درحالی که محمدکاظم آلصادق، سفیر جمهوری اسلامی در گفتوگو با کانال تلویزیونی الشرقیه عراق مدعی شد که دونالد ترامپ در نامه به رهبر جمهوری اسلامی خواستار انحلال یا ادغام حشدالشعبی شده است، نخستوزیر عراق تاکید کرد که آمریکا هیچ درخواستی برای انحلال حشد الشعبی نداشته است.
العربیه به نقل از محمد شیاع سودانی نوشت، انحلال گروههای مسلح، به پایان حضور ائتلاف بینالمللی در عراق مرتبط است.
در روزهای نخست بازگشت ترامپ به کاخ سفید، گزارشها حاکی از آن بود که نمایندگان رئیسجمهوری آمریکا در سفر به عراق از مقامات این کشور خواستهاند به نفوذ جمهوری اسلامی بر گروههای مسلح این کشور پایان دهد و این گروهها را تحت کنترل خود قرار دهد.
مقامات عراق پس از دریافت این پیام به تهران سفر کردند و در همین زمان بود که حملههای گروههای شبهنظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی در عراق، علیه منافع آمریکا و اسرائیل متوقف شد.
از آنجایی که حشدالشعبی از گروههای نیابتی شیعه جمهوری اسلامی در عراق بهشمار میرود که تهران نقش پررنگی در تامین مالی و تسلیحاتی آن دارد و از آن در راستای اهداف منطقهای خود استفاده میکند، بهنظر میرسد که آلصادق خواسته آمریکا برای دست کشیدن از حمایت از این گروههای شبهنظامی را به عنوان انحلال این گروهها در نظر گرفته است. این در حالی است که دیگر گروههای نیابتی جمهوری اسلامی شامل حزبالله لبنان و حماس در غزه هم به دلیل حملههای اسرائیل در وضعیت ضعیفی بهسر میبرند.
حشدالشعبی یا «بسیج مردمی عراق» از سال ۲۰۱۴ تشکیل شد و نیروی قدس سپاه پاسداران و فرمانده وقت آن، قاسم سلیمانی در ایجاد این گروه شبهنظامی و حمایت همهجانبه از آن نقش مهمی داشته است. ابومهدی مهندس که در سال ۲۰۱۸ در حمله پهپادی آمریکا در عراق به همراه سلیمانی کشته شد، معاون این گروه شبهنظامی بود. در سپتامبر ۲۰۱۵، حیدر عبادی، نخستوزیر وقت عراق اعلام کرد که گروههای حشد شعبی بخشی از نیروهای حکومتی هستند. پارلمان عراق، نیز در آذرماه ۱۳۹۵ قانون حمایت از نیروهای حشد الشعبی را تصویب کرد. بر این اساس، نخستوزیر، فرمانده این گروه شبهنظامی است.
گروههای دیگری مانند کتائب حزبالله، عصائب اهلحق و النجبا نیز از شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی در عراق بهشمار میروند.
حمایت جمهوری اسلامی از این گروهها که به گزارش خبرگزاری فرانسه شبکهای مافیایی تشکیل دادهاند، همواره در سیاست داخلی عراق جنجالآفرین بوده است و جناحهایی بهدنبال کاهش نفوذ تهران بر این گروهها هستند. اکنون فشار آمریکا نیز اضافه شده است.
روابط عراق و جمهوری اسلامی در دو ماهی که از بازگشت ترامپ به کاخ سفید میگذرد با تحولاتی همراه بوده است. دولت ترامپ مجوز معافیت از تحریمهای عراق در قبال واردات انرژی از جمهوری اسلامی را تمدید نکرده است. به همین دلیل عراق در تلاش است به موازات سرمایهگذاریهایی که شرکتهای آمریکایی و بریتانیایی برای احیای زیرساخت صنعت انرژی این کشور کردهاند، جایگزینهایی برای واردات انرژی از ایران بیابد.
از آنجایی که عراق تا پیش از این به واردات انرژی از ایران وابسته بود، جمهوری اسلامی از آن برای گسترش نفوذ خود در عراق استفاده میکرد.