در حالی که خاورمیانه خود را برای پاسخ اسرائیل به حمله موشکی بالستیکی بی‌سابقه ایران آماده می‌کند، آمریکا موشک‌هایی به اسرائیل فرستاده است تا اطمینان حاصل کند که هرگونه تلافی‌جویی از جانب تهران آسیب قابل‌توجه ایجاد نکند.

در ادامه، نگاهی داریم به سامانه پدافند هوایی سه‌لایه اسرائیل تا ببینیم این کشور چگونه با حملات حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها و ایران مقابله کرده است‌ــ و چگونه می‌تواند از خود مقابل حمله دیگری از جانب تهران دفاع کند.

آیا گنبد آهنین نفوذناپذیر است؟

گنبد آهنین، که پس از «جنگ تابستان» ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزب‌الله ساخته شد، جنگ‌آزموده‌ترین سامانه پدافند هوایی جهان است.  گنبد آهنین همچنین مشهورترین سامانه این کشور است، هرچند فقط یکی از سامانه‌های پدافند سه‌لایه است.

سال‌ها است که گنبد آهنین راکت‌های کوتاه‌برد و پهپادهایی را که بیشتر از نوار غزه و جنوب لبنان به اسرائیل پرتاب می‌شوند سرنگون کرده است.

طبق آمار رسمی اسرائیل، در یک سال گذشته، بیش از ۲۰ هزار راکت و موشک فقط از غزه و لبنان به سمت اسرائیل شلیک شده‌اند.

در حالی که لایه‌های مختلف سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل بیشتر موشک‌ها را رهگیری می‌کنند، بخش عمده کار را گنبد آهنین انجام داده است.

ارتش اسرائیل پیش‌تر ادعا کرده است که گنبد آهنین حدود ۹۰ درصد راکت‌هایی را که هدف قرار می‌دهد نابود می‌کند. موشک‌های پدافند هوایی که گنبد آهنین استفاده می‌کند، موسوم به «تامیر»، هر کدام  حدود ۵۰ هزار دلار (۳۸ هزار و ۲۰۰ پوند) هزینه دارد.  

توپخانه‌های گنبد آهنین در سراسر اسرائیل مستقرند. هر توپخانه از سه یا چهار پرتابگر تشکیل شده است، و هر پرتابگر دارای ۲۰ موشک رهگیر است.

سامانه فلاخن داوود و پیکان چیست؟

لایه دوم سامانه پدافند هوایی اسرائیل با نام «فلاخن داوود» شناخته می‌شود که به زبان عبری «چوب جادویی» نامیده می‌شود.

در حالی که گنبد آهنین می‌تواند پرتابه‌های دشمن را تا فاصله ۷۰ کیلومتری (۴۳ مایلی)، و در ارتفاع ۱۰ کیلومتری هدف قرار دهد، فلاخن داوود بر سرنگونی راکت‌های با برد بلندتر، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک میان‌برد یا دوربرد تا فاصله ۳۰۰ کیلومتری و در ارتفاع ۱۵ کیلومتری متمرکز است.

فلاخن داوود در سال ۲۰۱۷ عملیاتی شد و محصول همکاری مشترک شرکت «سامانه‌های پدافندی پیشرفته رافائل» اسرائیل و شرکت «ریتیان» آمریکا است.

از این سامانه امسال برای سرنگونی موشک بالستیکی که حزب‌الله از لبنان پرتاب کرد استفاده شد.

سامانه‌های پیکان، که با نام «پیکان ۲» و «پیکان ۳» شناخته می‌شوند، با هدف رهگیری موشک‌های بالستیک بزرگ‌تر از فاصله بسیار دورتر ساخته شده‌اند.

پیکان ۲ برای نابودی موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و میان‌برد در حالی که تا ارتفاع ۵۰ کیلومتری در لایه بالایی جو در حال پروازند، طراحی شده است. این سامانه‌ می‌تواند موشک‌ها را از فاصله ۵۰۰ کیلومتری شناسایی کند، هرچند فقط می‌تواند آن‌ها را در محدوده ۱۰۰ کیلومتری سرنگون کند.

موشک‌های پیکان ۲ با سرعتی ۹ برابر سرعت صوت حرکت می‌کنند و این سامانه قادر است هم‌زمان به ۱۴ هدف شلیک کند.

پیکان ۳ اولین بار در سال ۲۰۱۷ مستقر شد، و برای رهگیری موشک‌های بالستیک دوربرد طراحی شده است. این سامانه دورترین اهداف تا فاصله ۲۴۰۰ کیلومتری را پوشش می‌دهد.

موشک‌های بالستیک ایران در حمله اوایل ماه جاری را عمدتا این دو سامانه رهگیری کردند.

سامانه تاد چه نقشی خواهد داشت؟

پنتاگون روز یکشنبه از استقرار سامانه «پدافند هوایی مرحله پایانی ارتفاع بالا» (یا همان سامانه ضدموشکی تاد) در اسرائیل خبر داد.

این خبر پس از آن اعلام شد که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در تماسی تلفنی درباره اقدام تلافی‌جویانه اسرائیل در پی حمله ۱ اکتبر ایران که حدود ۲۰۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرده بود، گفت‌و‌گو کردند.

بایدن گفت آمریکا سامانه تاد را برای «دفاع از اسرائیل» مقابل حملات هوایی بیشتر ارسال می‌کند، بدون اینکه اطلاعاتی در مورد زمان انتقال این سامانه ارائه دهد.

سامانه تاد بخشی حیاتی از سامانه‌های پدافند هوایی چندلایه ارتش آمریکا است، که کار با آن نیازمند حدود ۱۰۰ سرباز است.

به گزارش بلومبرگ، این سامانه را نیروهای آمریکایی اداره خواهند کرد، که با سیاست نظامی معمول اسرائیل زاویه دارد.

این سامانه‌ــ که ساخت لاکهید مارتین، بزرگ‌ترین شرکت اسلحه‌سازی آمریکا، است‌‌ــ برای سرنگونی موشک‌های کوتاه‌برد، میان‌برد و دوربرد در ارتفاعات بالا طراحی شده است.

یک توپخانه تاد از شش پرتابگر که روی کامیون نصب می‌شوند و هشت موشک رهگیر  روی هر پرتابگر و راداری قدرتمند تشکیل شده است. بر اساس گزارش‌ها، پر کردن مجدد هر پرتابگر حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

در حالی که سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل جزو پیچیده‌ترین سامانه‌های جهان است، واشینگتن معتقد است احتمال حملات بیشتر از جانب حزب‌الله و ایران، و همچنین حماس، حمایت بیشتر از اسرائیل ضروری می‌کند.

آیا سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل رو به اتمام است؟

به‌طور خلاصه، خیر. اما هرچه حملات از جانب ایران، حزب‌الله، حماس و حوثی‌ها ادامه پیدا کند، تدارکات پدافندهای هوایی تحت فشار بیشتری قرار خواهند گرفت.

اسرائیل موجودی دقیق مهماتش را فاش نمی‌کند اما برنامه برخی خطوط تولید به ۲۴ ساعت در شبانه‌روز و هفت روز هفته تغییر کرده‌اند تا اطمینان حاصل شود کمبودهای احتمالی بر ظرفیت دفاعی کشور تاثیر نمی‌گذارد.

تلفات اخیر ناشی از حملات هوایی نیز موکد ضرورت حفظ موجودی کافی مهمات پدافندهای هوایی است.

روز یکشنبه، در حمله پهپادی حزب‌الله، چهار سرباز اسرائیلی در پایگاهی نظامی در مرکز کشور کشته شدند.

در ماه ژوییه، دوازده کودک در اثر اصابت راکت کوتاه‌برد حزب‌الله به بلندی‌های جولان اشغالی کشته شدند.

یک مقام نظامی اسرائیلی، که به‌دلیل حساسیت موضوع به‌شرط ناشناس ماندن صحبت می‌کرد، چند روز بعد به اسوشیتدپرس گفت رادار گنبد آهنین پرتاب این راکت را شناسایی کرد، اما موشک رهگیری برای سرنگونی این راکت را شلیک نکرد.

به گفته تحلیلگران اطلاعات منبع‌ باز، در جریان دومین حمله هوایی ایران در ۱ اکتبر، بیشتر موشک‌ها سرنگون شدند اما بیش از ۳۰ موشک به پایگاه هوایی نواتیم اسرائیل اصابت کردند.

یک موشک دیگر نیز در فاصله کمتر از یک کیلومتری مقر موساد، سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، منفجر شد.