وال‌استریت ژورنال روز جمعه، ۱۶ فوریه (۲۷ بهمن)، در یادداشتی به‌قلم «بنوا فوکون» به رشد روزافزون صنایع نظامی جمهوری اسلامی ایران پرداخت. جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل همین صادرات تسلیحاتی، اکنون به یکی از تامین‌کنندگان نوظهور تسلیحات نظامی کم‌هزینه و با فناوری پیشرفته در جهان تبدیل شده است. از نظر نگارنده یادداشت وال‌استریت ژورنال، این جایگاه جمهوری اسلامی ایران تهدیدی علیه منافع آمریکا و متحدانش در خاورمیانه، اوکراین، و دیگر کشورهای منطقه و جهان است.

آهنگ تحول صنعت نظامی و تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران با تامین هزاران پهپاد برای روسیه در سال ۲۰۲۲ شتاب گرفت. به باور نگارنده، پهپادهای جمهوری اسلامی ایران آرایش نظامی را در صحنه جنگ اوکراین تغییر داده و به تهران کمک کرده است که حمایت از متحدانش در درگیری‌های خاورمیانه را، که در پی جنگ اسرائیل با حماس در غزه اوج گرفت، افزایش دهد.

به گفته مقام‌های آمریکایی، یکی از مهم‌ترین تسلیحات نظامی صادراتی جمهوری اسلامی ایران پهپاد انتحاری «شاهد» است که برای حمل مواد منفجره و اصابت به هدف طراحی شده است. گفته می‌شود که از این پهپادها در حمله به پایگاه نظامی آمریکایی در اردن که به مرگ سه‌ تفنگ‌دار و مجروح شدن ده‌ها سرباز ‌آمریکایی منجر شد، استفاده شده است.

آمریکا به‌تازگی اعلام کرد که گارد ساحلی این کشور دومین محموله تسلیحاتی را که از مبدا جمهوری اسلامی ایران عازم یمن بود، مصادره کرده است. به گفته ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، این محموله شامل قطعات موشک و پهپاد و شهپاد (شناور هدایت‌پذیر از دور) است. نیروی دریایی آمریکا در عملیاتی در ماه گذشته، که طی آن دو تن از ملوانانش را از دست داد، محموله‌ دیگری از جمهوری اسلامی ایران به مقصد یمن را مصادر کرد.

یادداشت وال‌استریت ژورنال با استناد به یافته‌های آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا ادامه می‌دهد که پهپاد مورد استفاده در حمله شبه‌نظامیان عراقی به پایگاه نظامی آمریکا در اردن از خانواده پهپادهایی بوده است که شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی، از جمله حوثی‌ها، در حمله به کشتی‌های تجاری استفاده می‌کنند. حمله شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی در عراق به مواضع آمریکا و اسرائیل نیز با استفاده از همین پهپادها صورت گرفته است. نیروهای نظامی روسیه در جنگ اوکراین هم از همین پهپادها استفاده می‌کنند.

به باور نگارنده، میدان‌های نبرد در اروپا و خاورمیانه به ویترینی برای حکومت ایران، به‌عنوان تامین‌کننده نوظهور تسلیحات نظامی، تبدیل شده است.

در این یادداشت به‌نقل از آدام روسل، کارشناس نظامی، آمده است: «جمهوری اسلامی ایران با صدور این فناوری‌ها و اثبات کارایی آن‌ها در میدان نبرد احتمالا ماهیت جنگ نامتقارن را برای همیشه تغییر داده و اهرم بالقوه مهمی در اختیار بازیگران غیردولتی گذاشته است که تا کنون از آن محروم بوده‌اند.»‌ به گفته این کارشناس نظامی، پیامد‌های این وضع ممکن است برای قدرت‌های بزرگ جهانی «فاجعه‌بار» باشد.

نگارنده در ادامه به‌نقل از مهدی فرحی، معاون وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران، می‌نویسد که تهران در سال گذشته خورشیدی نزدیک به یک میلیارد دلار سلاح فروخته است که سه‌برابر سال پیش از آن بوده است.

گزارش موسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران با صادرات نظامی به ارزش ۱۲۳ ‏میلیون دلار در سال ۲۰۲۲ شانزدهمین فروشنده بزرگ تسلیحات نظامی در جهان شد. این رقم جهش چشمگیر جمهوری اسلامی ایران را در مقایسه با پنج سال پیش از آن نشان می‌دهد، جمهوری اسلامی ایران در آن زمان سی‌وسومین صادرکننده تسلیحات نظامی بود.

وال استریت ژورنال در گزارش دیگری به‌نقل از مقام‌های آمریکایی نوشت که روسیه در حال برنامه‌ریزی برای خرید موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد از جمهوری اسلامی ایران است و تهران نیز اخیرا مهماتی به روسیه فرستاده است.

پهپادهای انتحاری جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۹ و زمانی خبرساز شد که عربستان سعودی، تهران را به همدستی با یکی از متحدانش در حمله موشکی و پهپادی به تاسیسات نفتی‌ عربستان سعودی متهم کرد. اما جمهوری اسلامی ایران این اتهام را رد کرد.

بعد از آن حمله، مقام‌های آمریکا و اروپا و اسرائیل هشدار دادند که پیشرفت روزافزون جمهوری اسلامی در تولید پهپادها معادلات امنیتی در خاورمیانه را تغییر می‌دهد.

در یادداشت وال استریت ژورنال با استناد به گزارش اندیشکده سیاست خاور نزدیک، مستقر در واشینگتن آمده است که حوثی‌ها در سال ۲۰۲۱ ماهانه به‌طور میانگین ۳۰ پهپاد ساخت جمهوری اسلامی ایران شلیک می‌کردند.

همچنین، به گفته مشاوران امنیتی یک دولت اروپایی، پس از فروش بیش از دو هزار پهپاد شاهد به روسیه در سال ۲۰۲۲، تولید این پرنده‌های آهنین در ایران شتاب گرفت. به گزارش یک سازمان پژوهشی در بریتانیا، پهپادهای تولید جمهوری اسلامی ایران پیداشده در اوکراین نشان‌ می‌داد که جهشی در مهندسی این سلاح‌ها روی داده و ارتباطات رادیویی و رایانه‌های داخلی و ابزارهای اندازه‌گیری پهپادهای نسل جدید بهبود یافته و دقیق‌تر شده است.

روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال پیش‌تر نیز در گزارش دیگری از توافق مسکو و تهران برای راه‌اندازی کارخانه تولید پهپاد در روسیه خبر داده بود که بخشی از توافق تسلیحاتی یک میلیارد دلاری بین دو کشور است. این کارخانه‌ قرار است سالانه دست‌کم شش هزار پهپاد تولید کند.

نفوذ فناوری تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه به تولید پهپاد محدود نمی‌شود. در یادداشت مزبور به‌نقل از یک مقام نظامی اسرائیلی آمده است که حماس در حمله هفتم اکتبر به اسرائیل از مواد منفجره و کلاهک‌های ضدتانک ساخت ایران استفاده کرده است.

به گفته مقام‌های غربی، جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های اخیر تجهیزات پیچیده‌تری مانند پارازیت‌های پهپادی و قطعات راکت‌ها و موشک‌های دوربرد در اختیار متحدان حوثی‌اش در یمن گذاشته است.

نگارنده یادداشت در پایان نتیجه می‌گیرد که شکوفایی صنعت صادرات تسلیحات جمهوری اسلامی ایران منبع درآمدی برای تهران است که به‌دلیل تحریم‌ها منزوی شده و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز «به پول نقد حاصل از فروش تسلیحات نظامی» نیاز دارد و به آن وابسته است.