اختلاف میان هبت‌الله و حقانی؛ تصویربرداری از موجودات زنده جایز است یا ممنوع؟

اعضای شبکه حقانی سخنان جلال‌الدین حقانی را که می‌گوید تصویربرداری از موجودات زنده اشکال شرعی ندارد، منتشر کردند

ماموران امر به معروف و نهی از منکر طالبان در حال کنترل خودروهای مسافرکش‌ــ AFP

پس از اجرایی شدن فرمان ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، در مورد منع تصویربرداری از موجودات زنده و همچنین توقف انتشار عکس و ویدیو از موجودات زنده در رسانه‌های افغانستان، اعضا و هواداران شبکه حقانی که سراج‌الدین حقانی در راس آن قرار دارد، به این فرمان واکنش نشان دادند.

حساب رسمی «هواداران سراج‌الدین حقانی» در ایکس روز دوشنبه ۳۰ مهر، ویدیویی ۱۴ دقیقه‌ای از سخنرانی جلال‌الدین حقانی، پدر سراج‌الدین حقانی، را منتشر کرد که در جمعی از افرادش در مورد حکم تصویربرداری در شریعت اسلامی صحبت می‌کند. زمان ضبط این ویدیو مشخص نیست، اما این نخستین‌بار است که اعضای شبکه حقانی، در پاسخ به فرمان ملا هبت‌الله آخندزاده آن را منتشر کرده‌اند.

در این ویدیو ۱۰ دقیقه‌ای، یکی از حاضران از جلال‌الدین حقانی در مورد حکم تصویربرداری و عکس گرفتن از موجودات زنده، از جمله از انسان‌ها، می‌پرسد و جلال‌الدین حقانی در پاسخ می‌گوید که این کار ممانعتی ندارد و خود او هم برای بازتاب فعالیت‌های جهادی‌اش، دوربین تهیه کرده است. حقانی در این ویدیو می‌افزاید: «ما فرهنگ‌سازی کردیم، استودیو ساختیم و تلویزیون آوردیم. من کاملا اجازه دادم که تصویربرداری انجام شود.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

حقانی در ادامه می‌گوید که علمای اسلام در مورد منع تصویربرداری دیدگاه‌های مختلفی دارند اما بعد در مورد شرایط ویژه‌ جنگ و جهاد و ضرورت عکاسی و تصویربرداری برای گسترش و تقویت صفوف صحبت می‌کند.

جلال‌الدین حقانی مبارزات داخلی علیه شوروی در افغانستان، رئیس شورای نظامی جهادی‌های شرق افغانستان بود. او سال ۱۹۹۵ به طالبان پیوست و شبکه حقانی را ایجاد کرد.

در دهه ۱۹۸۰ حقانی یکی از برجسته‌ترین فرماندهان مجاهدین افغان در جنگ علیه شوروی شناخته می‌شد. او با حمایت مالی و نظامی ایالات متحده و پاکستان، به یکی از شخصیت‌های کلیدی مقاومت در برابر نیروهای شوروی تبدیل شد و پس از پیوستن به طالبان، در پیروزی‌های این گروه نیز نقش مهمی داشت.

جلال‌الدین حقانی سپتامبر ۲۰۱۸ درگذشت و پس از آن سراج‌الدین، پسرش، مسئولیت رهبری این گروه را به عهده گرفت. جلال‌الدین تا پیش از مرگ، معاون ملا عمر، بنیان‌گذار طالبان بود و در بسیج نیروهای جهادی در شرق افغانستان علیه دولت پیشین و نیروهای ناتو نقش مهمی داشت. جلال‌الدین حقانی بیشتر به دلیل نقش نظامی‌اش شناخته می‌شود و مانند ملا عمر و دیگر رهبران طالبان، از او کتاب چاپ‌شده یا فتوا به جا نمانده است، اما اعضای شبکه حقانی به دلیل نقش مهمش در شکل‌گیری طالبان، برای جایز دانستن تصویربرداری و رد فرمان ملا هبت‌الله به سخنان او استناد می‌کنند.

اعضای شبکه حقانی در حالی سخنان جلال‌الدین حقانی را به صورت گسترده در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان، از اجرایی شدن تدریجی منع تصویربرداری و همچنین توقف انتشار تصویر موجودت زنده در رسانه‌ها خبر داد.

وزارت امر به معروف و نهی از منکر رژیم طالبان در مرداد ماه قانون امر به معروف را پس از امضا و تایید ملا هبت‌الله آخندزاده منتشر کرد. در ماده هفدهم این قانون آمده است که ماموران امر به معروف مکلف‌اند از عکس‌برداری و پخش تصاویر موجودات زنده در رسانه‌ها جلوگیری کنند. با این حال این قانون در سراسر افغانستان هنوز اجرایی نشده و تنها در استان‌های تخار در شمال شرق افغانستان و در قندهار، محل اقامت رهبر طالبان، به اجرا در آمده است. در این دو استان، فعالیت تلویزیون ملی افغانستان متوقف شده است و رسانه‌های خصوصی نیز در آستانه تعطیلی قرار گرفته‌اند.

در کابل نیز برخی وزرای کابینه از جمله ملا ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی، و خالد حنفی، وزیر امر به معروف، که به ملا هبت‌الله آخندزاده نزدیک‌اند، تصویربرداری از برنامه‌ها و نشست‌هایشان را منع کرده‌اند. اما با وجود تاکید وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان بر اجرای فرمان رهبر این گروه، همه‌روزه عکس‌ها و ویدیوهایی از سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله، ملا محمد یعقوب، وزیر دفاع، و شماری دیگر از مقام‌های طالبان طالبان در تلویزیون ملی و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند و به جز این دو عضو کابینه طالبان، بقیه مقام‌های کابل‌نشین هنوز زیر بار اجرای فرمان منع تصویربرداری نرفته‌اند.

شبکه حقانی که بخش مهم و بدنه اصلی طالبان در شرق افغانستان تشکیل می‌دهد، چندین رسانه تصویری و صوتی و همچنین ده‌ها وب‌سایت دارد که در صورت عملی شدن فرمان ملا هبت‌الله، این رسانه‌ها با چالش جدی و ریزش مخاطب مواجه خواهند شد.

در این میان مردم و رسانه‌ها هنوز سردرگم‌اند و نمی‌دانند باید به فرمان ملا هبت‌الله عمل کنند و یا به سخنان جلال‌الدین حقانی گوش دهند.