دیدار بنیامین نتانیاهو با دونالد ترامپ در روز سه‌شنبه فراتر از بازدید معمولی رهبری خارجی از کاخ سفید است؛ توافق یا اختلاف نظر آن‌ها می‌تواند پیامدهای بلندمدت برای تحولات آتی در غزه داشته باشد.
به نوشته اسکای نیوز، نتانیاهو اولین رهبری است که پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید با او دیدار می‌کند. او هنگامی که در تل‌آویو سوار «بال‌های صهیون»، هواپیمای رسمی دولت، شد گفت: «این گواهی بر قوت دوستی شخصی ما است.»
ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش چند «پیروزی» به نتانیاهو اعطا کرد، از خروج از برجام گرفته تا به رسمیت شناختن اورشلیم به‌عنوان پایتخت اسرائیل و بلندی‌های جولان به‌عنوان بخشی از خاک اسرائیل. اما این رابطه در سال ۲۰۲۰ به تیرگی گرایید، وقتی اسرائیل از شرکت در حمله به خودرو حامل قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه، انصراف داد و همچنین، پیروزی جو بایدن در انتخابات را تبریک گفت، در حالی که از نظر ترامپ، نتیجه انتخابات همچنان در هاله‌ای ابهام قرار داشت.
در هر حال، دیدار ژوییه گذشته در مارالاگو نشان داد که کدورت‌ها رفع شده است و ترامپ گفت: «ما همیشه رابطه فوق‌العاده‌ای داشته‌ایم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اسکای نیوز می‌نویسد اما این بار ترامپ احتمالا در مورد نتانیاهو محتاط‌‌تر خواهد بود، و این دعوت در راستای تمایل شخصی ترامپ برای پیشبرد امور خاورمیانه به شکلی است که در نظر دارد. اولویت فوری غزه و اطمینان از برقراری آتش‌بس است.
دومین موضوع اصلی در دستور کار توافق عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل است. این توافق موضوعی است که هم ترامپ و هم نتانیاهو به آن علاقه دارند و خواهان پیشرفت سریع گفت‌و‌گوها در این موردند. اما تا زمانی که آینده غزه در ابهام باقی بماند و دست‌کم نشانه‌ای از امکان تشکیل کشوری فلسطینی مشاهده نشود، ریاض حاضر به مذاکره نخواهد بود.
هرگونه امتیازدهی در این زمینه یا در هر دو مورد می‌تواند به سقوط دولت نتانیاهو منجر شود، چرا که احزاب تندرو تهدید کرده‌اند در صورت اعطای چنین امتیازهایی، از دولت کناره‌گیری خواهند کرد.
پیام‌های ضدونقیض
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که بیشتر اسرائیلی‌ها خواهان ازسرگیری درگیری نیستند، اما نتانیاهو پیام‌های متناقضی ارسال می‌کند و احتمالا عباراتی انتخاب خواهد کرد که این گزینه را همچنان روی میز نگه دارد، حتی اگر صرفا برای حفظ حمایت متحدان تندرو در ائتلاف و تداوم نخست‌وزیری‌اش باشد.
در روزهای اخیر، و به‌رغم مخالفت قاطع کشورهای عربی، ترامپ بار دیگر پیشنهادش را تکرار کرده است که غزه تخلیه شود و فلسطینی‌ها به مصر و اردن منتقل شوند، تا نوار غزه دوباره بازسازی شود.
برخی گمان می‌کنند که این پیشنهاد ممکن است تاکتیکی برای تشدید ظاهری تنش باشد تا در مقابل، عربستان سعودی مانع شود و در ازای آن، توافق عادی‌سازی حاصل شود.
همچنین، می‌تواند حربه‌ای برای انحراف توجه تندروها در اسرائیل باشد که به نتانیاهو اجازه دهد مرحله دوم آتش‌بس را پیش ببرد.
نتانیاهو و ترامپ هر دو توافق دارند که نباید به ایران اجازه گسترش تسلیحات هسته‌ای را داد، اما در مورد نحوه دستیابی به این هدف اختلاف نظر دارند.
نتانیاهو پس از تضعیف حماس و حزب‌الله و سقوط رژیم اسد در سوریه، معتقد است جمهوری اسلامی در ضعیف‌ترین وضعیت طی دهه‌های اخیر قرار دارد.
ترامپ، که همواره از جنگ‌های خاورمیانه گریزان بوده است، این مسئله را جنگ آمریکا نمی‌داند و معتقد است در صورتی که مذاکره تحت فشار تحریم‌ها به نتیجه نرسد، اقدام نظامی باید آخرین گزینه باشد.
جمهوری اسلامی برای بازگشت به میز مذاکره ابراز تمایل کرده است. اما برخی نگران‌اند که این صرفا تاکتیکی برای خریدن وقت تا انقضای تحریم‌های «مکانیسم ماشه» در اواخر سال جاری باشد، در حالی که برنامه غنی‌سازی اورانیوم را تا نقطه بازگشت‌ناپذیر پیش می‌برد.
ترامپ باید تصمیم بگیرد که آیا توافق ممکن است یا درگیر مذاکراتی بی‌نتیجه خواهد شد که برای وقت‌کشی طراحی شده‌اند.
اسکای نیوز می‌نویسد به همان اندازه که نتانیاهو حسابگر است ترامپ پیش‌بینی‌ناپذیر است. احتمالا هیچ‌یک از آن‌ها به‌طور کامل به خواسته‌هایشان نخواهند رسید، اما ترامپ در آغاز آخرین دوره چهار ساله‌اش در کاخ سفید است و از همین حالا به میراثش می‌اندیشد. در مقابل، نتانیاهو ریاست ائتلافی ناپایدار را بر عهده دارد و در آستانه انتخابات سال آینده، پایگاه حمایت داخلی‌‌اش متزلزل شده است.
نحوه برگزاری دیدار ترامپ و نتانیاهو و فضای حاکم بر گفت‌و‌گوی آن‌ها برای سال‌های آتی خاورمیانه تعیین‌کننده خواهد بود‌ــ چه به‌معنای درگیری بیشتر باشد چه به‌معنای ایجاد روابط جدید.
