ارزش سهام شرکت «چشم سوم» (Third Eye) در اسرائیل که در زمینه ساخت سیستم نوری و اپتیکی برای شناسایی هواپیماهای بدون سرنشین با استفاده از هوش مصنوعی تخصص دارد، در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافت. لیور سگال، مدیرعامل این شرکت، در گفت‌وگو با وب‌سایت وای‌نت نیوز (ynetnews) اسرائیل، در مورد فناوری این تسلیحات جدید، چالش‌های اسرائیل با پهپادهای حزب‌الله و اینکه چرا ممکن است سلاح‌های قدیمی همچنان راه‌حل‌های موثری باشند، توضیح داده است.

ارتش اسرائیل اکنون برای مقابله با حملات پهپادی نیروهای نیابتی وابسته به جمهوری اسلامی ایران از سیستم اپتیکی مبتنی بر هوش مصنوعی این شرکت استفاده می‌کند. سگال می‌گوید «ما قطعا در جنگ پهپادها هستیم.»

گردش مالی شرکت لیور سگال تا سال ۲۰۲۳ تنها حدود چهار میلیون دلار بود و شرکتی ناشناخته محسوب می‌شد، اما پس از حمله ۷ اکتبر حماس به خاک اسرائیل و آغاز جنگ در این منطقه، نقش «چشم سوم» به دلیل همکاری در زمینه مقابله با حملات پهپادی، روز‌به‌روز پررنگ‌تر و اوضاع آن زیرورو شد.

سگال ۴۴ ساله می‌گوید: «جهش بزرگ ما پس حمله هفتم اکتبر و زمانی که ارتش اسرائیل استفاده از سیستم ما را پذیرفت، رخ داد. منحصربه‌فرد بودن سیستم الکترواپتیکی ما در تشخیص اشیای چالش برانگیزتر مانند پهپادهایی بود که با حداقل ردپای حرارتی و در ارتفاع پایین پرواز می‌کردند.»

برای تشخیص اشیای پرنده به طور سنتی، از رادارها استفاده می‌شد که ابزار استاندارد این منظورند و با ارسال و دریافت امواج رادیویی از اهداف عمل می‌کردند. این در حالی است که سیستم الکترواپتیکی به دو دوربین متکی است؛ یکی دوربین حرارتی که تشعشعات حرارتی را تشخیص می‌دهد و دیگری که بازتاب نور را ثبت می‌کند.

البته برد تشخیصی رادارها بیشتر است، اما به دلیل امواج رادیویی که منتشر می‌کنند، لو می‌روند و شناسایی شوند. سیستم الکترواپتیکی قابل‌حمل، ارزان‌تر و در تشخیص پهپادهای کندتر موثرتر است.

شرکت «چشم سوم» از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ سفارش‌هایی به ارزش ۴۰ میلیون شکل، معادل تقریبا ۱۱ میلیون دلار، از وزارت دفاع اسرائیل دریافت کرد. سگال توضیح می‌دهد که چگونه سابقه نظامی او این ایده را شکل داد: «من در بخش چتربازان واحد ماگلان خدمت کردم و بعد فرمانده واحد اوکتز شدم. ایده تاسیس شرکت هم در زمان مواجهه با دشواری‌های شناسایی دشمن در جنگ شهری پدید آمد. این مرا به جست‌وجوی راه‌حل‌های فناورانه سوق داد و با یک آشکارساز حرارتی، نوعی چشم سوم ایجاد کردم که به سربازان هشدار می‌داد در شرف مواجهه با دشمن‌اند.»

پهپادها چگونه میدان جنگ را متحول کرده‌اند؟

موسس شرکت «چشم سوم» می‌گوید: «آن‌ها دنیای کاملا جدیدی ایجاد کرده‌اند. در هفتم اکتبر دیدیم که حماس به لطف پهپادها دقیقا می‌دانست که شما کجایید و به کجا می‌روید. این‌ها سیستم‌های اطلاعاتی‌اند که حماس پیش از این حتی خوابش را هم نمی‌دید و چشم‌انداز کل عملیات را تغییر دادند. اسرائیل دهه‌ها است که شناسایی هوایی انجام می‌دهد، اما ناگهان طرف مقابل هم با استفاده از پهپادهای ارزان‌قیمت موجود در فروشگاه‌ها به توانایی مشابهی رسید و با پهپادهای انتحاری از آن هم فراتر رفت. این یک انقلاب است. داعش اولین گروه شبه‌نظامی بود که این فناوری را به کار گرفت، آن هم در حالی که ارتش‌های مدرن جهان عقب‌ مانده بودند.»

او در ادامه توضیح داد که ارتش‌های جهان به دلیل آنکه فناوری‌های غیرنظامی را کمتر قابل‌اعتماد می‌دانند، آن‌ها را سخت‌تر به کار می‌گیرند. زیرا ارتش‌ها به دنبال سیستم‌هایی‌اند که هفت روز هفته و کل ۲۴ ساعت و در تمام شرایط آب‌وهوایی، با ۱۰۰ درصد عملکرد کار کنند. در حالی که برای یک سازمان تروریستی مهم نیست که آن فناوری مثلا فقط ۷۰ درصد دقت داشته باشند. این گروه‌ها مانند حماس، حزب‌الله و حوثی‌ها، اهمیتی نمی‌دهند که پهپاد در خاک اسرائیل به خانه شماره ۶ بخورد یا به شماره ۸. این موضوع نیروهای دفاعی اسرائیل را به این فکر فرو برد که چرا تاثیر شگرف پهپادها را‌ــ علی‌رغم مشاهده موثر بودن آن‌ها در جنگ اوکراین و روسیه‌ــ دست‌کم گرفتند.

در ادامه گزارش وای‌نت آمده که ارتش اسرائیل حالا با کمک لیور سگال و شرکتش، در حال توسعه سیستم ضدپهپاد اپتیکی است که نسبت به سامانه‌های قبلی لیزری برتری‌ فناورانه شگرفی دارد، بسیار ارزان‌تر است و نابود کردن آن نیز دشوارتر است.

با این حال او به مقام‌های ارتش اسرائیل تذکر می‌دهد: «تشکیلات دفاعی تمایل دارند همه‌چیز را روی تنها یک راه‌حل شرط‌بندی کنند، مانند حصار الکترونیکی پیچیده مرزی در غزه؛ اما وقتی این حصار خنثی شد، دیگر هیچ چیزی برای ما باقی نماند. اما اگر ما سیستم‌های ضدپهپاد، سیم خاردارها، سیستم به‌جامانده از جنگ جهانی اول و مواضع سرنشین‌دار با کنترل بر مناطق آتش را هم مستقر می‌کردیم، این اتفاق به این وسعت رخ نمی‌داد.»

اهمیت خلاقیت نظامی

سگال معتقد است که نوآوری و خلاقیت دو عامل کلیدی‌اند و شرکت‌های نو‌آفرین (استارت‌آپ‌) به حمایت‌ بیشتری نیاز دارند: «اسرائیل باید فناوری‌های نوآورانه بیشتری را از شرکت‌های کوچک بپذیرد. به عنوان مثال، اینتل در حال حاضر در موقعیت شکننده‌ای قرار دارد، اما بزرگ‌ترین کارفرمای اسرائیل است. دولت میلیاردها پول مالیات ما را آنجا سرمایه‌گذاری کرد و اگر تعطیل شود، خسارت بسیار زیاد وارد می‌شود. ما بیش از حد به چند بازیگر بزرگ وابسته‌ایم و این در مورد صنایع دفاعی نیز صدق می‌کند. شما در بخش دفاعی شرکت‌های متوسط زیادی را نمی‌بینید. اکثر آن‌ها را شرکت‌های بزرگ بلعیده‌اند.»

او در بخش پایانی مصاحبه‌، با اشاره به اینکه تعدادی از پهپادهای حماس، حزب‌الله و جمهوری اسلامی ایران موفق شدند مسافتی طولانی را در داخل خاک اسرائیل طی کنند، تاکید کرد: «آن‌ها می‌توانستند با سیستم‌های ضدهوایی رهگیری شوند. من فکر می‌کنم متولیان تشکیلات دفاعی هنوز به این درجه از بلوغ نرسیده‌اند که بپذیرند برخی فناوری‌ها، مانند گنبد آهنین، تمام مشکلات را حل نمی‌کنند. نیروی هوایی با اف‌‌ــ۳۵ پهپادها را سرنگون می‌کند. این روش نه منطقی و نه اقتصادی است. هزینه توقف حمله اخیر ایران بین ۱.۱ تا ۱.۳۵ میلیارد دلار بود. در نتیجه استفاده از فناوری‌های دیگر و حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط با ایده‌های جدید دیگر حیاتی شده است.»