شی جین‌پینگ، رئيس‌جمهوری چین، در سال‌های ابتدایی «مبارزه‌ با فساد»، با سرنگونی ژنرال‌های قدرتمند جناح‌های رقیب و جایگزینی آن‌ها با متحدان و افراد وفادار، کنترلش بر بزرگ‌ترین ارتش جهان را تثبیت کرد. یک دهه بعد، او همچنان درگیر مبارزه‌ای ظاهرا بی‌پایان با «فساد» و خیانت است.

به نوشته سی‌ان‌ان، شی مانند بسیاری از رهبران اقتدارگرای تاریخ اکنون سراغ افراد وفاداری رفته است که خودش دست‌چین کرده بود.

او اواخر ماه گذشته یکی از نزدیک‌ترین افرادش در ارتش را برکنار کرد. دریاسالار میائو هوا اکنون به‌دلیل «نقض جدی انظباط» تحت بازداشت و بازجویی است.

از تابستان گذشته تاکنون، بیش از ۱۲ مقام ارشد بخش دفاعی کشور، از جمله دو وزیر دفاع، برکنار شده‌اند. اما رابطه هیچ‌یک از آن‌ها با شی به اندازه میائو بلندمدت نبود، رابطه‌ای که به دهه‌ها پیش و اوایل ورود شی به عرصه سیاست بازمی‌گردد.

بازجویی از میائو جبهه جدیدی در یک پاکسازی گسترده‌تر گشوده است و پرسش‌هایی در مورد توانایی شی در پایان دادن به فساد سازمان‌یافته در ارتش و افزایش آمادگی رزمی در زمانی که تنش‌های ژئوپلیتیکی به اوج رسیده است مطرح می‌کند.

سی‌ان‌ان در ادامه می‌نویسد در یک دهه گذشته، شی در تلاش بوده است تا ارتش آزادی‌بخش خلق را به یک نیروی رزمی در «کلاس جهانی» و رقیبی برای ارتش آمریکا تبدیل کند. یکی از اهداف کلیدی برنامه مدرن‌سازی ارتش اطمینان از آمادگی چین برای رویارویی و پیروزی در جنگ بر سر تایوان است، جزیره‌ای دموکراتیک و خودمختار که چین ادعای مالکیت بر آن را دارد.

اما سقوط میائو بار دیگر این سوال را مطرح می‌کند که شی چقدر به ژنرال‌های ارشدش اعتماد دارد، افرادی که مسئولیت رهبری جنگ را بر عهده خواهند داشت.

کارشناسان می‌گویند که این روند پاکسازی معضلی آشنا برای دیکتاتورها است: او پس از حذف رقبای سیاسی نیز هرگز از جست‌و‌جوی خطرات جدیدی که قدرت مطلقش را تهدید می‌کند، حتی در نزدیک‌ترین حلقه اطرافیانش، دست برنمی‌دارد.

سابقه آشنایی میائو و شی به سه دهه قبل بازمی‌گردد، زمانی که او افسر بخش سیاسی گروه ۳۱ ارتش و شی در مسیر پیشرفت بود تا به فرمانداری استان فوجیان برسد. پس از به قدرت رسیدن شی، میائو نیز به‌سرعت پله‌های ترقی را طی کرد.

جیمز چار، پژوهشگر و استاد دانشکده مطالعات بین‌الملل اس. راجاراتنام در سنگاپور، معتقد است نمی‌توان فردی وفادارتر از میائو برای شی پیدا کرد. اگر میائو در نهایت به فساد متهم شود، به‌وضوح مشخص می‌شود که خود شی نیز پیش‌بینی نکرده بود که فساد میان نخبگان ارتش تا این حد گسترده باشد.

تلاش‌های شی برای پاکسازی در ۱۸ ماه گذشته بیشتر معطوف مقام‌هایی بوده است که با تامین تجهیزات نظامی و نیروی موشکی مرتبط بودند. اما سقوط میائو نشان‌دهنده گسترش سرکوب به بخش‌ سیاسی ارتش و نیروی دریایی است.

وزارت دفاع چین هیچ جزئیاتی درباره اتهام‌های میائو ارائه نکرده است. میائو، در مقام کمیسر سیاسی ارشد ارتش آزادی‌بخش خلق، وظیفه اطمینان از وفاداری ارتش به حزب کمونیست حاکم را بر عهده داشت. او بر ارتقا مقام‌های نظامی نظارت داشت و وفاداری سیاسی نامزدهای کلیدی را ارزیابی می‌کرد‌ــ نقشی که در نیروی دریایی نیز بر عهده داشت.

چنین نقش‌هایی در گذشته زمینه‌ای مساعد برای فساد، به‌ویژه از طریق دریافت رشوه برای ارتقاء مقام، فراهم می‌کرد. ژنرال ژانگ یانگ، سلف میائو، هنگامی که به اتهام رشوه‌گیری تحت تحقیق انضباطی بود، خودکشی کرد.

در حالی که گمانه‌زنی‌هایی در مورد فساد مالی مطرح است، برخی دیگر این احتمال را می‌دهند که میائو در تلاش بوده است جناحی در ارتش ایجاد کند. بعضی ناظران معتقدند که میائو چند نفر از همقطارانش در نیروی دریایی را برای ارتقا به سمت‌های کلیدی پیشنهاد کرده بود.

جوئل ووتنو، کارشناس در دانشگاه ملی دفاع، می‌گوید ممکن است شی میائو را فردی دیده است که بیش از اندازه قدرتمند و مستقل شده است؛ و این موضوع را بیشتر نشانه ضعف شی می‌بیند که احساس می‌کند باید دائم شرایط را بر هم بزند.

سقوط میائو کمتر از یک سال پس از برکناری لی شانگفو، وزیر دفاع پیشین و عضو کمیسیون مرکزی نظامی، رخ داد. اگر میائو برکنار شود، دو کرسی در کمیسیون مرکزی نظامی چین، که هر شش عضو آن افراد وفادار به شی تلقی می‌شدند، خالی خواهد ماند.

ویکتور شی، کارشناس سیاست چین، با اشاره به روندی مشابه در سایر حکومت‌های دیکتاتوری، می‌گوید با افزایش سن شی جین‌پینگ، حساسیت او به نشانه‌های چالش‌های احتمالی مقابل قدرتش بیشتر خواهد شد.

در حال حاضر، به نظر می‌رسد که رهبر چین مصمم است به آنچه که مبارزه با فساد و خیانت می‌خواند ادامه دهد و در اوایل ماه، در بازدید از نیروی پشتیبانی اطلاعات ارتش، گفت: «ما باید اطمینان حاصل کنیم که نیروهای کاملا وفادار، کاملا پاک و کاملا قابل‌اعتماد باقی بمانند.»