بنا بر گزارش رسانه‌های داخل ایران، وضعیت آلودگی هوا در استان‌های تهران، البرز، اصفهان، خوزستان، مرکزی و آذربایجان شرقی بحرانی شده است و هوای شهرها در این استان‌ها در «وضعیت ناسالم» است.

به گزارش خبرگزاری مهر، شاخص کیفی هوای کلانشهر اصفهان، زرین‌شهر و قهجاورستان، شامگاه یکشنبه، ۲۶ آذر (۱۷ دسامبر)، وضعیت قرمز و ناسالم را برای عموم شهروندان نشان می‌دهد. با این حال، در نخستین جلسه قرارگاه مقابله با آلودگی هوای این استان، اعلام شد که مدارس این شهرها تعطیل نخواهد شد. در این جلسه تعیین شد که با توجه به «شرایط وارونگی دما، سکون و پایداری جو و اعلام هشدار سطح زرد اداره کل هواشناسی، از ۲۷ آذر تامین گاز برای صنایع بزرگ استان محدود خواهد شد».

منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، در این باره گفت: «این محدودیت شامل کارخانه‌های ذوب‌آهن و فولاد مبارکه می‌شود تا در روزهای آینده با کاهش فعالیت، بخش‌های مختلف مجموعه‌های خود را وارد فاز تعمیرات کنند.»

او همچنین مدعی شد که بر اساس گزارش اداره کل محیط زیست استان اصفهان، در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان هیچ‌گونه مصرف مازوت گزارش نشده است.

در استان مرکزی نیز بر اساس اطلاعات دریافت‌شده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا، متوسط شاخص کیفیت هوای اراک در ۲۴ ساعت منتهی به ساعت ۱۱ صبح  یکشنبه، برابر با عدد ۱۲۹، و کیفیت هوا ناسالم بوده است.

وضعیت هوای تهران نیز در وضعیت قرمز قرار دارد و هوای هفت شهر استان تهران ناسالم گزارش شده است. بر این اساس، شاخص کیفیت هوا در شهرهای لواسان، باغستان، پاکدشت، باقرشهر، پیشوا، شهریار و قرچک بالای ۱۵۰ است و در شرایط قرمز قرار دارد. در شهر تهران نیز شاخص هوای ۱۷ منطقه بالای ۱۵۰ است، اما میانگین شاخص ۱۵۰ است و در مرز شرایط نارنجی و قرمز قرار دارد. معاون استاندار تهران نیز از غیرحضوری شدن کودکستان‌ها و مدارس ابتدایی استان تهران، غیر از فیروزکوه و بخش رودبار قصران، در دو نوبت صبح و عصر دوشنبه، ۲۷ آذر، خبر داد.

آلودگی هوا در استان البرز نیز مدارس این استان را تعطیل کرد. به گزارش ایسنا، بر اساس مصوبه کارگروه اضطرار آلودگی هوای استان البرز، دوشنبه، ۲۷ آذر (۱۸ دسامبر)، مهدکودک‌ها و دوره‌های پیش‌دبستانی تعطیل است و آموزش در مقطع دبستان، غیر از شهرستان طالقان، به صورت مجازی خواهد بود.

شاخص کیفی هوای تبریز نیز یکشنبه بر اساس ذرات ۲.۵ میکرون، ۱۰۳ بود و از این رو، هوای این شهر «ناسالم برای گروه‌های حساس» اعلام شد.

به گزارش ایسنا و بنا به اعلام سامانه پایش کیفی هوای کشور، در استان خوزستان نیز یکشنبه، ۲۶ آذر، آبادان در وضعیت ناسالم و قرمز بوده است، و هوای اهواز و مسجدسلیمان نیز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و وضعیت نارنجی قرار داشت.

مازوت‌سوزی از متهمان علت آلودگی هوای این روزها است. دولت کماکان این ادعا را رد می‌کند و مدعی است «مازوت‌سوزی نشده است» و آلودگی کنونی، به علت پدیده وارونگی هوا رخ داده است. این در حالی است که هفته گذشته شرکت‌ گاز استان مرکزی و توزیع برق حرارتی شازند در اطلاعیه‌ای مشترک، ضمن عذرخواهی از مردم به علت شروع مصرف مازوت، وعده دادند که همه تلاش خود را برای تامین گاز لازم برای نیروگاه و کاهش دوره مصرف مازوت به‌کار خواهند گرفت. مازوت‌سوزی این شرکت‌ها باعث شد که استان مرکزی نیز به فهرست استان‌های آلوده این هفته افزوده شود.

با وجود بحرانی شدن مسئله آلودگی هوا در دست‌کم سه استان در روزهای گذشته، دولت قصد ندارد اقدام جدی و موثری در این زمینه انجام دهد. در این مواقع، دولت معمولا از اقداماتی همچون تعطیلی موقت مدارس یا اداره‌ها و طرح‌های زوج یا فرد خودروهای سواری، به مثابه مسکن‌های موقتی تا بارش باران استفاده می‌کند. مسعود تجریشی، معاون سابق سازمان محیط زیست و استاد دانشگاه صنعتی شریف، هفته گذشته در گفت‌وگو با انتخاب به این موضوع اشاره کرد. او و متخصصان محیط زیست با همکاری ۱۳ دانشگاه برتر ایران، در سال ۹۷ یک طرح تحقیقاتی را در مورد آلودگی هوا در ۹ کلانشهر کشور آغاز کردند.

این کارشناس محیط زیست می‌گوید که در ۱۴۰۰، زمانی که تحقیقات این گروه به پایان رسید، طرح خود را برای کلانشهرها، وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه ارسال کردند. بر این اساس، قرار شد که برای عملی شدن این طرح، جلسه‌ای با حضور مخبر، معاون اول رئیسی، و رئیس سازمان برنامه و بودجه برگزار شود. اما آن جلسه‌ای نتیجه‌ای در پی نداشت و تجریشی درباره آن می‌گوید: «آذر ۱۴۰۰ جلسه‌ای با مخبر داشتیم که حدود ۲۵ مصوبه برای تقسیم وظایف داشتیم. در آن جلسه ریاست سابق برنامه بودجه شرکت نکرد و آقای مخبر گفتند جلسه را دومرتبه تکرار می‌کنیم، اما آن جلسه تکرار نشد.»

مشخص نیست که آیا این طرح، راهبردی عملی و علمی برای برون‌رفت از این شرایط آب و هوایی ارائه کرده است یا خیر، اما در هر حال، نگاه دولت به مسائل محیط زیستی و شرایط آلودگی هوا، نشان می‌دهد که عزمی جدی برای برون‌رفت از این بحران زیست‌محیطی در دولت و حاکمیت وجود ندارد.