بهتازگی ویدیو و تصاویری در شبکههای اجتماعی فراگیر شده است که ماشینآلات و تجهیزات عمرانی را در حال خاکبرداری در محوطه باستانی بیده میبد یزد نشان میدهد. فعالان میراث فرهنگی ضمن بازنشر این تصاویر از شهرداری شهرستان میبد خواستهاند توضیح دهد که با چه مجوزی عملیات خاکبرداری و شخمزنی در این عرصه ثبت ملیشده را آغاز کرده است.
بر مبنای گزارش میراثباشی به نقل از فعالان محلی، شهرداری میبد در حال تعریض جادهای در حریم محوطه باستانی میبد است. حال آنکه طبق ضوابط و قوانین داخلی جمهوری اسلامی، هرگونه دخل و تصرف، تغییر کاربری، مرمت غیراصولی و تعرض به حریم آثار تاریخی که ثبت ملی و جهانی شدهاند، غیرقانونی است.
با وجود اینکه حتی در قوانین داخلی جمهوری اسلامی نیز بر محافظت از آثار تاریخی تاکید شده است، میراث ملی و تاریخی ایران تحت تاثیر عوامل مختلف در معرض خطر نابودی قرار دارند و مسئولان میراث فرهنگی هم در توجیه تخریب ادامهدار آثار تاریخی، گاهی از خود سلب مسئولیت میکنند و انگشت اتهام را به سمت دیگر سازمانها میگیرند و گاه نیز ارزش تاریخی آثار و محوطهها را انکار میکنند.
درباره محوطه باستانی بیده نیز با توجه به سکوت مسئولان میراث فرهنگی یزد، هنوز مشخص نیست عملیات خاکبرداری با مجوز ادارهکل میراث فرهنگی یزد در حال اجرا است یا اینکه شهرداری بدون اخد مجوز اقدام به این کار کرده است.
کنشگران میراث فرهنگی با انتشار پستهایی در شبکههای اجتماعی نوشتند، حتی در صورتی که شهرداری میبد بدون کسب مجوز از میراث فرهنگی اقدام به این کار کرده باشد، ناظر و یگان حفاظت میراث فرهنگی باید پاسخگو باشند که چرا به وظیفهاش در قبال محافظت از این محوطه باستانی عمل نکردهاند.
محوطه باستانی بیده، واقع در شهرستان میبد استان یزد به شماره ۲۹۴۴۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسيده است. به اعتقاد پژوهشگران، پیشینه این محوطه باستانی به حدود ۱۵ هزار سال قبل بازمیگردد. در محوطه تاریخی بیده که از آن بهعنوان روستا نیز نام میبرند، بناهای تاریخی دیگری مانند آسیاب آبی، مسجد زیرک، پیر چراغ ، برج صاحبالزمان، آرامگاه سیدابوالقاسم، خانه تاریخی برونی و بناهای تاریخی دیگری نیز وجود دارد. این آثار تاریخی همگی جلوهای از معماری منحصربهفرد سازگار با موقعیت جغرافیایی استان یزد و شهرستان میبد را به نمایش گذاشتهاند.
این محوطه تاریخی کوچهپسکوچههایی با طاقهای ضربی هم دارد و خانههای روستا در محلی ساخته شدهاند که در گذشته ارگ شهر محسوب میشد. خندق پای ارگ نیز که اکنون بخشهایی از آن باقی مانده، محل نگهداری دامهای ساکنان محلی بوده است. این روستا با خانههای خشت و گلی گنبدیشکل اقلیمی گرم و خشک دارد.
روستای بیده با معماری چشمنواز تحتتاثیر فضای کویر و چشمانداز تپههای شنی از مهمترین جاذبههای گردشگری استان یزد است که با شهرستان میبد سه کیلومتر و با شهر یزد حدود ۵۳ کیلومتر فاصله دارد.