وزارت خارجه اسرائیل روز دوشنبه چهارم نوامبر (چهاردهم آبان) به طور رسمی به سازمان ملل اطلاع داد که از توافقنامه ۱۹۶۷ مبنی بر به رسمیت شناختن سازمان امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی در خاورنزدیک موسوم به «آنروا» (UNRWA)، خارج می‌شود.
به گزارش تایمز اسرائیل، این اعلامیه پس از آن صادر شد که پارلمان اسرائیل (کنست) خواستار ممنوعیت فعالیت‌های آنروا در اسرائیل، کرانه باختری و نوار غزه شد.
در نامه وزارت خارجه اسرائیل به مجمع عمومی سازمان ملل متحد آمده که «اسرائیل به همکاری با شرکای بین‌المللی از جمله سایر آژانس‌های سازمان ملل برای تسهیل کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه ادامه خواهد داد» اما تاکید شده است که ادامه همکاری اسرائیل با نهادهای بشردوستانه «به گونه‌ای خواهد بود که امنیت اسرائیل را خدشه‌دار نکند و اسرائیل انتظار دارد که سازمان ملل نیز در این تلاش همکاری کند».
بر اساس لایحه ممنوعیت فعالیت آنروا که هفته گذشته در پارلمان اسرائیل تصویب شد و از سه ماه دیگر اجرایی می‌شود، سازمان‌های دولتی اسرائیل از همکاری با این نهاد منع می‌شوند.
یسرائیل کاتز، وزیر خارجه اسرائیل، درباره این موضوع گفت: «کارکنان آنروا در کشتار هفتم اکتبر شرکت داشتند و بسیاری از فعالان این نهاد از عوامل حماس‌اند. بنابراین آنروا خود بخشی از مشکل در نوار غزه است و نه قسمتی از راه‌حل آن.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او تاکید کرد درباره اینکه «عوامل حماس در آنروا کار و از تاسیسات آنروا برای اهداف تروریستی استفاده می‌کنند» شواهد زیادی به سازمان ملل متحد ارائه شد، اما اقدامی در این زمینه صورت نگرفت.
کاتز همچنین مدعی شد که در حال حاضر، تنها ۱۳ درصد از کمک‌ها به غزه از طریق آنروا انجام می‌شود و این نظر که برای این سازمان هیچ جایگزینی وجود ندارد، «افسانه‌ای بیش نیست».
چرا اسرائیل فعالیت آنروا را ممنوع کرد؟
پیشینه تاسیس آنروا به سال ۱۹۴۹ و پس از آغاز جنگ بر سر ایجاد کشور اسرائیل بازمی‌گردد. آنروا در این سال‌ها به میلیون‌ها فلسطینی در نوار غزه، کرانه باختری، اردن، سوریه و لبنان کمک‌های بشردوستانه ارائه کرد.
سازمان امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک با شروع جنگ غزه، در همکاری با سازمان ملل متحد، نقش امدادرسانی به غیرنظامیان در این منطقه و کرانه باختری را بر عهده گرفت و در بیش از یک سال گذشته، ماموریت انتقال کمک‌های بشردوستانه به مناطق جنگی را بر عهده داشت.
فعالیت‌های آنروا ادامه داشت تا اینکه اسرائیل در ژانویه ۲۰۲۴، تعداد ۱۲ تن از کارمندان آنروا را به دست داشتن در حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس متهم کرد. علاوه بر این، بنا بر ادعای نیروهای دفاعی اسرائیل، حدود ۴۵۰ کارمند آنروا مستقر در غزه عضو «سازمان‌های تروریستی» بودند. ارتش اسرائیل همچنین مدعی وجود یک مرکز زیرزمینی حماس زیر مقر آنروا در نوار غزه شد.
برخی منابع اسرائیلی می‌گویند که حدود ۱۰ درصد از کارکنان آنروا با «سازمان‌های تروریستی» ارتباط دارند. تخمین زده می‌شود که امروز ۱۳ هزار کارمند آنروا در غزه حضور داشته باشند.
با توجه به این ادعاها، پارلمان اسرائیل قاطعانه تصمیم گرفت که فعالیت آنروا را محدود کند، در حالی که وزارت خارجه اسرائیل به قانون‌گذاران هشدار داده بود که این قانون ممکن است ناقض قوانین بین‌المللی باشد و به اخراج اسرائیل از سازمان ملل متحد منجر شود.
این تصمیم نمایندگان مجلس اسرائیل با واکنش‌های بین‌المللی گسترده‌ای مواجه شد و حتی واشینگتن که در بین تمام کشورهای غربی بیشترین حمایت را از اسرائیل داشته است، نگرانی عمیقش را در مورد این ممنوعیت بحث‌برانگیز ابراز کرد.
وزرای خارجه کانادا، استرالیا، فرانسه، آلمان، ژاپن، کره جنوبی و بریتانیا هم با صدور بیانیه‌ای مشترک مخالفتشان را با لایحه ممنوعیت فعالیت آنروا اعلام کردند و درباره «عواقب ویرانگر وضعیت انسانی در غزه» هشدار دادند. سخنگوی آنروا هم این اقدام را «ظالمانه» توصیف کرد.
اکنون چه می‌شود؟
با وجود وعده‌های دولت اسرائیل مبنی بر تداوم جریان کمک‌های بشردوستانه به غزه، از جمله کمک گرفتن از آژانس‌های بین‌المللی دیگر مانند برنامه جهانی غذا، پزشکان بدون مرز و یونیسف، بسیاری معتقدند این آنروا بود که در رسیدگی به پناهندگان فلسطینی مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کرد و سایر نهادها ممکن است نتوانند‌ــ دست‌کم به‌سرعت‌ــ خلا خدمات‌رسانی این سازمان را پر کنند.
به گفته مدافعان فعالیت آنروا، این سازمان هم‌زمان در بسیاری از زمینه‌ها از جمله پزشکی، کمک‌های بشردوستانه، آموزش و خدمات اجتماعی نقش مهمی ایفا می‌کرد و یافتن جایگزینی آسان و سریع برای آن بسیار دشوار خواهد بود و مردم غزه به‌شدت آسیب خواهند دید.
با قطع ارتباط رسمی اسرائیل و آنروا، دفتر این سازمان در بیت‌المقدس شرقی تعطیل می‌شود و مجوز ورود و کار برای کارکنان آن لغو می‌شود. به این ترتیب، راه‌های ارسال کمک‌های بشردوستانه به فلسطینی‌ها به نسبت گذشته بسیار محدود می‌شود، آن هم در حالی که حدود ۱.۹ میلیون فلسطینی آواره شده و با کمبود مواد غذایی، آب و دارو مواجه‌اند.
مدافعان این سازمان می‌افزایند که قطع همکاری با آنروا در راستای اجرای برنامه مدنظر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، برای رفع همه موانع بر سر خواسته‌های دولتش به‌منظور ترسیم مجدد نقشه ژئواستراتژیک منطقه است.
در همین حال، برخی هم معتقدند که حذف آنروا می‌تواند عواقب خطرناک دیگری نیز به دنبال داشته باشد؛ از جمله آنکه میلیون‌ها پناهنده قدیمی و جدید بدون حمایت باقی می‌مانند که این امر به ناآرامی‌های سیاسی منجر می‌شود و احتمال ظهور گروه‌های مسلح افراطی را افزایش می‌دهد.
افزون بر این، گفته می‌شود تصمیم قانونی برای ممنوعیت فعالیت‌های آنروا در اسرائیل، غزه و کرانه باختری می‌تواند روابط پرتنش اسرائیل و کشورهای غربی را تیره‌تر کند.
