حکایت شیوع کرونا در ایران، هم‌چنان پرسش‌های بی‌پاسخ بسیاری دارد که با گذشت دو ماه از گستردگی شیوع و فراگیر شدن بیماری کووید ۱۹ در همه استان‌های کشور، هنوز هم هیچ مسئول حکومتی حاضر به پاسخگویی درباره آن نشده است. پرسش‌هایی که البته مطرح کردن آنها برای برخی کاربران فضای مجازی یا مهمانان برنامه‌های تلویزیونی هم مسئله‌ساز شده‌اند.
بی‌شک یکی از مهم‌ترین پرسش‌های بی‌پاسخ و البته بسیار مهم، ماجرای قرنطینه نشدن شهر قم در همان ابتدای شیوع بیماری در این شهر است. بسیاری معتقد بودند که مانع‌تراشی‌های مسئولان مذهبی شهر قم در تعطیلی اماکن پرجمعیت مذهبی، یکی از مهم‌ترین دلایل شیوع گسترده این ویروس در کشور بوده است. این نکته درباره حرم رضوی مشهد هم صادق بود.
بسیاری از چهره‌های تندرو شهرهای قم و مشهد تا مدت‌ها به آسانی زیربار تعطیلی این اماکن نمی‌رفتند و در نهایت، بسیار دیر و با گذشت چندین هفته از شیوع این بیماری خطرناک، با تعطیلی این مراکز موافقت کردند و به قول تولیت آستان قدس رضوی پس از تعطیلی حرم رضوی، «جام زهر را نوشیدند» و در حرم را بستند.
بحران کرونا هنوز در کشور جدی‌ست و قوانین منع ترددهای بین شهری هنوز پابرجاست. از سوی دیگر، در تقویم قمری، این روزها مصادف با بسیاری از جشن‌ها و آیین‌هایی‌ست که چه برای مسلمانان شیعه و چه سنی اهمیت فراوان دارد.
بخش بزرگی از نمایش تبلیغاتی نظام جمهوری اسلامی ایران همواره برپایه همین مناسبت‌های مذهبی، و مشخصا مناسبت‌هایی مرتبط با قرائت حکومت از دین، تعریف شده است. یکی از مهم‌ترینِ آن مناسبت‌ها، نیمه ماه شعبان است که براساس روایت‌های شیعی، روز تولد مهدی موعود، امام دوازدهم شیعیان است.
بنا به روایات شیعی، گویا مسجد جمکران که در نزدیکی شهر قم است، به حکم «امام زمان» ساخته شده است و عده‌ای بر این باورند که امام دوازدهم شیعیان در محل این مسجد به کرّات حاضر می‌شود و همین هم هست که بسیاری از باورمندان، «نامهها» و خواسته‌های خود را در چاهی که به «چاه جمکران» معروف است می‌اندازند، تا اینگونه با «امام حاضر» خود راز و نیاز کنند.
چند سال پیش، دبیر وقت شورای عالی فرهنگی مسجد جمکران، درباره سرنوشت این نامهها گفته بود که «عریضه‌ها به دلیل وجود اسماء متبرکه به آب سپرده می‌شوند.»
امسال اما مراسم سالروز تولد آخرین پیشوای شیعیان در مسجد جمکران برگزار نخواهد شد.
معاون هماهنگی امور زائران استانداری قم با درخواست از مردم برای عدم مسافرت به قم برای برگزاری جشن‌های نیمه شعبان، گفته است: «امسال هیچ برنامه‌ای با حضور مردم در مسجد جمکران برگزار نمی‌شود.»
یونس عالی‌پور، در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم با اشاره به شیوع گسترده ویروس کرونا گفت: «از ماه‌ها قبل برای برگزاری باشکوه جشن‌های نیمه شعبان در مسجد مقدس جمکران در حال آماده‌سازی بودیم که شیوع کرونا سبب ملغی شدن اکثر برنامه‌ها شده است.»
این مقام مسئول در قم همچنین از محدودیت‌هایی در ورودی‌های استان و مسیرهای منتهی به مسجد جمکران خبر داده است.
در آخرین ساعات شب گذشته، خبرگزاری فارس در گزارشی کوتاه از برگزاری مراسم شب نیمه شعبان در «بالکن‌ها وبام‌های خانه‌ها» نوشت. به گزارش فارس، «در شب نیمه شعبان و رأس ساعت ۲۱، منتظران منجی عالم بشریت با حضور بر بام منازل و بالکن‌ها، نوای لبیک یا مهدی و یا صاحب‌الزمان را طنین‌انداز کردند.»
پیش از این و با اوج‌گیری شیوع کرونا و اجبار شهروندان به خودقرنطینگی، بسیاری از شهروندان از بالکن‌ها و پشت پنجره‌ها با خواندن ترانه‌های دسته‌جمعی در صدد روحیه‌بخشی به یکدیگر بر‌می‌آمدند.
چندی قبل هم شهروندان تهران در یک اقدام هماهنگ، از پشت پنجره‌ها یا بالکن خانه‌های خود اقدام به تشویق جمعی پرستاران و کادرهای پزشکی بیمارستان‌های کشور کردند.
حال، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی نیز در آستانه پانزدهم ماه شعبان با صدور اطلاعیه‌هایی از مردم دعوت کرده تا در این شب با قرائت خانوادگی «زیارت آل یاسین» در منازل و سر دادن شعار «یا مهدی» و «یا صاحب‌الزمان ادرکنی» بر بام منازل، به «استغاثه به درگاه الهی» بپردازند.
روز گذشته، احمد خاتمی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان و امام جمعه تهران، از ضرورت تشکیل ستادی برای «مدیریت امور معنوی» در کنار ستاد ملی مبارزه با کرونا سخن گفته بود، که به گفته این چهره نزدیک به رهبر نظام، باید «حوزه علمیه، دفتر تبلیغات، سازمان تبلیغات و دیگر نهادهای فرهنگی در آن نقش داشته باشند و به موازات کارهای درمانی و بهداشتی که آن ستاد مبارزه با کرونا دارد، این ستاد نیز در این عرصه معنوی فعال باشد.»
به گفته احمد خاتمی، یکی از مهم‌ترین کارهای این ستاد «گرم نگه داشتن فروغ زمزمه‌های مناجاتی» است، زیرا به باور او، در این شرایط غیرعادی «ما به‌شدت نیازمند به بالا آوردن فاز دینی و اعتقادی مردم در فضای مجازی و در رسانه هستیم.»
به زعم خاتمی، یکی دیگر از کارهای این ستاد باید «پاسخگویی به شبهات اعتقادی» در دوران کرونا باشد. به گفته او، «سوالات اعتقادی» درباره نقش «بلا‌ها و شرور و نقش این‌ها در نظام احسن هستی» زیاد شده است.
احمد خاتمی همچنین گفت که «باید به مردم فهماند» که حدیثِ «الدعاء شفاء من کل داء» همچنانحرف آخر را می‌زند.»
به گزارش خبرگزاری رسا، خاتمی همچنین مدعی شد که «چه بسا که آمریکا این ویروس را برای مقابله با چین در عرصه اقتصادی و ایران در عرصه سیاسی تولید کرده بوده و بعد از دستشان در رفت و بلای جان ایشان شده است.»
شکی نیست که بحران کرونا در ایران زیست مذهبی بسیاری از شهروندان را در شهرهای مذهبی ایران تحت تاثیر قرار داده است و از سوی دیگر «شبهات اعتقادی» بسیاری برای برخی به وجود آورده است.
باور به نسخه‌های شفابخشی که تاثیر اثبات شده علمی ندارد، بسیاری را در کوران مرگ‌ومیر در اثر کرونا یا به این بیماری مبتلا کرد و یا به کام مرگ فرستاد. چند هفته قبل بود که پس از مرگ هاشم بطحایی روحانی عضو مجلس خبرگان رهبری در اثر ابتلا به بیماری کووید ۱۹ ، فیلمی از یکی از سخنرانی‌های وی در فضای مجازی منتشر شد که «دعا خواندن» را راه کافی و موثر برای مبارزه با بیماری کووید ۱۹ می‌دانست. فیلمی که تنها چند روز پیش از مرگ وی ضبط شده بود.
