محمد رحیم‌ الافغانی، دستیار سابق اسامه بن لادن، بنیان‌گذار القاعده، که در آمریکا زندانی است، آخرین کسی است که طالبان از ازای آزادی شهروندان آمریکایی که در کابل به گروگان گرفته شده‌اند، خواستار آزادی او هستند.

جورج گلزمن، کارمند فنی شرکت هواپیمایی دلتا، که طالبان اوت ۲۰۲۲ در کابل او را بازداشت و زندانی کرده بودند، هفته گذشته، پس از سفر هیئت آمریکایی به سرپرستی آدم بوئلر به کابل، آزاد شد. وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد هنوز تعدادی آمریکایی‌ در زندان‌های طالبان‌اند. با این حال هویت و شمار دقیق شهروندان آمریکایی زندانی طالبان مشخص نیست.

تلویزیون آمو با استناد به یک سخنرانی ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، که در قندهار صورت گرفت، گزارش داد که دست‌کم دو شهروند دیگر آمریکا در زندان‌های طالبان‌اند. رهبر طالبان آن در سخنرانی گفته بود: «در زندان گونتانامو یک تن از افغانستان زندانی است. از آمریکایی‌ها دو تن در اینجا زندانی‌اند. به ما می‌گویند که این دو را سالم آزاد کنید. ما می‌گوییم زندانی ما را نیز سالم رها کنید، چرا نمی‌کنید؟»

سخنگویان و مقام‌های رسمی طالبان در کابل هنوز در مورد زندانیان آمریکایی اظهارنظر نکرده‌‌اند، اما در نزدیک به چهار سال گذشته، شهروندان آمریکایی گروگان طالبان پس از مذاکرات طولانی، با اعضای طالبان که در آمریکا زندانی‌اند، تبادل شده‌اند.

در سپتامبر ۲۰۲۲، مارک فریچز، کهنه‌سرباز آمریکایی که در زندان طالبان بود، با حاجی بشیر نورزی، از قاچاقچیان مشهور مواد مخدر و از تامین‌کنندگان مالی اصلی جنگ طالبان مبادله شد. حاجی بشیر نورزی سال ۲۰۰۵ بازداشت و به جرم قاچاق مواد مخدر و ترویسم در آمریکا به حبس ابد محکوم شده بود. 

در ژانویه ۲۰۲۵، دو شهروند آمریکایی به نام‌های رایان کوربت و ویلیام مک‌کنتی که سال ۲۰۲۲ در کابل بازداشت و زندانی شدند، با محمد خان، یک عضو طالبان که در آمریکا به حبس ابد محکوم شده بود، مبادله شدند. 

ملا عبدالظاهر صابر و محمد کریم، دو عضو دیگر طالبان هم که در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ به اتهام تروریسم بازداشت و در گوانتانامو زندانی شده بودند، آزاد شدند. این افراد پس از آزادی از گوانتانامو، در عمان تحت نظارت بودند و پس از مذاکرات طالبان و آمریکا، در فوریه ۲۰۲۴ آزاد و به کابل منتقل شدند.

170929791.jpg

پیش از آن، اسدالله هارون، عضو طالبان که از سال ۲۰۰۷ در زندان گوانتانامو به سر می‌برد، در ژانویه ۲۰۲۲ آزاد و به طالبان تحویل داده شد.

آزادی اعضای طالبان از زندان‌های ایالات متحده و به‌ویژه گوانتانامو، با استقبال گسترده اعضای این گروه مواجه می‌شود و رسانه‌های طالبان آزادی این افراد را «دستاورد سیاسی بزرگ و نتیجه تلاش‌های امارت اسلامی» توصیف می‌کنند.

اکنون تنها عضو طالبان که در گوانتانامو باقی مانده، محمد رحیم الافغانی است که از او به‌عنوان «زندانی با ارزش بالا» و دستیار سابق اسامه بن لادن نام برده شده است. محمد رحیم افغان اصالتا اهل جلال‌آباد افغانستان است. به گفته مقام‌های ایالات متحده، او مترجم و یکی از نزدیکان اسامه بن لادن بوده است. البته به نظر نمی‌رسد در القاعده جزو مقام‌های ارشد بوده باشد، اما ادعا شده که در تامین تدارکات و پشتیبانی لجستیکی برای این شبکه نقش داشته است.

سازمان سیا (CIA) با همکاری سازمان اطلاعات پاکستان محمد رحیم الافغانی را سال ۲۰۰۷ در پاکستان دستگیر کرد. بازداشت او چندین سال پس از حمله آمریکا به افغانستان و در چارچوب عملیات ضدتروریسم آمریکا برای هدف‌گیری اعضای القاعده در منطقه انجام شد.

محمد رحیم الافغانی متهم است که برای اعضای القاعده خانه‌های امن مهیا کرده و به‌عنوان مترجم و واسطه به رهبران ارشد این گروه کمک کرده و برای اعضای القاعده در شرق افغانستان امکانات و تجهیزات نظامی فراهم کرده است. محمد رحیم مارس ۲۰۰۸ به بازداشتگاه گوانتانامو منتقل شد و تاکنون آنجا نگهداری می‌شود.

هرچند طالبان جورج گلزمن را پس از دو سال اسارت نزد طالبان، هم‌زمان با سفر هیئت آمریکایی به کابل و به «نشانه حسن‌نیت» آزاد کردند، از سخنان رهبر این گروه چنین برمی‌آید که دو شهروند دیگر آمریکا صرفا برای تبادل با محمد رحیم الافغانی که آزادی او دستاور سیاسی و تبلیغاتی برای طالبان خواهد بود، در زندان نگه داشته شده‌اند. طالبان آزادی هر یک از اعضای خود را از زندان‌های ایالات متحده، به‌عنوان یک دستاورد جشن گرفته‌اند و این رویکرد به‌ویژه برای محمد رحیم الافغانی که مقام‌های آمریکایی او را «زندانی با ارزش بالا» نام برده‌اند، برای طالبان از اهمیت بیشتری برخوردار است.

این در حالی است که اتهام‌های اعضای طالبان که در ایالات متحده زندانی‌اند، روشن است و همه آنان به صورت قانونی و رسمی در دادگاه‌ها محاکمه شده‌اند، اما اتهام هیچ یک از شهروندان آمریکایی که طالبان به گروگان گرفته و زندانی کرده‌اند روشن نیست. وزارت خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای که در مورد آزادی جورج گلزمن منتشر کرد، اسارت دوساله او نزد طالبان را «غیرعادلانه» توصیف و اعلام کرد دونالد ترامپ برای آزادی دیگر آمریکایی‌هایی که در افغانستان در اسارت‌اند، به تلاش ادامه می‌دهد.