افزایش خطر داعش خراسان؛ از حمله مرگبار در مسکو تا طرح قتل تیلور سوییفت

داده‌های اطلاعاتی یک مرکز پژوهشی نشان می‌دهد که خطر حملات داعش خراسان در اروپا رو به افزایش است

ترکیبی از عکس یک عضو داعش خراسان با عکسی از تیلور سوییفت‌ــ REUTERS/Mario Anzuoni/File Photo

به گزارش مرکز تاب‌آوری اطلاعات (CENTRE FOR INFORMATION RESILIENCE) داده‌های افغان ویتنس (Afghan Witness) نشان می‌دهد که اگرچه فعالیت‌های داعش خراسان در داخل افغانستان کاهش یافته، گزارش‌ها نشان‌دهنده افزایش فعالیت‌های این گروه و نیز موارد دستگیری‌ اعضای آن در خارج از افغانستان است. این گروه در دو سال گذشته، تبلیغات به زبان‌های رایج در آسیا و اروپا را هم گسترش داده و با راه‌اندازی کارزارهایی در شبکه‌های اجتماعی در حال سربازگیری است.

داعش خراسان در حملات متعددی در سال ۲۰۲۴ دست داشته است که برجسته‌ترین آن‌ها حمله مرگبار به یک سالن کنسرت در مسکو، طرح‌های ناکام برای اختلال در سه کنسرت تیلور سوییفت در اتریش، و بمب‌گذاری‌ در ایران بوده است.

فعالیت‌های مرکز تاب‌آوری اطلاعات (CIR) که داده‌ها در مورد فعالیت داعش خراسان را بررسی کرده است، بر تقویت توانایی سیستم‌های اطلاعاتی و رسانه‌ای برای مقابله با تهدیدها و بحران‌ها و نیز حفظ یکپارچگی و صحت داده‌ها و گزارش‌ها تمرکز دارد.

به نوشته اسکای نیوز، مقام‌های آلمانی اخیرا اعلام کرده‌اند که حملات برنامه‌ریزی‌شده داعش خراسان را خنثی کرده‌اند. در ماه ژوییه نیز مقام‌های فرانسوی خبر دادند که چندین توطئه تروریستی مرتبط با المپیک ۲۰۲۴ پاریس را کشف کرده‌اند. در هفته‌های منتهی به این رویداد، کانال‌های تبلیغاتی داعش خراسان چندین پوستر منتشر و حامیانشان را به حمله به مکان‌های مختلف در پاریس تشویق کرده بودند.

مقام‌های آمریکایی نیز در ماه‌های اخیر و به‌ویژه پس از حمله مرگبار داعش خراسان به سالن کنسرت کروکوس در حومه مسکو، درباره توانایی این گروه برای حمله به آمریکا هشدار دادند. مایکل کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده، در ماه آوریل گفت اگر تهدید داعش خراسان مهار نشود، این گروه تا شش ماه می‌تواند در خاک آمریکا حملاتی انجام دهد. 

ولادیمیر ورونکوف، معاون دبیرکل دفتر مبارزه با تروریسم سازمان ملل، در نشستی در ماه اوت گفت: «داعش خراسان بزرگ‌ترین تهدید تروریستی محسوب می‌شود.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

این گروه علاوه بر هدف قرار دادن مخاطبان اصلی خود در آسیای جنوبی و مرکزی، به‌ویژه تاجیکستان و ازبکستان، به‌تدریج تبلیغات رسانه‌ای‌اش را به زبان‌های بیشتری آماده می‌کند و با راه‌اندازی مرکز رسانه‌ای العزائم، به ۱۰ زبان پرکاربرد جهان از جمله فارسی، پشتو، ازبکی، ترکمنی، هندی، بنگالی، اردو، چینی، روسی، انگلیسی و اسپانیایی و عربی تبلیغ می‌کند و برای کشورهای مختلف از جمله تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و برخی کشورهای اروپایی نسخه‌های ویژه آماده می‌کند.

بن دن برابر، سرپرست سازمان پژوهشی افغان ویتنس که در تهیه داده‌های اطلاعاتی در مورد داعش خراسان با مرکز تاب آوری اطلاعات (CIR) همکاری کرده است، می‌گوید: «پس از افزایش اخیر تبلیغات [داعش خراسان]، ما تمرکز بیشتر بر آسیای مرکزی و اروپا را شاهدیم.»

داعش خراسان برخلاف طالبان جاه‌طلبی‌های جهانی دارد و قلمرو عملیاتی‌اش را نه‌تنها افغانستان و پاکستان که آسیای میانه، اروپا و آمریکا تعریف کرده است. هسته اصلی این گروه اوایل سال ۲۰۱۵ از گردهم آمدن فرماندهان ناراضی طالبان افغانستان و پاکستان در شرق افغانستان شکل گرفت و به سرعت نفوذش را در سراسر افغانستان توسعه داد. 

اطلاعات مرکز تاب‌آوری اطلاعات نشان می‌دهد که پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت، به رغم ادعاهای طالبان مبنی بر مهار داعش خراسان، تهدید این گروه چند برابر شده است. 

امیره جدون، پژوهشگر گروه‌های اسلام‌گرا که کتابی در مورد داعش خراسان نوشته، به اسکای نیوز گفت که این گروه یک ساختار وسیع و فراگیر است و با تبلیغات از کشورهای مختلف نیرو جمع کرده است.

پس از حملات مرگبار داعش خراسان در ایران، روسیه، افغانستان، پاکستان و خنثی شدن چندین طرح حمله در کشورهای اروپایی، در ماه اوت ۲۰۲۴، یک طرح دیگر این گروه برای حمله به سه کنسرت تیلور سوییفت در وین، پایتخت اتریش، هم فاش شد. مقام‌های اتریش می‌گویند مظنون اصلی با این گروه بیعت کرده بود و تبلیغات داعش خراسان را در فضای مجازی بازنشر می‌کرد.

بنا بر اعلام سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، مظنونان حمله به کنسرت تیلور سوییفت قصد داشتند «ده‌ها هزار» نفر را بکشند.

به رغم افزایش تلاش‌های جهانی برای مهار داعش خراسان، این تهدید بین‌المللی همچنان در حال افزایش است و این گروه توانسته است از طریق جذب کمک‌های مالی از سراسر جهان که بیشتر از طریق رمزارز‌ها انجام می‌شود، توانایی‌هایش را در راه‌اندازی حملات بیشتر گسترش دهد.

کالین کلارک، مدیر تحقیقات گروه سوفان، یک شرکت امنیتی و اطلاعاتی مستقر در نیویورک، می‌گوید که هدف داعش خراسان از کشتن تعداد زیادی از غیرنظامیان «جلب توجه است» تا بتواند کمک‌های بیشتری را به سمت این گروه سرازیر کند.

کلارک در مورد تلاش داعش خراسان برای حمله به کنسرت تیلور سوییفت گفت: «تیلور سوییفت شناخته‌شده‌ترین و مشهورترین ستاره پاپ جهان است. اگر داعش در حمله به آن کنسرت، مشابه روش بمب‌گذاری در کنسرت آریانا گرانده در منچستر، موفق می‌شد، اگر نه ماه‌ها، دست‌کم هفته‌ها از این تبلیغ گسترده‌ منتفع می‌شد.»

کلارک افزود که حتی توطئه‌های خنثی‌شده مانند حمله به کنسرت سوییفت هم برای داعش خراسان یک پیروزی است.

این کارشناس هدف داعش خراسان را از اجرای حملات بزرگ در خارج از افغانستان و پاکستان «ایجاد انگیزه برای اعضای گروه و جذب نیرو و کمک مالی بیشتر» دانست و گفت حمله به اهداف مهم و خبرساز حامیان داعش را به وجد می‌آورد.

در آخرین مورد، داعش خراسان روز دوشنبه به کارمندان دادستانی کل رژیم طالبان حمله کرد که به کشته شدن دست‌کم ۱۲ تن و زخمی شدن ۱۵ نفر منجر شد. در این حمله که یک مهاجم انتحاری داعش خراسان عامل آن بود، هیچ مقام یا عضو طالبان کشته نشد و تمام قربانی‌ها کارمندان دولت پیشین افغانستان بودند که پس از فروپاشی دولت جمهوری به کار در دادستانی کل ادامه دادند.

داعش خراسان روز سه‌شنبه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این حمله با هدف انتقامجویی از طالبان که زندانیان این گروه را از دیگر زندان‌ها به زندان بگرام در شمال کابل منتقل کردند، انجام شد.

بیشتر از جهان