دانشمندان در مورد «استون‌هنج»، یکی از بزرگ‌ترین سازه‌های اسرارآمیز بشر به کشف جدیدی رسید‌ه‌اند و این کشفیات همچنان ادامه دارد.
محققان در ماه اوت شواهدی ارائه دادند که نشان می‌داد سنگ محراب این بنا، یکی از تخته‌سنگ‌های نمادین در قلب استون‌هنج، حدود پنج هزار سال قبل از شمال شرقی اسکاتلند امروز به این منطقه در جنوب انگلستان منتقل شده است. حدود یک ماه بعد، همین محققان در گزارشی دیگر احتمال دادند این سنگ از جزایر اورکنی، مجمع‌الجزایری در ساحل شمال‌شرقی اسکاتلند، آورده شده باشد.
اکنون پژوهشی که بر اساس دو مطالعه قبلی انجام شده، اعلام می‌کند که استون‌هنج ممکن است حدود ۲۶۲۰ تا ۲۴۸۰ سال قبل از میلاد بازسازی شده و تلاشی برای اتحاد ساکنان باستانی بریتانیا با مهاجران تازه‌واردان از اروپا بوده باشد و به‌عنوان مرکزی نمادین برای ایجاد همبستگی و تقویت هویت جمعی عمل کرده است.
این مطالعه جدید که روز پنجشنبه در مجله باستان‌شناسی بین‌المللی (Archaeology International) منتشر شد، همچنین به این پرسش می‌پردازد که مردمان دوران نوسنگی چطور این سنگ حدود شش تنی را بیش از ۷۰۰ کیلومتر حرکت دادند تا به جنوب انگلستان برسد.
به گزارش سی‌ان‌ان، بر اساس این مطالعه، شباهت‌های میان دایره‌های سنگی در اسکاتلند و استون‌هنج، که در دشت سالزبری انگلستان قرار دارد، نشان می‌دهد که احتمالا میان جوامع باستانی این دو منطقه دورافتاده ارتباط بیشتری‌ــ نسبت به آنچه قبلا تصور می‌شد‌ــ وجود داشته است.
این یافته‌ها به مجموعه‌ای از سرنخ‌های در حال گسترش اضافه می‌شود که بر این ایده تاکید می‌کنند که جوامع نوسنگی در بریتانیا احتمالا شبکه‌های فرهنگی و فنی گسترده‌تری داشتند و تبادل دانش و مهارت‌های مهندسی میان آن‌ها بیشتر از پیش‌بینی‌های اولیه بوده است.
یافته‌های این مطالعه جدید و مواردی که اوایل سال ۲۰۲۴ منتشر شدند، در حال روشن کردن هدف اصلی ساخت استون‌هنج و ترتیب قرارگیری تخته‌سنگ‌های آن‌اند؛ معمایی که از زمان آغاز حفاری‌ها در این مکان در قرن هفدهم حل‌نشده باقی مانده است.
مایک پارکر پیرسون نویسنده اصلی این مطالعه و استاد دوران ماتاریخ بریتانیا در مرکز باستان‌شناسی دانشگاه کالج لندن، می‌گوید که «این بینش‌های جدید درک ما را از هدف اصلی ساخت استون‌هنج به میزان قابل‌توجهی گسترش داده است. این یافته‌ها نشان می‌دهند که این مکان در دشت سالزبری نه‌تنها برای مردم محلی بلکه برای مردم سراسر بریتانیا اهمیت داشته است؛ تا جایی که گاه تخته‌سنگ‌هایی به این عظمت را از صدها کیلومتر دورتر به این مکان منتقل کرده‌اند».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
محققان می‌گویند که ساخت استون‌هنج در منطقه‌ای که اولین بار حدود پنج تا شش هزار سال پیش مسکونی شد، از حدود سه هزار سال قبل از میلاد آغاز شد و چندین مرحله داشت.
بررسی‌های قبلی نشان داد‌ه‌اند که برای ساخت این بنای عجیب از سنگ‌های آبی، نوعی ماسه‌سنگ ریزدانه، و بلوک‌‌های ماسه‌سنگی سیلیسی‌شده بزرگ‌تر به نام سارسن (sarsen) استفاده شده است. سنگ‌های آبی از تپه‌های پرسلی در غرب ولز (۲۲۵ کیلومتر دورتر) منتقل شدند و احتمال می‌رود اولین سنگ‌‌هایی باشند که در این مکان قرار گرفتند. سارسن‌ها که بعدا استفاده شدند، از وست‌وود در نزدیکی مارلبرو یعنی ۲۵ کیلومتر دورتر منتقل شدند.
محققان بر این باورند که سنگ محراب در مرحله بازسازی، در داخل بخش مرکزی نعل اسب‌مانند قرار داده شد. با وجود آنکه تاریخ دقیق مشخص نیست، محققان معتقدند این سنگ بین ۲۵۰۰ تا ۲۰۲۰ سال قبل از میلاد مسیح به این مکان آورده شده است.
سنگ محراب بزرگ‌ترین سنگ آبی استفاده‌شده در ساخت استون‌هنج است. این سنگ در حال حاضر در پای بزرگ‌ترین ترتیلیتون (بنایی از دو ستون سنگی عمودی و یک سنگ افقی روی آن‌ها) قرار گرفته است و در لابه‌لای چمن‌ها به‌سختی می‌توان آن را تشخیص داد.
در مورد هدف تاسیس این بنا و سنگ محراب سوالات بی‌پاسخ بسیار زیادی وجود دارد. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که این بنا در زمان دو انقلاب زمستانی و تابستانی با خورشید هم‌راستا است.
پارکر پیرسون می‌گوید: «اینکه تمام سنگ‌های استون‌هنج از مناطق دوردست آمده‌اند آن را در میان بیش از ۹۰۰ سازه دایره‌ای سنگی بریتانیا منحصربه‌فرد می‌کند و نشان می‌دهد که دایره سنگی ممکن است کارکرد سیاسی و مذهبی داشته باشد؛ مثلا سازه‌ای برای اتحاد مردم بریتانیا و جشن گرفتن پیوندهای ابدی آن‌ها با اجدادشان و کیهان.»
البته این نمایش اتحادــ جابجایی سنگ‌های عظیم به مسافت‌های طولانی‌ــ برای مردم دوران نوسنگی آسان هم نبوده است. محققان بر این باورند که قایق‌ها در آن زمان به اندازه کافی قوی نبودند که بتوانند چنین سنگ بزرگی را حمل کنند و اختراع چرخ هم هنوز به انگلستان نرسیده بود. بنابراین تخته‌سنگ‌ها احتمالا با سورتمه‌های چوبی که روی ریل‌های چوبی می‌لغزیدند، منتقل شده‌اند.
محققان در مقاله خود اشاره کرده‌اند که برای جابه‌جایی این سنگ عظیم از اسکاتلند به انگلستان جنوبی، احتمالا به صدها و شاید هزاران نفر نیاز بوده و این سفر ممکن است حدود هشت ماه طول کشیده باشد.
انتقال این سنگ عظیم از اسکاتلند به انگلستان جنوبی نشان‌دهنده وجود یک شبکه ارتباطی میان دو گروه دورافتاده است که از طریق همکاری و هم‌پذیری تقویت شده؛ چیزی که محققان معتقدند به‌دلیل شباهت‌های فرهنگی چشمگیر در هر دو مکان ممکن بوده است. از طرفی، این سنگ‌های دایره‌ای افقی تنها در آن بخش از اسکاتلند یافت می‌شوند و نه بقیه جاهای انگلستان. این موضوع نشان می‌دهد که سنگ محراب ممکن است هدیه‌ای از سوی ساکنان شمال اسکاتلند باشد تا نوعی اتحاد را نشان دهد.
چیدمان برخی خانه‌ها در اطراف استون‌هنج هم به خانه‌هایی که در شمال جزایر اورکنی یافت می‌شوند، شباهت قابل‌توجهی دارند. آنچه در فاصله بین این دو منطقه، به‌ندرت دیده می‌شود.
جمعیت بریتانیا چندین بار تغییر کرده است. کشاورزان اولیه این منطقه مردمانی بودند که حدود شش هزار سال پیش از خاورمیانه به این جزیره وارد شدند و شیوه‌های کشاورزی را با خود آوردند و با ساکنان محلی ادغام شدند. سپس حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد، مردمانی از اروپا، عمدتا آلمان و هلند کنونی، به بریتانیا وارد شدند و تقریبا در این زمان است که استون هنج بازسازی شد.
محققان بر این باورند که فرایند بازسازی «پاسخی به بحران مشروعیت ناشی از ورود جمعیت‌های جدید» و تلاشی برای متحد کردن جمعیت کشاورزان عصر نوسنگی بوده است.
ریچارد بیونز، استاد افتخاری بخش جغرافیا و علوم زمین در دانشگاه ابریستویت و یکی از نویسندگان مطالعه جدید و همچنین مطالعات قبلی در مورد سنگ محراب، گفت: «محققان اکنون تلاش‌هایشان را برای تعیین منشا دقیق سنگ محراب در شمال شرقی اسکاتلند بیشتر کرده‌اند.»
