وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران در پی مراجعه تعداد زیادی از افرادی که به قول منتقدان، «فلهای» و بدون برنامه، به صف متقاضیان نامزدی انتخابات ریاستجمهوری پیوستهاند، روزهای شلوغی را پشت سر میگذارد. در روزهای سوم و چهارم ثبتنام، چهرههایی به این ساختمان قدم گذاشتند که حضورشان تحلیلگران سیاسی را نیز متعجب کرد، چهرههایی که به نظر میرسید بسیاری از آنها با وجود آگاهی از قطعی بودن رد صلاحیتشان به میان آمدهاند.
دوربینها روز شنبه ۱۲ خرداد در کمال ناباوری تصاویر ورود مردی را به وزارت کشور ثبت کردند که طی دو دهه گذشته، چهرهاش تنها هنگام دیدارهای علی خامنهای دیده شده بود؛ وحید حقانیان، از نیروهای اصلی بیت و دفتر رهبر جمهوری اسلامی. او که سالها با نام «سردار وحید» شناخته میشد و در وقایع مرتبط با دفتر علی خامنهای نقشی شبهمافیایی داشت و دست راست خامنهای معرفی میشد، حالا پس از چند سال مغضوب بودن و شایعه دور ماندن از رهبر جمهوری اسلامی به دلیل ارتباط با یکی از افراد متهم به جاسوسی و فاش شدن اظهارنظری از او در یک گروه واتساپی مبنی بر مخالفتش با رهبری مجتبی خامنهای، اینک برای نشستن بر مسندی به میدان آمده است که برای تایید صلاحیت بابت تصدی آن شانسی ندارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تنها سابقه اجرایی سردار وحید پیشکاری رهبر جمهوری اسلامی است. او در اولین اظهارنظرش مدعی شد که با تصمیم شخصی به میدان آمده است. حقانیان ثبتنامش را حرکت از سمت مغز نظام به پوسته تعبیر کرد. قطع شدن چندباره برق همزمان با سخنان وحید حقانیان، به این حضور جنجالی وجهی نمادین بخشید.
دیگر چهره شاخص روز سوم ثبتنامها علیرضا زاکانی، شهردار تهران، بود که تلاش کرد برخلاف مواجههاش با خبرنگاران در مقام شهردار، این بار با شوخی و لبخند قدم جلو بگذارد. نکته مهم در ثبتنام زاکانی حضور معاونان و تیم خبری ویژه شهرداری تهران بود که بر اساس قانون، تخلف انتخاباتی و بهرهبرداری از موقعیت شغلی محسوب میشود.
در میان چهرههای میانهرو، ثبتنام مسعود پزشکیان همراه با دخترش، دیگر حضور خبرساز روز سوم بود. سخنان پزشکیان که در آن مدعی شد برای اجرای برنامههای علی خامنهای به میدان آمده است، آب سردی بود که بر سر بخشی از حامیان اصلاحطلب او ریخته شد.
به روال دو روز گذشته، بیشترین ثبتنامکنندگان نمایندگان ادوار مختلف مجلس بودند. احمد رسولینژاد، هیبتالله دهمرده، محمدرضا میرتاجالدینی، زهره الهیان، فداحسین مالکی و مجتبی محفوظی چهرههایی بودند که تنها سابقه دارای اهمیت آنها نمایندگی در دورههای مختلف مجلس شورای اسلامی بود. در میان این چهرهها، شاید ثبتنام زهره الهیان که روزگاری بنا بود در دولت محمود احمدینژاد وزیر رفاه شود، موردتوجه قرار گرفت. الهیان اولین زنی است که برای نامزدی این انتخابات ثبتنام کرد و مراحل ثبتنامش با موفقیت طی شد.
الهیان که یک بار به دلیل مخالفت رسمی مراجع تقلید صندلی وزارت را از دست داده، مدعی است که برای ثبتنام با اعضای شورای نگهبان مشورت کرده و فقهای شورای نگهبان وعده دادهاند تفسیر واژه «رجل سیاسی» در قانون را بررسی کنند.
در کنار این ثبتنامها، یکی از مهمترین اخبار روز سوم اعلام رسمی انصراف پرویز فتاح از حضور در عرصه انتخابات بود که به معنای کنار رفتن یکی از اصلیترین گزینههای جبهه پایداری در انتخابات است. با کنار رفتن فتاح، شایعه احتمال ثبتنام مهرداد بذرپاش قوت گرفت.
اما روز چهارم را باید روز چهرههای جنجالی دانست که بعید است شانسی برای تایید صلاحیت داشته باشند.
سرانجام صبح یکشنبه، پس از گمانهزنیهای مختلف، محمود احمدینژاد، خبرسازترین چهره این روزهای فضای انتخاباتی جمهوری اسلامی که پیشتر دو بار سابقه ثبتنام و رد صلاحیت دارد، چون دفعات گذشته در میان جمعی از حامیانش، وارد وزارت کشور شد.
ادامه دادن به صحبت پس از پایان مهلت قانونی با گفتن جمله «من به میکروفون نیازی ندارم» و همچنین طعنه به محل تولد علی لاریجانی با گفتن جمله «این شناسنامه خیلی احترام دارد، ساخت ایران است» نشان داد که رئیسجمهوری سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ جمهوری اسلامی همچنان از خاندان لاریجانی خشمگین است و تیزی کلامش در مواجهه با لاریجانیها کند نشده است.
احمدینژاد به شکلی معنادار از پاسخ به سوال در مورد احتمال رد صلاحیتش طفره رفت تا شایعه احتمال تایید صلاحیتش را در کانون توجه قرار دهد. تغییرات ظاهری رئیسجمهوری که روزگاری سبک پوشش او نماد سادهزیستی بود، موردتوجه رسانهها قرار گرفت.
محمود صادقی چهره به نسبت تندرو جریان موسوم به اصلاحطلب از دیگر افرادی بود که روز یکشنبه وارد ساختمان وزارت کشور شد. صادقی که احتمالا هیچ شانسی برای تایید صلاحیت ندارد، پیش از اعلام نظر نهایی جبهه اصلاحات برای معرفی نامزدهای پیشنهادی به میدان آمد و به نظر میرسد آگاه است که سد شورای نگهبان راهی برای عبور او باز نخواهد کرد.
روز یکشنبه برای طیف نزدیک به محمود احمدینژاد روز شلوغی بود. مسعود زریبافان رئیس سابق بنیاد شهید و از نیروهای اصلی ستاد احمدینژاد در سالهای ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸، هم از دیگر ثبتنامکنندگان روز چهارم بود. حسین افشارزاده که سابقه آجودانی محمود احمدینژاد در دوران ریاستجمهوری را دارد، نیز دیگر ثبتنامکننده روز یکشنبه بود که با توجه کارنامهاش، به نظر نمیرسد حتی حداقل شرایط تایید صلاحیت را داشته باشد.
یکی دیگر از چهرههای کمتر شناختهشده روز یکشنبه را باید ایرج شاهوردی، فرمانده پیشین حفاظت اطلاعات نیروی زمینی ارتش، دانست که سخنانش با تشویق خبرنگاران حاضر در وزارت کشور مواجه شد. این موضوع شاید ادای دین معنادار خبرنگاران به سابقه ارتشی بودن شاهوردی در روزهایی بود که بیشتر نامزدهای انتخاباتی سابقه حضور در سپاه پاسداران را در کارنامه دارند.
صادق خلیلیان، وزیر سابق کشاورزی، محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران، حسینعلی قاسمزاده و حسن محمدیراد، نمایندگان ادوار مجلس، دیگر چهرههای روز چهارم بودند که میتوان آنها را در فهرستی قرارداد که شانسی برای تایید صلاحیت ندارند. هرچند برخی از آنها در صورتی که شورای نگهبان سیاستی مشابه انتخابات ۱۴۰۰ در پیش بگیرد، میتوانند برای حفظ ظاهر انتخابات به کار گرفته شوند.
تنها چهرهای که در میان ثبتنامکنندگان روز چهارم میتوان برای او شانس تایید صلاحیت در نظر گرفت، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت ابراهیم رئیسی، است. حضور اسماعیلی در وزارت کشور میتواند تایید خبری باشد که اعضای دولت ابراهیم رئیسی از محمد مخبر شنیدهاند. گفته میشود مخبر قصد شرکت در انتخابات ندارد و بنابراین چهرههایی مانند اسماعیلی و مهرداد بذرپاش به نمایندگی از دولت مستقر وارد میدان رقابت پیش رو شدهاند.
بر اساس گفتههای برخی چهرههای رسانهای نزدیک به خانواده ابراهیم رئیسی از جمله سردبیر سایت رجا نیوز، نیروهای حامی او در دولت بنا دارند در این انتخابات با شعار ادامه راه دولت رئیسی از چهرههایی مانند بذرپاش و اسماعیلی حمایت کنند؛ این درحالی است که چنین اقدامی عملا ضربهای به کارزار انتخاباتی جلیلی است.
سردبیر سایت رجانیوز ساعاتی بعد با حذف متن پستش در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «متن را دیشب حذف کردم؛ به علت اینکه منشا سوءبرداشتهایی از جمله ثبتنام همزمان هر دو گزینه نهایی یا موجب ایجاد تلقی عدم حضور سایر بزرگواران در انتخابات شده بود.»
از حواشی دو روز اخیر باید به انتشار اولین فیلمهای تبلیغاتی سعید جلیلی و علی لاریجانی اشاره کرد. سعید جلیلی مطابق الگوی تکراری کارزارهای تبلیغاتیاش در انتخابات گذشته، همچنان بر مفهوم سادهزیستی و بیرغبتی برای رسیدن به قدرت تاکید دارد. استفاده از تصاویر مردمی که به نظر خسته از شرایط، به حضور او دلخوشاند، تلویحا به شرایط ایران در دوره ریاستجمهوری ابراهیم رئیسی اشاره دارد.
دیگر فیلم تبلیغاتی منتشرشده که موردتوجه قرار گرفت، متعلق به کارزار انتخاباتی علی لاریجانی است. تکیه بر استفاده از اصطلاح تاکسیهای اینترنتی در این فیلم پررنگ بود. لاریجانی با شعار «سفیر شما رسید»، دقیقا اصطلاح یکی از تاکسیهای اینترنتی هنگام رسیدن اتومبیل به مسافر را انتخاب کرده است.
واکنش به تعداد بالای ثبتنامها در روزهای اخیر دارای اهمیت سیاسی ویژه بود. غلامحسین کرباسچی، از چهرههای مطرح کارگزاران سازندگی که اخبار حمایت او از علی لاریجانی شنیده شده، با طعنه به تعداد بالای ثبتنامها، گفت این افراد امیدوارند چه با تایید صلاحیت و چه با رد صلاحیت، برای خود در روز مبادا کارنامهای بسازند.
کرباسچی با حمله تند به سازوکار انتخابات گفت: «هنری بالاتر از این هست که سازوکاری برقرار کنی که اصلیترین نماد دموکراسی را در یک کشور تبدیل کنی به یک نمایش فکاهی یا استندآپکمدی؟»
دیگر چهره سیاسی معترض به شیوه ثبتنامها سعید حجاریان است. او نیز مانند کرباسچی این رویه را نادرست دانست و با انتقاد از مشخص نبودن برنامه نامزدها نوشت: «یک دست کتشلوار آراسته، چند قدم آهسته، چرخاندن شناسنامه و چند فلاش دوربین… تمام! نه از برنامه منسجم میگویند، نه از اعضای موثر کابینه احتمالیشان. نام اینها هرچه باشد، سیاستورزی و انتخابات نیست!»
تا زمان تنظیم این گزارش هنوز مهلت ثبتنام در روز چهارم تمام نشده و درباره حضور چهرههایی مانند محمدباقر قالیباف، مهرداد بذرپاش، محسن هاشمی در ساعات باقیمانده یا روز دوشنبه که روز پایانی ثبتنامها است، اخباری شنیده شده است.
روز دوشنبه از آن نظر اهمیت دارد که بسیاری از مقامها و چهرههای سیاسی در آغاز این روز به مناسبت سالگرد فوت روحالله خمینی برای شنیدن سخنرانی علی خامنهای راهی مقبره رهبر اول جمهوری اسلامی خواهند شد. شاید سخنان علی خامنهای تا حد زیادی سیاست او و حکومت را در قبال انتخابات پیش رو مشخص کند.
گمانهزنیها حاکی از آن است برخی چهرههای نزدیک به جریان اصلاحات برای ثبتنام چشمانتظار اولین واکنش رسمی علی خامنهای در قبال آینده کشور پس از ابراهیم رئیسی و انتخابات پیش رو نشستهاند.
با پایان ثبتنامها تا حد زیادی میتوان صحنه انتخابات پیش رو را حدس زد و باید منتظر ماند تا پس از اعلام نامزدهای تاییدصلاحیتشده مشخص شود چه افرادی در صحنه باقی میمانند و کدام یک به نفع دیگری کنار میروند.