فرماندهان محلی طالبان در بدخشان معادن لاجورد و طلا این منطقه را خودسرانه استخراج می‌کنند و بر سر تقسیم عواید به‌دست‌آمده از این معادن با یکدیگر اختلاف دارند.
منابع مطلع در بدخشان به ایندیپندنت فارسی گفتند که مولوی امان‌الدین منصور، فرمانده پادگان ۲۱۷ عمری و مولوی فصیح‌الدین فطرت، رئیس ستاد ارتش طالبان، که بیشترین کنترل و درآمد را از معادن بدخشان دارند، با قاری واصل، از دیگر فرماندهان محلی طالبان که یک سال پیش از سمت فرماندهی پلیس به معاونت قرارگاه نظامی عمر ثالث تنزل مقام یافت، دچار اختلاف شده‌اند.
یکی از این منابع گفت که حدود یک هفته پیش، در جلسه‌ای که مولوی امان‌الدین منصور، قاری فصیح‌الدین فطرت، قاری واصل و شماری از مسئولان امنیتی طالبان در آن حضور داشتند، درباره چگونگی تقسیم عواید معادن بدخشان بحث شد. به گفته این منبع، قاری واصل با متهم کردن مولوی امان‌الدین و قاری فصیح‌الدین به غارت خودسرانه معادن، از نادیده گرفته شدن سهمش هنگام تقسیم درآمدها شاکی بوده است.
منبعی که شاهد تنش لفظی میان فرماندهان طالبان بود، می‌گوید که قاری واصل، از فرماندهان محلی قدرتمند طالبان و ساکن شهرستان جرم بدخشان، در واکنش به درآمدهای هنگفت مولوی امان‌الدین و فصیح‌الدین، به آن‌ها هشدار داده است که از این پس، شخصا برای استخراج معادن اقدام خواهد کرد و کسی نمی‌تواند مانع او شود.
منابع محلی در شهرستان کران و منجان بدخشان گفتند که افراد تحت امر مولوی رازق، قاری قدیر و سید جاوید، مشهور به عمادالدین واثق، از حدود یک سال پیش تاکنون، در سه نقطه در حال استخراج معادن لاجورد این منطقه‌اند.
قاری قدیر از وابستگان قاری صلاح‌الدین است و مولوی رازق نیز با حمایت امان‌الدین منصور در استخراج معادن فعالیت دارد. سید جاوید، از نظامیان دولت پیشین افغانستان، در زمان سقوط دولت جمهوری در اوت ۲۰۲۱، فرماندهی یک قرارگاه نظامی در بدخشان را برعهده داشت و تمام تجهیزات آن را به مولوی امان‌الدین تحویل داد. او به دلیل تعلق به خانواده‌ای مشهور در جریان جهاد، توانست با فرماندهان طالبان روابط نزدیکی برقرار کند و اکنون در استخراج معادن لاجورد شهرستان کران و منجان دست دارد.
در همین حال، افراد وابسته به قاری فصیح‌الدین و مولوی امان‌الدین منصور کنترل کامل معادن طلای شهرستان شهر بزرگ بدخشان را در دست دارند و بخش اعظم درآمد حاصل از این معادن به جیب این دو فرمانده می‌رود. در آخرین مورد، اوایل ماه مارس، افراد وابسته به مولوی امان‌الدین منصور نزدیک به ۱۰ خانواده را از یکی از مناطقی که گمان می‌رود معدن طلا است، کوچ دادند تا عملیات حفاری و جستجو آغاز شود.
قاری جمعه‌خان فاتح هم بر بخش بزرگی از معادن طلا در منطقه وسیع دروازها شامل چهار شهرستان، کنترل و از این معادن درآمد هنگفتی دارد.
با وجود آنکه وزارت معادن حکومت طالبان طی سه سال و نیم گذشته، بر قانونمند کردن روند استخراج معادن تاکید کرده و چندین هیئت از کابل برای ارزیابی و واگذاری این معادن به شرکت‌های داخلی و خارجی به بدخشان رفته‌اند، فرماندهان محلی طالبان با اتکا به قدرت نظامی و نفوذ اجتماعی، همچنان خودسرانه این منابع را غارت می‌کنند.
منابع محلی همچنین گفتند که فرماندهان طالبان از طریق این معادن، علاوه بر کسب درآمد، پایه‌های قدرت خود را نیز تقویت کرده‌اند و تنها به افرادی اجازه کار در معادن می‌دهند که وفاداری خود را به طالبان و به‌ویژه به این فرماندهان، اثبات کرده باشند.
پیش‌تر، منابعی در شهرستان بهارک بدخشان گزارش داده بودند که جمعه‌خان فاتح، از فرماندهان محلی طالبان، تنها به حنفی‌ها و شیعیان اسماعیلیه که مذهبشان را [تحت فشار] تغییر داده‌اند، اجازه می‌دهند در معادن طلا کار کنند.
معادن لاجورد بدخشان پیش از فروپاشی دولت جمهوری نیز یکی از منابع عمده درآمد طالبان به‌شمار می‌رفت. طالبان اواخر سال ۲۰۱۹، کنترل شهرستان کران و منجان، محل اصلی این معادن، را به دست گرفتند و با استخراج بی‌رویه لاجورد و فروش آن در بازارهای پاکستان، بخش زیادی از نیازهای مالی جنگ با دولت پیشین را تامین کردند.
سنگ لاجورد بدخشان-ایندیپندنت فارسی
با وجودی که ملا هبت‌الله آخندزاده از دوسال پیش، با انتصاب فرماندهان پشتون‌تبار بر مسند استانداری و فرماندهی پلیس بدخشان، سعی کرد اختیارات فرماندهی بومی تاجیک را کم کند تا کنترل بیشتری بر معادن این استان داشته باشد، معادن بدخشان هنوز در کنترل فرماندهان محلی است.
هدایت‌الله بدری، وزیر معادن رژیم طالبان، اوایل دسامبر سال گذشته، در سفر به بدخشان گفت که جلو استخراج غیرقانونی معادن را می‌گیرد و به افرادی که این کار را می‌کنند، هشدار داد. با این حال منابع می‌گویند که طالبان محلی در بدخشان، بی‌توجه به هشدارهای مقام‌های مرکزی این گروه، با استفاده از قدرت و نفوذشان در محل، معادن را تاراج می‌کنند.
لاجورد بدخشان از دوران باستان تاکنون، یکی از گران‌بهاترین و کمیاب‌ترین سنگ‌های نیمه‌قیمتی در جهان بوده است. معدن لاجورد سرسنگ در شهرستان کران و منجان بدخشان هم یکی از قدیمی‌ترین و باارزش‌ترین معادن لاجورد در جهان است، اما نه حکومت‌های پیشین افغانستان و نه رژیم طالبان نتوانسته‌اند از این معادن برای رشد اقتصاد محلی و ملی استفاده کنند.
