حسن کاظمی قمی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل، بهتلویح به اظهارات محمد اسماعیلخان، فرمانده پیشین جهادی در غرب افغانستان، واکنش نشان داد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران یک کشور است و نیاز به سخنگو[ی] بیرونی ندارد.»
کاظمی قمی جزئیات بیشتری در این رابطه در شبکه اکس منتشر نکرده است.
حسن کاظمی قمی یکی از فرماندهان سپاه قدس است که در رژیم طالبان هم در جایگاه سفیر جمهوری اسلامی ایران و هم بهعنوان نماینده ویژه رئیسجمهوری ایران در افغانستان کار میکند. او در مدت حضورش در کابل برای بهبود روابط با فرماندهان طالبان در ردههای مختلف، تلاش زیادی کرده است.
"جمهوری اسلامی ایران یک کشور است و نیاز به سخنگو بیرونی ندارد"
— IR.Special.Representative.for.Afg (@SpecialIran) November 30, 2023
جمهوری اسلامی ایران در دوره نظام جمهوری در افغانستان از بخشهایی از طالبان حمایت میکرد. ادعاهایی در مورد حمایت مستشاری و مالی و تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران از طالبان وجود داشت، هرچند تهران این ادعاها را رد میکرد. اما وقتی طالبان قدرت را به دست گرفتند، روابط جمهوری اسلامی ایران با طالبان روزبهروز گسترش یافت.
محمد اسماعیلخان در یازدهمین کنفرانس امنیتی هرات در شهر دوشنبه، در تاجیکستان، گفته بود که رژیم طالبان حوصله ایران و حوصله جهان را سر برده است.
محمد اسماعیلخان سلطه دوباره طالبان در افغانستان را «دسیسه بزرگ جهانی» خواند و گفت که طالبان نهتنها تغییری نکردهاند، بلکه نسبت به گذشته سختگیرتر نیز شدهاند. او همچنین بر نزدیکی مخالفان طالبان تاکید کرد.
در پی سقوط استان هرات- هممرز با ایران- بهدست طالبان، محمد اسماعیلخان، که مقاومت علیه طالبان را در هرات رهبری میکرد، در پایگاه ۲۰۷ ارتش حکومت پیشین بهدست طالبان اسیر شد. پس از چند روز، طالبان به این فرمانده پیشین جهادی اجازه سفر به ایران را دادند. محمد اسماعیلخان در حال حاضر با شماری از اعضای ارشد حزب جمعیت اسلامی افغانستان در ایران سکونت دارد.
سال گذشته منابع نزدیک به محمد اسماعیلخان به ایندیپندنت فارسی گفته بودند که جمهوری اسلامی ایران به او اجازه شرکت در دهمین دور کنفرانس امنیتی هرات در شهر دوشنبه را نداده است.
درپی سرنگونی نظام جمهوری، شمار زیادی از مخالفان رژیم طالبان و مقامها و نظامیان حکومت پیشین به ایران سفر کردند و ساکن این کشور شدند. در مقطع کنونی، جمهوری اسلامی ایران از حامیان رژیم طالبان در افغانستان است و نمیخواهد روی مخالفان این رژیم سرمایهگذاری کند و تلاش میکند سطح روابطش با این گروه را افزایش دهد.
پیشبینی میشود که در صورت افزایش تنش ایران با طالبان، جمهوری اسلامی از قدرت مخالفان طالبان در ایران علیه طالبان استفاده خواهد کرد. از این مخالفان ممکن است بهعنوان ابزار فشار علیه رژیم طالبان استفاده شود.
جمهوری اسلامی پایان ماموریت نظامی ناتو و آمریکا در افغانستان را دستاوردی «بزرگ» میداند و به همین دلیل با طالبان در تماس و تعامل است. جمهوری اسلامی میزبان هیئتهای متعدد طالبان بوده است و سفر مقامهای این گروه به ایران در ماههای اخیر افزایش یافته است.
مقامهای جمهوری اسلامی ایران امیدوارند طالبان برای دفع تهدید گروههایی که در افغانستاناند و منافع ایران را تهدید میکنند با آنها برخورد کند. فعالیت شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) به جدیترین نگرانی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان بدل شده است.