وقتی فیلم «گلادیاتور ۲» به کارگردانی ریدلی اسکات این هفته به سینماها برسد، برخی تماشاگران ممکن است تصور کنند که صحنههای تماشایی آبگرفتگی کولوسئوم رم برای میزبانی نبردهای دریایی صرفا زاییده تخیل بیش از اندازه فعال کارگردان است.
در واقع، دکتر شادی بارچ، استاد مطالعات کلاسیک، اخیرا برخی عناصر این فیلم را «مزخرفات محض هالیوودی» توصیف کرده است.
با این حال، اسکات علنی و بهصراحت این ایده را که او نبردهای آبی در کولوسئوم را ابداع کرده، رد کرده است.
این کارگردان ۸۶ ساله در مصاحبه با «کولایدر» (Collider) گفت: «کاملا اشتباه میکنید. کولوسئوم واقعا پر از آب میشد و نبردهای دریایی برگزار میشد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وقتی مصاحبهکننده پرسید آیا واقعیت دارد که در این نبردها کوسه هم وجود داشته است، نکتهای که دکتر بارچ بهویژه از آن انتقاد کرده بود، اسکات پاسخ داد: «رفیق، اگر میتوانی کولوسئومی بسازی که بتوانی آن را با آب لعنتی پر کنی. شوخی میکنی؟ چند تا کوسه با تور از دریا بگیری؟ شوخیات گرفته؟ البته که میتوانند!»
ادعاهای اسکات را منابع تاریخی تا حد زیادی تایید میکنند. وقتی کولوسئوم را امپراتور تیتوس در سال ۸۰ میلادی افتتاح کرد، مراسمهایی برپا شد که بهمدت ۱۰۰ روز ادامه داشت، و دو نبرد دریایی نمایشی معروف به «نوماکیا» را شامل میشد.
یکی از این نبردها در آبگیر آگوستینین در همان نزدیکی برگزار شد، در حالی که دیگری داخل خود کولوسئوم بود.
به نوشته کاسیوس دیو، مورخ رومی، این نمایشها حیوانات را نیز شامل میشد، هرچند اسب و گاو نر بودند نه کوسه، که حاکی از آن است که آب بهنسبت کمعمق بوده است.
کاسیوس دیو نوشته است: «تیتوس ناگهان همین تماشاخانه را با آب پر کرد و اسب و گاو نر و سایر حیوانات اهلی را آورد که تعلیم داده شده بودند در محیط آبی همان گونه رفتار کنند که در خشکی. او همچنین افرادی را سوار بر کشتیها آورد، که آنجا به نبرد دریایی پرداختند، و نقش کورسایریها و قرنتیها را بازی کردند.»
آن نبرد میان کورسایریها و قرنتیها در سال ۴۳۴ پیش از میلاد به آغاز جنگ پلوپونزی منجر شد، که اندکی بیش از ۵۰۰ سال قبل از بازسازی کولوسئوم رخ داده بود.
در همین حال، ادعای دکتر بارچ مبنی بر اینکه رومیان باستان حتی نمیدانستند کوسه چیست بهوضوح نادرست است. در نوشتههای طبیعتشناسان رومی مانند «پلینی بزرگ» به کوسه اشاره شده و در هنر نیز به تصویر کشیده شده است از جمله در موزاییکی متعلق به قرن دوم در پمپئی که سالم باقی مانده است.
صحنههایی در فیلم «گلادیاتور ۲» که جنگجویان را سوار بر کرگدن در کولوسئوم به تصویر میکشد شاید در چارچوب مجوز هنری در نظر گرفته شوند، اما واقعیت تاریخی این است که حیوانات غیرمعمول مانند کرگدن، فیل، گاو نر، خرس، شیر، پلنگ، و کروکودیل همگی به رم آورده میشدند و اغلب در این میدان با هم میجنگیدند.
فیلم «گلادیاتور ۲» اکنون در بریتانیا و آمریکا بر پرده سینماها است.
© The Independent