کشف جدیدی از فسیل‌هایی که به ۱.۵ میلیون سال پیش بازمی‌گردند، بینش تازه‌ای از رفتارهای اجداد انسان، که با نام «هومینین‌ها» (hominins) شناخته می‌شوند، به دانشمندان می‌دهد.

یک تیم بین‌المللی از پژوهشگران روز پنج‌شنبه [۲۸ نوامبر] اعلام کردند که دو مجموعه رد پای «هومینین» را کشف کرده‌اند که تقریبا هم‌زمان روی ساحل دریاچه‌ای باستانی در کنیای امروزی ایجاد شده‌اند. آن‌ها گفتند این کشف «نخستین نمونه فسیلی» است که شواهدی ارائه می‌دهد از اینکه گونه‌های مختلف هومینین در یک زمان و مکان زندگی می‌کرده‌اند.

کوین هاتالا، دانشیار زیست‌شناسی در دانشگاه چتم (Chatham University) پنسیلوانیا در بیانیه‌ای گفت: «رد پاهای فسیلی هیجان‌انگیزند، زیرا تصاویری روشن از خویشاوندان فسیلی ما ارائه می‌دهند که آن‌ها را برای ما زنده‌ [و تصورپذیرتر] می‌کنند.»

«با این نوع داده‌ها می‌توانیم ببینیم که چگونه افراد زنده میلیون‌ها سال پیش در محیط زندگی خود حرکت می‌کردند و احتمالا با یکدیگر یا حتی با حیوانات دیگر تعامل داشتند. این چیزی است که واقعا نمی‌توانیم از استخوان‌ها یا ابزارهای سنگی به دست آوریم.»

هاتالا، که بیش از یک دهه است رد پاهای هومینین را بررسی می‌کند، نویسنده اصلی مقاله مرتبطی است که در مجله «ساینس» منتشر شده است.

پژوهشگران می‌گویند این رد پاها نخستین نمونه‌ای است که دو مجموعه ردپای هومینین را نشان می‌دهد که تقریبا هم‌زمان روی ساحل دریاچه‌ای، که امروز به نام دریاچه نمکی تورکانا شناخته می‌شود، ایجاد شده‌اند.

کریگ فیبل از دانشگاه راتگرز گفت: «اگر این دو [در اینجا] به یکدیگر برنخورده باشند، تنها با فاصله چند ساعت از همدیگر از این منطقه عبور کرده‌اند.» فیبل یکی از نویسندگان این مقاله است و از سال ۱۹۸۱ در این منطقه تحقیق کرده است.

این ردپاها که سال ۲۰۲۱ در کنار استخوان‌های فسیلی کشف شدند، با استفاده از تحلیل سه‌بعدی شناسایی شدند و الگوهای مختلفی از آناتومی و حرکت را نشان دادند. سطح مربوط به ردپاها در ژوئیه ۲۰۲۲ حفاری شد.

نام «هومینین» از طبقه‌بندی علمی میمون‌ها مشتق شده است و هومینین‌ها گروهی را تشکیل می‌دهند که تمامی اجداد نزدیک انسان‌ها را دربرمی‌گیرند. انسان‌های امروزی که با نام علمی «هوموساپینز» شناخته می‌شوند، از این شاخه‌های قدیمی‌تر هومینین‌ها به‌وجود آمده‌‌اند و دانشمندان با کشف فسیل‌ها و ابزارها می‌کوشند چگونگی این روند را درک کنند.

فیبل یادآور شد در حالی که مدت‌ها فرض بر این بوده که این هومینین‌ها هم‌زمان زندگی می‌کرده‌اند، سرنوشت آن‌ها متفاوت بوده است. «هومو ارکتوس» که یکی از اجداد مستقیم انسان‌ها است، یک میلیون سال دیگر به حیات خود ادامه داد، درحالی‌که «پرامردم بویسی» (Paranthropus boisei) طی چند صد هزار سال بعد منقرض شد. علت این تفاوت همچنان یک معما است. هر دو گونه دوپا، چابک و دارای قامتی ایستاده بودند.

فیبل اشاره کرد که این ردپاها رَدفسیل‌اند (trace fossil) که برخلاف استخوان‌ها و سایر فسیل‌های بدنی قابل انتقال و جابه‌جایی نیستند.

او گفت: «این موضوع قطعا ثابت می‌کند که نه‌تنها یک، که دو هومینین مختلف روی یک سطح راه می‌رفتند، آن هم عملا در فاصله چند ساعت از یکدیگر. اینکه آن‌ها به‌شکل هم‌زمان زندگی می‌کرده‌اند ممکن است عجیب نباشد، اما این نخستین بار است که این موضوع به اثبات رسیده است. به نظر من این واقعا دستاورد بزرگی است.»