گرانی سبد خوراکی‌ها در کنار افزایش قیمت انواع غذاهای رستورانی، درباره احتمال استفاده از مواد نامرغوب و فاسد در غذاهای برخی ارزان‌فروشی‌های سطح شهرهای ایران نگرانی‌هایی ایجاد کرده است.
تبلیغات برخی اغذیه‌فروشی‌ها که گاه قیمت غذاهای عرضه‌شده در آن‌ها یک‌چهارم قیمت معمول در دیگر رستوران‌ها است، مسئله استفاده از مواد اولیه نامرغوب، انواع طعم‌دهنده‌های غذایی و افزودنی‌های غیرمجاز را مطرح میکند. این عوامل، مطابق آمارها، از دلایل افزایش انواع بیماری‌ها در ایران‌اند.
کبد چرب، فشار خون، دیابت و چاقی از بیماری‌های زمینه‌ای‌‌اند که در رشد آمار بیماری‌های قلبی-عروقی و انواع سرطان نقش دارند. جامعه پزشکان ایران در سال‌های اخیر بارها هشدار داده‌اند که آمار مصرف غذاهای فوری در ایران به‌شدت افزایش یافته است.
استفاده از موادی مانند روغن‌های اشباع‌شده، روغن‌های چندبار مصرف‌شده و افزودنی‌هایی مانند نمک و طعم‌دهنده‌های نامشخص نیز به‌طور مستقیم آمار چاقی، فشار خون و چربی خون را در ایران افزایش داده است.
به باور کارشناسان تغذیه، مسئله دیگری که نگرانی‌ها را تشدید کرده استفاده از مواد خوراکی نامرغوب، فاسد و فاقد حداقل استانداردهای لازم است.
نبود نظارت کافی بر اغذیه‌فروشی‌های سطح شهر، درکنار فاش شدن چندباره تخلفات گسترده در استفاده از گوشت فاسد، این پرسش را مطرح میکند که چرا دستگاه‌های نظارتی با رواج استفاده از مواد فاسد قاطعانه برخورد نمی‌کنند.
عرضه اغذیه فاسد در ایران
طی ماه‌های گذشته، در رسانه‌های اجتماعی ویدیوهای متعددی از چند رستوران و اغذیه‌فروشی منتشر شده است که در آن‌ها استفاده از گوشت فاسد و پسماند غذای رستوران برای مشتریان بعدی دیده می‌شود.
مواد ناسالم مورد استفاده در برخی کارگاه‌های تولیدی محصولات پروتئینی نیز از مواردی است که به گفته کارشناسان تغذیه، خارج از دایره نظارت استاندارد، راهی رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها می‌شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
حسین محمدی، رئیس اتحادیه کباب و غذای سنتی در تهران، روز شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳، با اشاره به استفاده از مواد فاسد و نامرغوب برای کاهش قیمت‌ها، گفت: «قیمت کباب کوبیده زیر صد هزار تومان سم‌فروشی است.»
او این امر را به خطر انداختن سلامت شهروندان دانست و گفت، با توجه به افزایش آمار بیماری‌هایی مانند سرطان، استفاده از مواد اولیه نامرغوب و طعم‌دهنده‌های غیرمجاز مانند جوهر زعفران در غذاهای ارزان‌قیمت، سلامت شهروندان را تهدید میکند.
مقایسه افزایش انواع غذاهای ناسالم در اغذیه‌فروشی‌ها با آمار رشد سرطان و بیماری‌های زمینه‌ای، نظر پزشکان مبنی بر تاثیر منفی تغذیه ناسالم بر سلامت ایرانیان را تایید میکند.
معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، اردیبهشت‌ماه سال جاری، هشدار داده بود که یک‌سوم ایرانیان به فشار خون دچارند که یکی از مهم‌ترین دلایل آن تغذیه ناسالم ازجمله مصرف بی‌رویه قند و نمک است.
همچنین، در آمارهای مربوط به دیابت نیز افزایش موارد ابتلا در ایران، حتی در سنین پایین، نشان‌دهنده نیاز به بازنگری در شیوه تغذیه ایرانیان است. دیابت، یکی از بیماری‌های زمینه‌ای که مستقیما تحت تاثیر تغذیه ناسالم و مواد خوراکی نامرغوب قرار دارد، در جمعیت بالغ ایران، با شیوع ۱۴.۲ درصدی، از میانگین جهانی بالاتر است.
مسئله تنها به بیماری‌های زمینه‌ای محدود نمی‌شود. یکی از نگرانی‌های مهم شیوع انواع تومورهای سرطانی است که برخی پزشکان، تغذیه ناسالم و مصرف خوراکی‌های دارای افزودنی‌های غیراستاندارد را از عوامل آن می‌دانند. رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت، بهمن‌ماه سال گذشته، از بروز سالانه ۱۵۰ هزار مورد جدید ابتلا به سرطان در کشور خبر داد و مدعی شد که میزان شیوع پنج‌ساله سرطان در ایران ۴۰۰ هزار مورد است.
این آمار زمانی با تغذیه ارتباط مستقیم پیدا میکند که بدانیم بالاترین آمار سرطان مربوط به سرطان دستگاه گوارش مانند روده بزرگ و کوچک، کبد و معده است. انواع تومورهای کلیوی نیز گواهی بر این موضوع است.
استفاده از سموم شیمیایی، آفت‌کش‌ها و کودهای غیراستاندارد در کشاورزی
استفاده از سموم شیمیایی، آفت‌کش‌ها و کودهای غیراستاندارد در کشاورزی، افزون بر نبود نظارت کافی بر آنچه «زنجیره تولید و توزیع مواد غذایی» نامیده می‌شود، یکی دیگر از دلایل رشد ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای و انواع سرطان در میان شهروندان ایرانی است. گزارش‌هایی مبنی بر شناسایی باقی‌مانده فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم در محصولات کشاورزی، نشان می‌دهد که این مواد مستقیما بر افزایش موارد ابتلا به سرطان، نارسایی کبدی و بیماری‌های کلیوی تاثیر دارند.
یکی دیگر از موارد تاثیرگذار بر سلامت عمومی، آلودگی میکروبی مواد غذایی به دلیل شرایط نامناسب تولید و نگهداری است. جامعه پزشکان معتقدند که این آلودگی‌ها می‌توانند موجب مسمومیت‌های حاد یا بیماری‌های گوارشی شوند.
یکی از نمونه‌هایی که در یک دهه گذشته بارها با هشدار کارشناسان تغذیه همراه بوده، مصرف نمک یددار یا نمک دریایی بدون استانداردهای لازم است.
در برخی مقاطع، وزارت بهداشت اعلام کرده بود که رواج استفاده از این نمک‌ها، به مسمومیت غذایی منجر شده است. فروردین‌ماه سال جاری، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اعلام کرده بود که نمک‌های تصفیه‌نشده ممکن است حاوی فلزات سنگینی مانند سرب، کادمیوم و جیوه باشند که خطر ابتلا به سرطان، بیماری‌های کلیوی و کبدی را افزایش می‌دهند.
تاکنون هیچ یک از دولت‌ها تبعات تغذیه ناسالم و افزایش خوراکی‌های فاسد و نامرغوب در چرخه غذایی جامعه ایران را تایید نکرده است. در سال ۱۴۰۱، رئیس سازمان غذا و دارو از آغاز فاز سوم «برنامه جامع سلامت و اصالت مواد غذایی» خبر داد و اعلام کرد: «شناسایی سریع مواد غذایی تقلبی را با کمک هوش مصنوعی شروع کرده‌ایم و کمیته ملی ارزیابی خطر را راه‌اندازی خواهیم کرد.»
با این حال، این وعده در دو سال گذشته نتوانسته است در برابر آلودگی غذایی در ایران مانع جدی ایجاد کند. همچنان گزارش‌های متعددی از کشف مواد غذایی آلوده در کارخانه‌های تولید مواد غذایی، اغذیه‌فروشی‌ها و رستوران‌ها منتشر می‌شود.
چهاردهم اسفند، مدیرکل تعزیرات استان البرز اعلام کرد که در بازرسی انبار یک فروشگاه، که با همراهی بازرسان اتاق اصناف، بهداشت و دامپزشکی انجام شد، بیش از دو تن مواد پروتئینی، مرغ، ماهی، گوشت و لبنیات تاریخ‌مصرف‌گذشته کشف شد.
نمونه‌هایی مانند این اگر کشف نشوند احتمالا راهی اغذیه‌فروشی‌هایی می‌شوند که از تنگنای اقتصادی حاکم بر ایران بهره می‌برند و با تبلیغات غذاهای ارزان انواع غذاهای ناسالم را تولید و توزیع می‌کنند، مسیری که بار دیگر تاثیر وضعیت اقتصادی را بر زیست جامعه، حتی تا سطح سلامت، نمایان میکند.
