وب‌سایت اورشلیم پست روز یکشنبه نوزدهم مه (۳۰ اردیبهشت) در گزارشی با استناد به سخنان برخی کارشناسان، ادعا کرد جمهوری اسلامی یک یا دو هفته تا رسیدن به هدف هسته‌ای فاصله دارد و برخلاف نظر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس انرژی اتمی، قصد دارد اورانیوم با درجه غنی‌سازی تسلیحاتی تولید کند.

در این گزارش آمده است: «رافائل گروسی هفته گذشته برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به آن کشور سفر کرد. تهران موافقت کرده است که درباره تاسیسات هسته‌ای و دسترسی به دوربین‌های مدنظر آژانس اطلاعاتی را در اختیار این سازمان قرار دهد. این در حالی است که از سال ۲۰۲۲، بسیاری از دوربین‌های نظارتی برداشته شده‌اند و در مکان‌های اعلام‌نشده آثاری از اورانیوم پیدا شده است.»

گروسی پس از سفر به ایران، به خبرنگاران گفت: «جمهوری اسلامی ایران هرگز تا این اندازه به دستیابی به بمب هسته‌ای نزدیک نبوده است و تخمین زده می‌شود که اگر رهبر جمهوری اسلامی این راه را انتخاب کند، تا دستیابی به آن، هفته‌ها و نه ماه‌ها، فاصله داشته باشد.»

دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ تصمیم گرفت از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) بین جمهوری اسلامی و آمریکا خارج شود. بر اساس آن توافق، تهران موافقت کرده بود ذخایر اورانیومش را محدود کند و اورانیوم را تنها به میزان ۳.۶۷ درصد یعنی خلوص موردنیاز برای راه‌اندازی نیروگاه‌های هسته‌ای غنی کند و در مقابل، از تحریم‌های ایالات متحده، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل معاف شود.

خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، برنامه اتمی جمهوری اسلامی را متوقف نکرد و تهران از این عقب‌نشینی به عنوان بهانه‌ای برای لغو همکاری با آژانس و تسریع غنی‌سازی اورانیوم بهره برد.

به نوشته اورشلیم پست، داریا دولزیکووا، محقق امور هسته‌ای موسسه رویال یونایتد سرویس، معتقد است که جمهوری اسلامی ایران به خلوص اورانیوم ۶۰ درصد دست یافته و به سطح خلوص تسلیحاتی ۹۰  درصد نزدیک شده که به گفته او «بسیار نگران‌کننده» است.

دولزیکووا در عین حال یادآوری کرد که اگرچه تولید مواد شکافت‌پذیر کافی برای یک سلاح هسته‌ای ممکن است حدود یک هفته طول بکشد، تولید سلاح‌های مرتبط با آن به زمان بیشتری نیاز دارد. او توضیح داد: «هنگامی که اورانیوم غنی‌سازی شد، باید در یک سلاح هسته‌ای قرار داده و سپس روی یک سامانه پرتاب سوار شود. بنابراین تولید تعداد بیشتری از آن‌ها به زمان بیشتری نیاز دارد که می‌تواند شش ماه تا یک سال باشد.»

استیون بیگالسکی، رئیس برنامه مهندسی هسته‌ای در موسسه فناوری جورجیا، نیز تاکید کرد که خلوص ۶۰ درصد «بسیار فراتر» از میزان موردنیاز برای نیروگاه‌های هسته‌ای است. او گفت: «این یک نگرانی بزرگ است. آن‌ها [جمهوری اسلامی] به‌وضوح خود را برای رسیدن به هدف هسته‌ای طی یک یا دو هفته آماده می‌کنند و در این زمینه، تحریم‌های بین‌المللی قابل‌توجهی نیز وجود ندارد.»

بیگالسکی گفت که جمهوری اسلامی محدودیت‌های سازمان ملل متحد را آشکارا زیر پا گذاشته و برای غنی‌سازی بیشتر اورانیوم، سانتریفیوژهای بیشتری نصب کرده است. به اعتقاد این کارشناس توقف این روند تنها با ادامه سیاست‌های کنونی، «تقریبا غیرممکن» است.

در همین حال، داریل جی کیمبال، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات مستقر در ایالات متحده، توضیح داد که نظارت بر ظرفیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دشوار بوده زیرا این کشور تمام اطلاعات لازم را در اختیار آژانس قرار نداده است. کیمبال از آمریکا، فرانسه، آلمان و انگلستان خواست تهران را برای از سرگیری همکاری با آژانس تحت فشار قرار دهند.

برخی کارشناسان دیگر نیز بر این موضوع تاکید می‌کنند که تبدیل شدن جمهوری اسلامی ایران به یک قدرت هسته‌ای، یک واکنش زنجیره‌ای در خاورمیانه و سراسر جهان به دنبال خواهد داشت. سایمون هندرسون، مدیر برنامه سیاست خلیج فارس و انرژی در موسسه واشینگتن، به مدیا لاین گفت: «چند کشور دیگر هم ممکن است توانایی هسته‌ای نظامی‌شان را مخفیانه‌ توسعه دهند که مصر، ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی از آن جمله‌اند. علاوه بر این، جمهوری اسلامی با ادامه برنامه هسته‌ای، نه‌تنها ممکن نبودن توقف آن از طریق سیاست‌های بین‌المللی را نشان می‌دهد، بلکه محدودیت‌ قدرت آمریکا، دشمن اصلی‌اش، را نیز به رخ می‌کشد.»

به نوشته اورشلیم پست، تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی در نطنز با سرعت بیشتری نسبت به گذشته اورانیوم غنی می‌کند و ذخایر سوخت اورانیوم در آن همچنان در حال افزایش است. جمهوری اسلامی ساخت تاسیسات جدید زیرزمینی در نطنز را هم آغاز کرده است تا آن را جایگزین مرکز مونتاژ سانتریفیوژهایی کند که سال ۲۰۲۰ هدف یک انفجار قرار گرفت، انفجاری که به اسرائیل نسبت داده شد.

جمهوری اسلامی ایران همواره ادعا کرده است که قصد ندارد سلاح هسته‌ای تولید کند، اما پس از تشدید تنش‌ها میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در ماه گذشته، کمال خرازی، مشاور خامنه‌ای، لحنش را تغییر داد. او که قبلا وزیر خارجه بود و اکنون رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی‌ جمهوری اسلامی ایران است، روز یکشنبه در نشست گفت‌و‌گو‌های ایرانی‌ــ‌عربی در هتل آزادی تهران گفت: «ما سلاح هسته‌ای نداریم و رهبر جمهوری اسلامی در این زمینه فتوا داده است. اما اگر دشمن شما را تهدید کند، باید چه کنید؟ ناچار می‌شوید دکترین خود را تغییر دهید. آمریکایی‌ها گفتند دیپلماسی بهترین راه است، ما هم آماده‌ایم.»

این نخستین اشاره مستقیم خرازی به مذاکره با آمریکا بود که پس از مدتی طولانی سکوت در این زمینه مطرح می‌شد.