طی روزهای اخیر و با جدی شدن مسئله قرنطینه، استفاده از اینترنت نیز در سراسر جهان رو به افزایش گذاشته است. پروفسور پل راسكي، از استادان دانشگاه موناش ملبورن و بنیانگذار شرکت KASPR Datahaus، معتقد است که با توجه به افزایش کاربران آنلاین، فشار مضاعف بر اینترنت در سراسر جهان طبیعی است. بر اساس گزارش منتشر شده توسط شرکت KASPR Datahaus، که در زمینه حوزه IT، تحقیق و پژوهش می‌کند، در ایران نیز استفاده از اینترنت رشد چشمگیری یافته است. این موضوع باعث شده است تا زیرساخت‌های فعلی توانایی پشتیبانی از تقاضای به وجود آمده را نداشته باشد. به همین دلیل، کیفیت اینترنت در داخل کشور با افتی شدید رو‌به‌رو شده است و در برخی مناطق با کاهش بالای سرعت همراه بوده است.

61602223.jpg

نمودار فوق فشار اینترنت در طول روزهای پایانی هفته را در بازه ۱۲-۱۴ فوریه تا ۱۸-۲۰ مارس نشان می‌دهد.

بر اساس نمودار منتشر شده توسط این شرکت استرالیایی، زیرساخت‌های اینترنتی در ایران، بیشترین فشار را در میان تمامی کشورهای جهان تحمل می‌کند. این مشکل در برخی از دیگر کشورها هم وجود دارد، اما به این شدت نیست؛ هر چند در برخی مناطق ایتالیا و اسپانیا نیز با افت اندک کیفیت رو‌به‌رو هستیم. با این حال، شرایط در ایران، اکوادور، کلمبیا و اسرائیل، بدتر از بقیه است. به گفته پژوهشگران KASPR Datahaus، برخی کشورها به منظور حفظ شبکه اینترنتی، ناچار به حذف یا محدودیت برخی از خدمات در فضای مجازی شده‌اند. در این راستا حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در مصاحبه‌ای که روز ۲۹ اسفند با ایسنا داشت، از مردم خواست تا مصرف اینترنتی خود را در طول روز توزیع کنند تا شبکه اینترنت دچار اختلال نشود. همچنین، برخی از شرکت‌های بین‌المللی ارائه دهنده خدمات تماشای آنلاین هم کیفیت فیلم‌های خود را اندکی کاهش می‌دهند تا امکان دسترسی همه کاربران به آنها فراهم باشد. برای مثال، سخنگوی شرکت نت‌فیلیکس در مصاحبه‌ای عنوان کرد که این شرکت به مدت ۳۰ روز سرعت تبادل اطلاعات (Bit Rate) را در کشورهای اروپایی، به میزان ۲۵ درصد کاهش می‌دهد. 

با این حال، در برخی کشورها مانند آلمان، هلند، لهستان، استرالیا، دانمارک و روسیه، افزایش مصرف اینترنت خانگی تاثیری بر کیفیت اینترنت نداشته است. 

بلافاصله پس از شیوع ویروس کرونا، بسیاری از کشورهای جهان فورا دست به قرنطینه شهرها و کشورهای خود زدند. در این کشورها از کارمندان ادارات دولتی و خصوصی خواسته شده است که تا حد امکان، کارها و خدمات خود را به صورت آنلاین ارائه دهند. برای مثال، در کشورهای اروپایی کارمندان ادارات دولتی موظف هستند در همان ساعت اداری پیشین، با ایمیل یا «پلت‌فرم‌»های اختصاصی همان شرکت یا سازمان، به مردم خدمات ارائه دهند و پاسخگوی نیاز آنها باشند. همین روش در مدارس و دانشگاه‌ها نیز اجرایی شده است و کلاس‌ها به صورت آنلاین برگزار می‌شود. اگرچه این موضوع بر برخی خدمات تاثیرگذار بوده است، اما توانسته است کشورها را از خطر تعطیلی کامل رها کند و در کنار آن، اجرای قانون قرنطینه و حفظ سلامت مردم را نیز تضمین کند. طی همین مدت، استفاده از خدمات شرکت‌های پستی و فروشگاه‌های اینترنتی نیز رشدی شدید داشته است و برخلاف سایر مشاغل، باعث رونق بازار آنها شده است. برای مثال، شرکت آمازون اعلام کرد که تنها در آمریکا ۱۰۰ هزار نیروی جدید استخدام می‌کند. همچنین، قرار است دستمزد کارکنان این شرکت در اروپا و سایر نقاط جهان نیز افزایش یابد. البته همچنان باید توجه کنیم که اینترنت با کیفیت، بستر لازم برای حفظ این قبیل کسب و کارهاست. 

در ایران، شرایط به مراتب وخیم‌تر است. حکومت از مدت‌ها پیش بسیاری از شبکه‌ها و تارنماهای سرگرمی و ارتباطی را فیلتر کرده است. بنابراین، مردم به منظور رد شدن از این سد ناچارند از فیلترشکن استفاده کنند. این کار به شدت سرعت را کاهش می‌دهد و استفاده از اینترنت را برای مردم عادی دشوار می‌کند. به نظر می‌رسد که بر خلاف بسیاری از کشورهای دیگر که سرمایه‌گذاری‌های خوبی در زمینه زیرساخت‌های شبکه اینترنت در کشور خود داشته‌اند، جمهوری اسلامی ایران بر روی «فیلترینگ» بیش از زیرساخت‌ها هزینه کرده است. حال در شرایط بحرانی فعلی، هیچ چشم‌انداز کوتاه‌مدتی برای احتمال افزایش کیفیت اینترنت داخلی، دست‌کم در دوران بحران کرونا، به‌چشم نمی‌خورد. نبودِ نگاهی استراتژیک به مقوله فن‌آوری اطلاعات و تحمیل نگاه امنیتی به آن، باعث شده است تا در شرایطی که کشور بیش از هر زمان دیگری به اینترنت باکیفیت نیاز دارد، دچار مشکل شود. درست است که در برخی دیگر از نقاط جهان هم مشکل افزایش فشار اینترنت بروز کرده است، اما مردم آن مناطق امیدوارند که پس از مدت کوتاهی، کیفیت اینترنت بهبود یابد. در آن مناطق دست‌کم فیلترینگ اعمال نمی‌شود و کاربران ناچار به اتلاف وقت و صرف هزینه مضاعف برای دریافت فیلترشکن و خدمات حداقلی نیستند. 

با این شرایط، حسن روحانی مدعی است که طی دوران ریاست جمهوری او اینترنت کشور بهبود یافته است.

این ادعا را می‌توان به تجربه مخاطبان واگذار کرد. بسیاری از کاربران در توییتر نسبت به سرعت پایین اینترنت اعتراض کرده‌اند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، در نشستی که روز پنجشنبه هفته پیش به صورت آنلاین بین محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات، و برخی فعالان در فضای مجازی برگزار شد، این افراد از وزیر خواستار رفع فیلترینگ در دوران بحران کرونا شدند. آنها با بیان این نکته که در شرایط بحرانی فعلی، حتی تعداد زیادی از زندانیان هم آزاد شده‌اند، گفتند: «اگر تلگرام و توییتر و فیسبوک را زندانیانی در نظر بگیریم، آزادی آن‌ها در بحران کرونا گریزناپذیر است.» اما پاسخ وزیر نیز جالب است. او که در واقع باید مسئول اصلی این امر باشد، گفت: «فیلترینگ به شبکه اینترنت داخلی فشار آورده و به نظر ما هم مشکل‌زاست. ما از ابتدا مخالف فیلترینگ تلگرام بوده‌(ایم) و در شرایط کرونا هم نظرات درباره رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی را منتقل کرده‌(ایم)، اما اختیاری در این زمینه نداریم.»  این سخن، چه واقعیت داشته باشد و چه نه، در هر دو صورت نشان از ساختار معیوبی در نظام تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی ایران دارد که نه تنها نتوانسته است خود را با روند پیشرفت در دنیا هم‌پا کند، بلکه از مدیریت در شرایط بحرانی نیز ناتوان است.