شاید باورنکردنی به نظر برسد اما انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا امسال از تفلیس، پایتخت گرجستان، آغاز شد.

مطابق رسم چند ده سال گذشته، ایالت آیوای آمریکا اولین ایالتی است که انتخابات‌های مقدماتی برای هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات را برگزار می‌کند. از آن‌جا که ترامپ رقیب جدی ندارد، انتخابات جمهوری‌خواهان صوری است (ترامپ با بیش از ۹۷ درصد پیروز شد). اما انتخابات حزب دموکرات جدالی سفت و سخت بین ۱۱ نامزد خواهد بود که حداقل چهار- پنج نفرشان سایه به سایه یکدیگر حرکت می‌کنند و شانس جدی دارند. اما ایالت آیوا امسال ابتکار جالبی داشت و آن این‌که رای‌هندگان این ایالت، که بیرون از آن و حتی بیرون از آمریکا زندگی می‌کنند، شانس شرکت در انتخابات مقدماتی را داشتند. در نتیجه انتخابات در سه حوزه بین‌المللی آیوایی‌ها هم برگزار می‌شد: گلاسگو در اسکاتلند، پاریس در فرانسه، و تفلیس در گرجستان که با توجه به پیش بودن ساعتش، زودتر از همه رای داد.

 شعبه حزب دموکرات در تفلیس به موقع نتایج را تحویل دادند. غافل از این‌که مرکزیت حزب دموکرات ایالت آیوا با آشوبی غیرمنتظره روبه‌رو می‌شود. در آیوا، بیش از ۱۲ ساعت از پایان رای‌گیری گذشته و نتایج هنوز معلوم نیست. حزب می‌گوید مشکلی که در اپلیکیشن تلفنی طراحی‌شده برای جمع‌آوری نتایج تهیه شده، این تاخیر را به وجود آورده. این حزب در ضمن تاکید کرده که هک کردن و مشکلات این‌چنینی در کار نیستند. حزب گفته است که امروز (سه‌شنبه) نتایج را منتشر می‌کند، گرچه معلوم نیست دقیقا در چه زمانی.

شیوه رای‌گیری غریب در ایالت آیوا به این گونه است که، مردم در بیش از ۱۶۰۰ حوزه گرد هم می‌آیند و به جای دادن رای مخفی با صدای بلند اعلام می‌کنند طرفدار کدام نامزد هستند. معمولا طرفداران هر نامزد در گوشه‌ای جمع می‌شوند و سپس مقامات محلی حزب، تعداد رای‌دهندگان را حساب می‌کنند و به مرکزیت می‌فرستادند. در پایان رای‌گیری از تمام حوزه‌ها معلوم می‌شود که از ۴۴ نماینده‌ای که آیوا به کنگره سراسری حزب دموکرات می‌فرستد چه تعدادی به کدام نامزدها می‌رسد.

اول بودن آیوا در انتخابات سراسری، مدت‌هاست با گلایه‌های متعدد روبه‌رو است. مخالفین می‌گویند چرا ایالتی که مناطق روستایی بسیار دارد و اکثریت عظیم جمعیتش سفیدپوست هستند (و در نتیجه مشابه متوسط آمریکا و به‌خصوص متوسط رای‌دهندگان حزب دموکرات نیست)‌ باید اول باشد. در پی بحران پیش‌آمده بعضی‌ها به این موضوع اشاره کردند، اما دونالد ترامپ سریع سعی کرد از آب گل‌آلود ماهی بگیرد و گفت این سنت اول بودن آیوا باید حفظ شود و تقصیر آشوب پیش‌آمده، نه به گردن این ایالت، که گردن دموکرات‌هاست.

جای تعجب نیست که ترامپ سعی کرده از این ماجرا به نفع خودش استفاده کند. او در توییتی روند انتخابات حزب رقیب را «فاجعه‌ای بی‌پایان» خواند. برد پارسکیل، مدیر کارزار انتخاباتی رئیس‌ جمهوری، گفت: «طبیعی است که منصفانه بودن روند زیر سئوال برود. این‌ها همان‌هایی هستند که می‌خواهند کل نظام خدمات درمانی ما را اداره کنند؟»

برنی سندرز، نامزد چپ‌گرای حزب دموکرات که در بیشتر نظرسنجی‌های مربوط به آیوا پیشتاز بود (البته سایه به سایه با بقیه رقبا)، اعلام کرد :«فکر می‌کنم نتایج امروز بالاخره اعلام خواهد شد. این اولین ایالت کشور است که رای داده و امروز آغاز پایان دونالد ترامپ است.»

سه رقیب اصلی سندرز در آیوا از این قرارند: جو بایدن، معاون اول اوباما؛ الیزابت وارن، سناتوری از ایالت ماساچوست، که به استثنای سندرز از همه بقیه نامزدها چپ‌گراتر است و پیت بوتیجج، سیاستمدار ۳۸ ساله و شهردار سابق شهر کوچک ساوت بند در ایالت ایندیانا، که یک‌شبه به ستاره‌ای در سراسر کشور بدل شده است.

ایمی کلوبچار، سناتوری از ایالت مینه‌سوتا، هم نامزدی نسبتا جدی محسوب می‌شود اما به نظر می‌رسد جایگاهی بالاتر از پنجم در آیوا پیدا نکند — اتفاقی که شاید او را مجبور به کناره‌گیری از صحنه کند.

امسال علاوه بر ورزشگاه‌ها و کتابخانه‌ها و کلیساها که مکان‌های معمولی برگزاری انتخابات‌های مقدماتی هستند، شاهد برگزاری بعضی انتخابات‌ها در مساجد ایالت آیوا هم بودیم. اولین گزارش‌ها نشان می‌داد که مسلمانان آیوا با اکثریت عظیم به تنها نامزد یهودی موجود یعنی برنی سندرز رای داده‌اند.

به نظر می‌رسد، سندرز اول و بوتیجج دوم شوند و بایدن و وارن در دو جایگاه بعدی قرار بگیرند. باید ببینیم اندرو یانگ، چهره‌ای از صنعت فن‌آوری، که با ایده‌های جدید و جذابش جوان‌های بسیاری را جذب خود کرده، چقدر رای می‌آورد. خیلی از طرفداران سندرز امیدوارند یانگ به زودی کناره‌گیری کند و خیلی از طرفداران چپ‌گرایش جذب سناتور ۷۸ ساله ایالت ورمانت شوند.

به سوی ایالت بعدی

این تاخیر در اعلام نتایج آبروریزی بزرگی برای حزب دموکرات است. اگر این اتفاق در کشوری جهان سومی افتاده بود، حالا موضوع خنده و شوخی‌های مطبوعاتی می‌شد؛ حالا می‌بینیم که در ثروتمندترین کشور جهان هم چنین اتفاقی ممکن است. اما در نهایت احتمالا نتایج اعلام می‌شوند و این ماجرا به فراموشی سپرده می‌شود. نامزدها حالا عازم مقصد بعدی هستند. آن‌ها همگی به سوی ایالت کوچک نیوهمپشر در شمال شرقی کشور رفته‌اند که هفته آینده دومین انتخابات مقدماتی دموکرات‌ها را برگزار می‌کند. دیگر رقابت مهم، انتخابات در ایالت کارولینای جنوبی است؛ اولین انتخاباتی که جمعیت قابل توجه آفریقایی‌تبار دارد. آفریقایی‌تبارها بخش مهمی از رای‌دهندگان حزب دموکرات را تشکیل می‌دهند. چهار سال پیش اتحاد نزدیک آن‌ها با هیلاری کلینتون از دلایل اصلی پیروزی هیلاری و شکست رقیب چپ‌گرای او، سندرز، بود. این‌بار وضع سندرز بین این گروه خیلی بهتر از ۲۰۱۶ است؛ اما هنوز باید دید که آن‌ها به او رای می‌دهند یا به جو بایدن، که از نزدیک‌ترین‌ها به باراک اوباما بود؛ اولین رئیس ‌جمهوری سیاه‌پوست تاریخ آمریکا و قهرمان سیاسی بسیاری دموکرات‌ها، به‌خصوص دموکرات‌های آفریقایی‌تبار.

تا کمتر از یک ماه دیگر به روز «سه‌شنبه بزرگ» می‌ر‌سیم که در آن چهارده ایالت به اضافه دموکرات‌های مقیم خارج از کشور رای می‌دهند. تا آن موقع احتمالا تعدادی از ۱۱ نامزد کنونی کنار رفته‌اند و چیزی به انتخاب نامزدی که نهایتا باید به مصاف ترامپ بروند نمانده است.