همزمان با تشدید بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی و آغاز دور تازه تحریم‌های اقتصادی گسترده از سوی بسیاری از کشورهای جهان، بهای هر دلار آمریکا روز پنجشنبه ۱۰ مهر در بازار تهران بار دیگر رکورد شکست و به ۱۱۷ هزار و ۸۰۰ تومان رسید.

در بازار طلا نیز قیمت‌ها جهش کم‌سابقه‌ای را تجربه کرد؛ هر گرم طلای ۱۸ عیار با رشد ۲۲۴ هزار تومانی نسبت به روز قبل، به ۱۱ میلیون و ۱۲۴ هزار تومان رسید. سکه امامی به ۱۱۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان، سکه بهار آزادی به ۱۰۹ میلیون تومان، نیم‌سکه به ۶۲ میلیون تومان و ربع‌سکه هم به ۳۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافت و رکوردهای تازه‌ای در بازار به جا گذاشت.

در بازار ارز خیابان فردوسی تهران، اطلاعات رسیده به ایندیپندنت فارسی نشان می‌دهد علاوه بر دلار که به نرخ ۱۱۸ هزار تومان نزدیک شده است، هر یورو تا ظهر روز پنجشنبه ۱۳۸ هزار و ۴۰۰ تومان فروخته می‌شود، پوند انگلستان به ۱۵۸ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده است، درهم امارات از ۳۲ هزار تومان رد شد، لیر ترکیه ۲ هزار و ۸۸۰ تومان معامله می‌شود، یوآن چین ۱۶ هزار و ۴۵۰ تومان قیمت‌گذاری شد و دلار کانادا از مرز ۸۴ هزار و ۲۰۰ تومان رد شده است.

این وضعیت موج تازه‌ای از گرانی‌های گسترده را در سایر بازارها نیز رقم زده است. بر اساس گزارش وب‌سایت تجارت‌نیوز، از خودرو و آهن گرفته تا گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات، پوشاک و میوه، همگی در ادامه روند روزها و هفته‌های گذشته، تنها در ۲۴ ساعت اخیر نیز با افزایش قابل‌توجه قیمت روبه‌رو شده‌اند.

در همین حال، گزارش تازه مرکز آمار ایران از تورم خوراکی‌ها در شهریورماه نشان می‌دهد روند افزایش قیمت‌ها همچنان شتاب گرفته و فشار مضاعفی بر سفره خانوارها وارد کرده است. طبق این گزارش، بهای بیش از نیمی از اقلام خوراکی بررسی‌شده بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته است.

افزایش قیمت گوشت قرمز هم که به بیش از یک میلیون تومان برای هر کیلو رسیده، قدرت خرید بخش بزرگی از جامعه را از میان برده و حالا پروتئین گیاهی که به‌عنوان جایگزین گوشت مصرف می‌شود نیز جهش بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است. مرکز آمار اعلام کرده است که گروه حبوبات بیشترین تورم سالانه را ثبت کرده؛ به‌طوری که قیمت لوبیا چیتی ۲۵۲ درصد، لپه ۱۳۸ درصد، لوبیا قرمز ۱۱۶ درصد و عدس ۷۴.۷ درصد افزایش یافته‌اند. این رشدهای سه‌رقمی نشان می‌دهد حتی منابع پروتئینی جایگزین نیز برای خانواده‌های کم‌درآمد دست‌نیافتنی شده‌اند.

برنج نیز در شهریور ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۴۶ درصد گران‌تر شده است. چنین افزایش‌هایی بیش از آنکه ناشی از عوامل طبیعی یا بازار جهانی باشد، نتیجه مستقیم سیاست‌های کلان اقتصادی جمهوری اسلامی و تشدید تحریم‌های بین‌المللی است؛ سیاست‌هایی که در سایه لجاجت هسته‌ای و ماجراجویی‌های منطقه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، به قیمت کوچک‌تر شدن سفره میلیون‌ها ایرانی تمام شده است.

امروز مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری نظام جمهوری اسلامی در جریان سفر به بندرعباس گفت: «به ما گفتند مکانیسم ماشه را فعال می‌کنیم و تحریم‌تان می‌کنیم، در صورتی که ما خودمان را تحریم کرده‌ایم. نفت و گاز و انرژی داریم، اما گشنه‌ایم.» اما این پرسش در شرایطی مطرح می‌شود که دولت او هیچ ابزار واقعی برای مقابله با تحریم‌های بازگشته و تبعات سیاست‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی در اختیار ندارد. کارشناسان می‌گویند حتی در صورت اصلاحات ساختاری در سیاست‌های اقتصادی داخلی، تا زمانی که تهران در تقابل مستقیم با غرب باقی بماند، بحران تورم و کاهش ارزش پول ملی ادامه خواهد یافت.

در همین حال، بسیاری از فعالان بازار تاکید می‌کنند که چشم‌انداز کوتاه‌مدت اقتصادی نیز به شدت نگران‌کننده است. آن‌ها می‌گویند با اجرای کامل مکانیسم ماشه و مسدود شدن دارایی‌های جمهوری اسلامی در کشورهای مختلف، از جمله ترکیه در همسایگی ایران، دسترسی دولت ایران به منابع ارزی روزبه‌روز محدودتر می‌شود و همین مسئله می‌تواند موج جدیدی از افزایش قیمت‌ها را در ماه‌های آینده به همراه داشته باشد.

افکار عمومی نیز در واکنش به این شرایط، سیاست‌های جنگ‌طلبانه و هسته‌ای علی خامنه‌ای را عامل اصلی فشارهای کنونی می‌دانند؛ سیاست‌هایی که به جای بهبود زندگی مردم، موجب انزوای بیشتر ایران، تشدید تحریم‌ها و سقوط تاریخی ارزش ریال شده است. امروز رکوردشکنی دلار و گرانی بی‌سابقه کالاهای اساسی، تصویری روشن از بهای سنگینی است که شهروندان ایرانی برای جاه‌طلبی‌های ایدئولوژیک حاکمیت می‌پردازند.