اتحادیه اروپا روز پنجشنبه اول آبان با انتشار بیانیه‌ای که در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) ارائه شد، نگرانی‌های جدی خود را نسبت به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و عدم پایبندی این کشور به تعهدات خود در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ابراز کرد.
نماینده اتحادیه اروپا در این بیانیه تاکید کرد که جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، یک اولویت امنیتی و کلیدی برای اتحادیه اروپا است. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ به تایید برجام پرداخت و چارچوبی برای نظارت و گزارش‌دهی آژانس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران ایجاد کرد.
این اتحادیه همچنین در بیانیه امروز خود اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران به صورت مستمر از تعهدات هسته‌ای خود در برجام فاصله گرفته و به غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالا ادامه داده است. در ادامه این بیانیه هم آمده است که این اقدامات، «از جمله نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و انباشت اورانیوم با غنای ۶۰ درصد» ریسک‌های جدی مرتبط با گسترش تسلیحات هسته‌ای را افزایش داده و «فاقد توجیه معتبر غیرنظامی است.»
اروپا می‌گوید از زمان توقف اجرای پروتکل الحاقی در مدت بیش از سه سال گذشته، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قادر به انجام برخی از فعالیت‌های کلیدی نظارتی و راستی‌آزمایی نبوده است. این اتحادیه افزود حذف تجهیزات نظارتی مرتبط با برجام، شکاف‌های اطلاعاتی جدی ایجاد کرده و امکان تایید ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را از بین برده است.
ایران از سال ۱۳۹۸ و به دنبال خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، به تدریج از تعهدات خود فاصله گرفته و غنی‌سازی اورانیوم را افزایش داده است. این اقدامات، نگرانی‌های بین‌المللی را نسبت به احتمال گسترش تسلیحات هسته‌ای در منطقه خاورمیانه افزایش داده است.
۱۱ ماه دیگر موعد قطعنامه ۲۲۳۱ به پایان می‌رسد و مقام‌های جمهوری اسلامی نگران هستند که سه کشور اروپایی عضو برجام با فعال کردن مکانیسم ماشه، به صورت رسمی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را در همین مدت منتفی کنند و تحریم‌های شورای امنیتی در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران دوباره بازگردد.
درخواست‌های اتحادیه اروپا از ایران
بازگشت به اجرای تعهدات برجامی از جمله نصب مجدد تجهیزات نظارتی، همکاری کامل و بی‌درنگ با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فراهم کردن دسترسی بدون محدودیت به داده‌ها و همچنین ازسرگیری اجرای پروتکل الحاقی و تصویب آن، مهم‌ترین خواسته‌های اعضای اتحادیه اروپا از جمهوری اسلامی ایران است که تاکنون گامی برای اجرای این موارد برداشته نشده است.
اتحادیه اروپا در گزارش روز پنجشنبه خود، ایران را تنها کشور غیرهسته‌ای دانست که «به صورت سیستماتیک به تولید و انباشت اورانیوم با غنای بالا مشغول است» و این اقدام را به معنای «تضعیف‌کننده اعتماد بین‌المللی نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران» توصیف کرد.
از سوی دیگر اتحادیه اروپا «بار دیگر بر تعهد خود به یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای جلوگیری از تشدید بحران» با ایران تاکید و حمایت کامل خود را از تلاش‌های آژانس برای راستی‌آزمایی و نظارت بلندمدت در ایران اعلام کرد. این اتحادیه از ایران خواست تا فورا همکاری سازنده‌ای را با آژانس آغاز کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اتحادیه اروپا در پایان این بیانیه نیز خواستار بازگشت فوری ایران به تعهدات هسته‌ای و همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد و تاکید کرد که گزارش مدیرکل آژانس باید به صورت عمومی منتشر شود تا جامعه بین‌المللی از جزئیات آن آگاه شوند.
این تحولات در حالی رخ می‌دهد که سه کشور اروپایی عضو برجام به همراه ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس قطعنامهای علیه اقدامات هسته‌ای جمهوری اسلامی و نقض تعهداتش را به صورت رسمی ثبت کرده‌اند و احتمالا در ساعات آینده به تصویب خواهد رسید.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه ۲۹ آبان در نشست خبری پیش از افتتاحیه نشست فصلی شورای حکام گفت جمهوری اسلامی ایران درخواست آژانس برای افزایش نیافتن ذخایر اورانیوم غنی‌شده در سطح ۶۰ درصد را پذیرفته و اقدامات اولیه برای انجام این پیشنهاد را شروع کرده است، اما در عین حال افزود که «این اقدام کافی نیست و باید کارهای بیشتری انجام شود.»
از سوی دیگر کاظم غریب‌آبادی، معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی در پیامی در اکس، سفر گروسی به ایران را مثبت خواند و مدعی شد که او «ایران را دست خالی ترک نکرد.» غریب‌آبادی تهدید کرد درصورتی که قطعنامهای جدید علیه ایران تصویب شود، «جممهوری اسلامی فورا به آن پاسخ می‌دهد.»
همچنین عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز در گفت‌وگو با رافائل گروسی هشدار داد که ایران به صدور قطعنامه در شورای حکام پاسخ خواهد داد. به گزارش ایرنا، عراقچی به گروسی گفت: «در صورتی که طرف‌های مقابل بی‌توجه به حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران، اقدامات غیرسازنده را در نشست شورای حکام از طریق صدور قطعنامه در دستور کار قرار دهند، ایران به نحو مقتضی و متناسب پاسخ خواهد داد.»
خبرگزاری فرانسه، صبح روز چهارشنبه ۳۰ آبان به نقل از دو منبع آگاه گزارش کرد که کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا قطعنامه محکومیت جمهوری اسلامی را به دلیل همکاری نکردن کافی با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در شورای حکام آژانس ثبت کردند.
