یک روز پس از آنکه حسن روحانی، امریکا را به شیوع مجدد کرونا در صورت لغو نشدن تحریم‌ها تهدید کرد، حسام‌الدین آشنا نیز در حساب توییتر خود به مردم آمریکا هشدار داد که اگر تحریم‌ها لغو نشوند در آینده آمریکا مجدداً به ویروس کرونا آلوده خواهد شد.

آشنا که مشاور روحانی و رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری است در توییتی به زبان انگلیسی خطاب به آمریکایی‌ها نوشته است: «‌آمریکایی‌های عزیز! اگر با ویروس کرونا به‌صورت جهانی مقابله نکنیم، این ویروس بارها و بارها بازخواهد گشت.»

او در ادامه نوشته که «تحریم‌های دولت ترامپ به معنای انتشار مجدد ویروس در ایران است» و انتشار ویروس در ایران هم «به معنای شیوع آن در آمریکا خواهد بود» بنابراین «به ما و خودتان کمک کنید».

روز گذشته، حسن روحانی نیز در جلسه هیئت دولت ایران مشابه این سخنان را بر زبان آورد.

روحانی به آمریکایی‌ها هشدار داد که ویروس کرونا مرز و کشور نمی‌شناسد و اگر کشوری نتواند با کرونا مقابله کند، این ویروس مجدداً در کشورهای دیگر فراگیر می‌شود: «آمریکایی‌ها هم می‌دانند مسئله کرونا اختصاص به یک کشور خاص ندارد. همه کشورهای جهان تقریباً به هم متصل هستند و اگر در ۱۰ کشور با کرونا مبارزه کنید و یک کشور در این میان مبارزه نکند این دوباره پخش می‌شود و آن کشورها را آلوده می‌کند.»

رئیس‌جمهور ایران همچنین گفته بود که آمریکایی‌ها «از این شرایط سخت جهانی هم درس عبرت نگرفتند و نفهمیدند چه‌کار کنند». او گفت که مقام‌های ایالات‌متحده «می‌توانستند از کار غلط خود عذرخواهی کنند» و تحریم‌ها را لغو و یا تعلیق کنند و «کسی هم آن‌ها را ملامت نمی‌کرد که عقب‌نشینی کرده‌اند» ولی آن‌ها این «بهترین فرصت تاریخی» را از دست دادند.

جمهوری اسلامی در یک ماه گذشته سیاست مقابله با کرونا در کشور را به لغو تحریم‌های بین‌المللی پیوند زده است. این سیاست تا دیروز بر موضوع تلاش مشترک جهانی و مسائل بشردوستانه متمرکز بود و با سخنان روحانی وارد فاز تهدید شد.

موضوع تعلیق تحریم‌‌های اقتصادی برای کمک به مقابله ایران با کرونا در میان سناتورهای آمریکایی نیز طرفدارانی جدی مانند برنی سندرز و الیزابت وارن دارد. 11 سناتور دیگر نیز هفته گذشته نامه‌ای خطاب به وزارت امور خارجه آمریکا و وزارت خزانه‌داری ارسال کردند و خواستار تعلیق موقت تحریم‌های ایران و ونزوئلا در دوره بحران کرونا شدند.

در همین رابطه، روز گذشته، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، تعلیق بخشی از تحریم‌های ایران را منتفی ندانسته بود.

 وزیر امور خارجه آمریکا ضمن تأکید دوباره بر اینکه دارو و غذا تحریم نبوده، نیست و نخواهد بود در پاسخ به پرسشی در مورد احتمال تعدیل تحریم‌های ایران گفت: «ما همه سیاست‌های خود را به‌طور منظم مورد بازبینی قرار داده و برآورد می‌کنیم. پس پاسخ به این پرسش که آیا بازنگری می‌کنیم این است که «البته».

«استراتژی هوشمندانه» یا «قمار نابخردانه»؟

تغییر لحن مقام‌های جمهوری اسلامی و تهدید مستقیم مردم آمریکا می‌تواند نتیجه‌ای معکوس برای تهران داشته باشد و نه‌تنها به تعلیق تحریم‌ها منجر نشود که اجماعی جهانی برای مقابله با «استفاده جمهوری اسلامی از مردم به‌عنوان سپر انسانی» ایجاد کند.

حسن روحانی و مشاورانش با همراهی سپاه، یک بار دیگر و در زمان بازگشت کامل تحریم‌های نفتی در اردیبهشت سال گذشته، استراتژی «تهدید متقابل» را آزموده بودند. حسن روحانی در آن زمان گفته بود که اگر ایران نتواند نفت خود را صادر کند، هیچ کشوری در منطقه نفت نخواهد فروخت.

بیان این تهدید و وقوع چندین مورد خرابکاری در خلیج‌فارس و دریای عمان که نفت‌کش‌های بین‌المللی را هدف قرار داده بود، ایالات‌متحده و کشورهای حوزه خلیج‌فارس را به سمت شکل دادن به ائتلافی بین‌المللی برای مقابله با تهدید خطوط انتقال انرژی جهان سوق داد.

جمهوری اسلامی، چهار ماه بعد و پس از آنکه خطر ورود نیروهای نظامی بین‌المللی به آبراه جنوبی‌اش را جدی دید، استراتژی تهدید متقابل را رها کرد و گفت که حاضر است پیمانی امنیتی به نام «طرح صلح هرمز» با کشورهای همسایه امضا کند. این ابتکار با استقبال کشورهای همسایه جنوبی ایران مواجه نشد.

به نظر می‌رسد استراتژی «تهدید بیولوژیک» که جمهوری اسلامی از روز گذشته در دستور کار قرار داده است، امکان اندکی برای حصول نتیجه دلخواه حاکمان تهران دارد.

تاکنون هیچ کشوری در جهان از «خطر آلودگی ویروسی» به‌عنوان ابزار رسمی برای پیشبرد سیاست‌های خود  استفاده نکرده است. حاکمان کشورها حتی زمانی که در نزاع تمام‌عیار با یکدیگر هستند، تلاش می‌کنند چهره‌ای انسان‌دوستانه و صلح‌طلب از خود و کشورشان عرضه کنند. به همین دلیل به نظر می‌رسد، تهدید بیولوژیک جهان و مردم یک کشور با ویروس کرونا، بیش از آنکه «استراتژی هوشمندانه» باشد، «قمار نابخردانه» است.