه‌ای وارد شد. روته اگرچه تا زمان برگزاری انتخابات ۲۲ نوامبر در سمتش باقی ماند، اوضاع به روال سابق نبود و احزاب سیاسی هلند کارزارهای سیاسی برای انتخاباتی زودهنگام را دو سال پیش از موعد مقرر آغاز کردند.

به گزارش تایمز، در بدو امر، تنها تعداد کمی از مردم هلند ویلدرز را یک نامزد جدی حساب می‌کردند. اما دیلان یشیلگوزــ‌ زگریوس، جانشین مارک روته در رهبری حزب لیبرال «مردم برای آزادی و دموکراسی»، با اعلام تمایلش برای ائتلافی در همراهی با حزب «برای آزادی» راه را برای پیروزی ویلدرز هموار کرد. هر چند بعد از موضعش عقب نشست.

پیتر اومتزیگت از دیگر سیاستمداران محافظه‌کار در هلند است که می‌توانست بختی برای پیروزی داشته باشد. این نماینده سابق حزب دموکرات مسیحی که اندکی پیش از انتخابات حزب سیاسی‌‌‌اش را با نام «قرارداد اجتماعی جدید» تاسیس کرد، در سخنانش اولویت را نه قدرت بلکه تحقق «آرمان‌هایش» اعلام کرد. به نظر می‌رسد رویکرد او در مورد عزمش برای نخست‌وزیری به‌تدریج در میان رای‌دهندگان هلندی تردیدهایی ایجاد کرد.

از سوی دیگر، ویلدرز رویکردی عملگرایانه‌تر در پیش گرفت و با ملایم‌تر کردن برخی سیاست‌های بحث‌برانگیزترش، دایره رای‌دهندگانش را گسترش داد و در مناظرات انتخاباتی پایانی، در مقایسه با رقبا با اعتماد‌به‌نفس بیشتری ظاهر شد.

وعده‌ها و برنامه‌های او؟

ویلدرز که به نوشته رویترز، خود را هوادار ویکتور اوربان، رئیس‌جمهوری مجارستان، می‌داند، مخالفت صریحش را با اتحادیه اروپا اعلام کرده است. او پیش‌تر از هلند خواسته بود پرداخت‌هایش به اتحادیه را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد و جلو ورود اعضای جدید به این اتحادیه را بگیرد. او همچنین بارها اعلام کرده است که هلند باید ارسال تسلیحات نظامی به اوکراین را متوقف کند.

یکی از طرح‌های او برگزاری همه‌پرسی الزام‌آور برای خروج از اتحادیه اروپا است. او همچنین از هلند می‌خواهد که از تعهدات بین‌المللی‌اش در زمینه تغییرات اقلیمی خارج شود.

حزب «برای آزادی» در بیانیه انتخاباتی‌اش هشدار داد که هلند به دلیل «سونامی» پناهندگی و مهاجرت گسترده به طور جدی ضعیف شده است. خیرت ویلدرز شامگاه چهارشنبه پس از اعلام نتایج رای‌پرسی‌ها گفت: «هلندی‌ها امیدوارند بتوانند کشورشان را [از مهاجران] پس بگیرند.»

او پیش‌تر به‌صراحت اعلام کرده بود که می‌خواهد مساجد و قرآن، کتاب مقدس مسلمانان، را در هلند ممنوع کند.

با این‌ حال، او در ائتلاف با دیگر احزاب احتمالا ناگزیر خواهد بود از مواضع سرسختانه‌اش عقب‌نشینی کند. ویلدرز شامگاه چهارشنبه گفت که حاضر است برای رسیدن به ائتلاف با دیگر احزاب مصالحه کند اما مشخص نیست در کدام‌یک از برنامه‌هایش تجدید‌نظر خواهد کرد.

ائتلاف با چه احزابی؟

حزب «برای آزادی» با ۳۵ کرسی برای تشکیل دولت به دست‌کم ۴۱ کرسی دیگر نیاز دارد. از این‌ رو نمی‌تواند تنها به یک حزب دیگر امید ببندد و این کار را برای ویلدرز کمی دشوارتر خواهد کرد. حزب فرانتز تیمرمانز، رقیب او از ائتلاف سبز و چپ‌گرا، با ۲۶ کرسی و حزب محافظه‌کار مارک روته، نخست‌وزیر مستعفی، با ۲۴ کرسی به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. این سه حزب در مجموع بیش از ۸۴ کرسی پارلمان را در اختیار خواهند داشت.