ایران درگیر بلای کرونا است که آرامش را از شهرهای مختلف این کشور گرفته است. موج ترس و نگرانی از سوء مدیریت در کنترل ویروسی که مرز، قوم و مذهب نمی‌شناسد، گریبان‌گیر صدها هزار افغان مهاجر ساکن ایران هم شده است.

آمار نشان می‌دهد که تا سه میلیون شهروند افغان در شهرهای مختلف ایران به صورت قانونی و غیرقانونی زندگی می‌کنند و شیوع بیماری برخاسته از ویروس کرونا، زندگی خیلی از آنها را هم بر هم زده است.

مهاجران افغان در روزهای اخیر برای فرار از کام مرگ و زنده ماندن، تصمیم سختی می‌گیرند. افغانستان در آستانه یک تحول بزرگ سیاسی قرار دارد و روشن نیست توافق احتمالی طالبان و آمریکا سرنوشت کشور را چگونه رقم خواهد زد. اما فوریت امروز، گریز از شهرهای ایران و حمله ویروس کروناست.

اداره امور مهاجرین و بازگشت‌کنندگان هرات به ایندپپندنت فارسی می‌گوید:‌«روزانه به طور میانگین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مهاجر افغان از مرز ایران رد می‌شوند و به کشور خود باز می‌گردند. برخی از آنها از سوی مقام‌های ایران رد مرز می‌شوند و بسیاری داوطلبانه می‌آیند چراکه خطر کرونا در افغانستان به اندازه ایران بالا نیست.»

افغانستان حدود ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد و اسلام قلعه در هرات در خط اول است.

مقام‌های افغان در سطح شورای امنیت ملی، برای مبارزه با شیوع ویروس کرونا در این کشور جلسات متعددی برگزار کرده‌اند. یکی از اولین گام‌ها برخورد مسئولانه با مسافران افغان در چین و رفت و آمد بین کابل و پکن بود.

فیروزالدین فیروز، وزیر بهداشت افغانستان، به صراحت گفت که حاضر نیست به خاطر ۸۰ دانشجوی افغانی که در ووهان گیر کرده‌اند، جمعیت ۳۵ میلیونی کشور را به مخاطره بیندازد.

با سرایت ویروس کرونا به قم و دیگر شهرهای ایران، کنترل مرزی و نظارت از موارد مشکوک هم شدت گرفت. افغانستان تا آنجا پیش رفت که مرزهایش با ایران را بست و پروازها را متوقف کرد. اما باز کردن و بستن مرز که چند بار اتفاق افتاده، باعث مشکلاتی زیادی در میان مهاجران افغان شده است.

آرین افشار، از شهروندان افغان که برای بازدید بستگانش به ایران رفته بود، در میان کسانی بود که پشت مرز در میان ده‌ها مهاجر افغان که قصد بازگشت به خانه را داشتند، گیر کرده بود. او می‌گوید مقامهای ایرانی با توسل به زور می‌خواستند مهاجران را به این کشور بفرستد اما مرز بسته بود.

او به ایندیپندنت فارسی گفت:‌ «وقتی مرز بسته بود خیلی مشکلات بالا گرفت. ماموران نیروی انتظامی ‌ما را مثل حیوان در یک محل جمع کرده بودند. اجازه تماس و فیلم‌برداری نمی‌دادند. مرز افغانستان هم بسته بود. بعضی مهاجران را کتک می‌زدند و طعنه می‌زدند که حتی کشور خودشان از آنها استقبال نمی‌کند.»

افغانستان سرانجام به این دلیل که مرزش با ایران نفوذپذیر است و بستن مرز باعث رونق قاچاق انسان و افزایش خطر برای شهروندانش خواهد شد، مرز را باز کرد اما کنترل مرزی را شدت بخشیده است.

در هرات، مردم به شکل عادی بین دو کشور آمد و رفت می‌کنند. در مرزهای افغانستان با ایران دستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خاصی نصب نشده است. اما تیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بهداشتی هستند که تب بازگشت‌کنندگان را می‌سنجند و‌ آنها را معاینه می‌کنند. به این روند در افغانستان، «غربالگری بهداشتی» می‌گویند. آگاهی‌دهی با پخش بروشورها، توصیه به مهاجران برای قرنطینه ماندن ۱۵ روزه در خانه، و آزمایش ویژه برای آنهایی که علایم دارند، در دستور کار است.

با مسافرانی که از قم می‌آیند، برخورد متفاوتی می‌شود. آنها در صورت لزوم در جای خاصی قرنطینه می‌شوند.

دکتر احمد میرنژاد، مسئول بخش نظارت و پاسخ دهی بیماری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در حوزه غرب افغانستان به ایندپپندنت فارسی گفت: «امروز جمعه تا ساعت ۱۲ ظهر مجموع موارد مشکوک ویروس کرونا در هرات به ۳۰ مورد می‌رسد که ۳ زن و ۲۷ مرد هستند. فقط یک مورد مثبت و ۱۴ مورد منفی ثبت شده است. دیگر نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اخذ شده مورد بررسی است.»

در شهر هرات حالت اضطرار همچنان پابرجا است، اما دیگر شهرها وضعیت عادی دارند.

تعداد افرادی که در هرات ماسک می‌پوشند، روزانه بیشتر می‌شود. شهر نسبت به گذشته خلوت‌تر است. تمام تجمعات مانند رفتن به سالن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عروسی، حمام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، کافه و قلیان‌خانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها ممنوع شده است.

اما مساجد باز است و امروز نماز جمعه برگزار شد.

سلیم نبی‌زاده، از شهروندان هرات، می‌گوید: «تقاضا و خواست ما از مسئولین ذی‌ربط بهداشت عمومی این است که تدابیر جدی در مقابل ویروس کرونا داشته باشند.»

احمد محمدی، دیگر شهروند هراتی هم می‌گوید: «ساکنان هرات تشویش زیادی دارند. ما از دولت و کارمندان بهداشت عمومی تقاضا می‌کنیم که برای جلوگیری از شیوع این ویروس بیشتر کار کنند.»

این تشویش به میزان کمتری در دیگر نقاط افغانستان هم وجود دارد. دولت تاکنون با گزارش شفاف و هشدار به مردم از آنها کمک خواسته و گفته هر شهروند این کشور باید با کرونا مبارزه کند.

اشرف‌غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان، با وجود اینکه برنده دور دوم انتخابات اعلام شده است، مراسم تحلیف ریاست جمهوری خود را به خاطر ویروس کرونا برای دو هفته، به تاریخ نهم ماه مارس به تعویق انداخته است.

در کل مورد مشکوک به ویروس کرونا در چهار استان کابل، هرات، بغلان و غور شناسایی شده است.

وزارت بهداشت با همکاری سازمان بهداشت جهانی آزمایشگاه مجهزی در کابل ساخته است و تمام موارد مشکوک در این آزمایشگاه مرکزی بررسی می‌شود.

نگرانی دیگر افغان‌‌‌ها، شیوع بیماری از پاکستان است. براساس گزارش‌ها دو مورد کرونا در این کشور تثبیت شده است، که تعاملات گسترده تجاری با چین دارد. مرزهای افغانستان با پاکستان به مراتب نفوذپذیرتر از ایران است.