پس از پیروزی مسعود پزشکیان، نامزد اصلاح‌طلبان در مقام نهمین رییس‌جمهوری رژیم ایران، رهبران کشورهای عربی منطقه با ارسال پیام‌هایی پیروزی او را در انتخابات ریاست‌جمهوری تبریک گفتند. آنان بر تداوم گسترش روابط میان ایران و کشورهای منطقه در عرصه‌های مختلف، که به تقویت صلح و امنیت در منطقه منجر می‌شود، تاکید کردند.

این در حالی است که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در طول چند دهه گذشته همواره از سیاست‌های جمهوری اسلامی شکایت داشته‌اند، سیاست‌هایی مانند مداخله در امور داخلی این کشورها و حمایت لجستیکی و مادی از گروهک‌های مسلحی که در عربستان سعودی، بحرین و کویت عملیات تروریستی انجام می‌دادند. برای مثال، بمب‌گذاری در برج‌های خبری عربستان سعودی در سال ۱۹۹۶، حمایت از هسته‌ تروریستی العبدلی در کویت و پناه دادن به عناصر گردان‌های الاشتر بحرین بر روابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تاثیر منفی بسیاری به‌ جا  گذاشته است.

اکنون با روی کار آمدن رییس‌جمهوری جدید و تمایل عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و سایر کشورهای منطقه به کاهش تنش‌ها، فرصتی فراهم شده است تا پزشکیان سیاست‌های خارجی جمهوری اسلامی را به‌شکلی منعطف‌تر و واقع‌بیانه‌تر اصلاح کند.

با این حال، پزشکیان برای پیشبرد این ماموریت با چالش‌ها و دشورای‌های بسیاری روبه‌رو است.

محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امورخارجه، از دخالت‌های مستمر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس، در امور وزارت خارجه گلایه داشت. او در فایل صوتی لورفته یادآور شد که سلیمانی چگونه با استفاده از نفوذی که در دفتر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، داشت مانع اجرایی شدن برنامه‌های دولت روحانی برای گسترش روابط با عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی منطقه شد و حتی بر پرونده هسته‌ای و روند مذاکره با غرب تاثیر منفی گذاشت.

درپی پیروزی پزشکیان در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری، این موضوع مطرح شد که دولت پزشکیان امتداد دولت روحانی است. این امر محمدجواد ظریف را بر آن داشت تا دولت پزشکیان را امتداد دولت خاتمی تلقی کند و با این ترفند پزشکیان را از خشم «اصول‌گرایان»، که می‌خواهند رییس‌جمهوری جدید را تنها سایه‌ای از روحانی نشان دهند، در امان بدارد.

 خامنه‌ای از پزشکیان خواست که سیاست خارجی ابراهیم رئیسی را دنبال کند. این بدان معناست که پزشکیان در زمینه سیاست خارجی در قبال کشورهای عربی همسایه، پرونده هسته‌ای ایران و رابطه با کشورهای اروپایی و آمریکا با محدودیت بسیاری مواجه است.

از این‌رو، پزشکیان در قیاس با روسای جمهوری گذشته، که به دنبال گشایش روابط با کشورهای منطقه و جهان بودند، وضعیت بهتری نخواهد داشت. 

به نظر من، با انتخاب مسعود پزشکیان جز احتمال ازسرگیری روابط با بحرین و مصر، در روابط دوجانبه جمهوری اسلامی و کشورهای عربی همسایه تغییرات ساختاری ایجاد نخواهد شد، زیرا روابط میان نهادها شکل می‌گیرد نه میان افراد. با این حال، پزشکیان که به جناح اصلاح‌طلب وابسته است و شخصیت‌هایی مانند محمد خاتمی و حسن روحانی، روسای جمهوری پیشین، و محمدجواد ظریف از او حمایت می‌کنند، می‌تواند مسیر گسترش روابط با کشورهای همسایه را هموارتر کند و طرح گشایش روابط با کشورهای همسایه را با گام‌هایی سریع‌تر دنبال کند. برای رسیدن به این هدف، پزشکیان باید به دنبال کاهش نفوذ سپاه پاسداران در سیاست خارجی و یافتن راهکاری مناسب و کاربردی برای پرونده هسته‌ای باشد.

به‌رغم استقبال گسترده کشورهای عربی از گشایش روابط با جمهوری اسلامی، پزشکیان برای توسعه روابط با کشورهای منطقه ماموریت دشواری پیش رو خواهد داشت. افزون بر چالش‌های داخلی، پزشکیان با پرونده‌های چالش‌برانگیز دیگری مانند جنگ غزه، درگیری حزب‌الله و اسرائیل، حملات حوثی‌ها به خطوط کشتی‌رانی بین‌المللی و تهدید شبه‌نظامیان وفادار به جمهوری اسلامی به منافع آمریکایی و غربی در منطقه مواجه است که ماموریتش را دشوارتر می‌کند.

از سوی دیگر، دولت نتانیاهو و رهبران اسرائیل بر این باورند که تحولات اخیر منطقه فرصت را برای از میان بردن گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی فراهم کرده است و نباید این فرصت تاریخی را از دست داد. بنابراین، گسترش دامنه درگیری اسرائيل و حزب‌الله ممکن است جمهوری اسلامی را به سمت رویارویی مستقیم با اسرائيل سوق دهد.

با این حال، پیام مسعود پزشکیان به حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، مبنی بر اینکه حمایت از مقاومت با قدرت ادامه خواهد داشت، امید به بهبود روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه را کاهش می‌دهد.