دیپلمات‌های اروپای غربی در روزی که تحولات مهمی در مورد پیمان هسته‌ای با ایران رخ داد، دیدبان هسته‌ای سازمان ملل از تهران انتقاد کرد و ایالات متحده اصرار دارد که بخشی کلیدی از این پیمان حذف شود، در حال چاره‌اندیشی برای نجات دادن این پیمان هستند.
وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان که این پیمان را امضا کرده‌اند در برلین جلسه‌ای برگذار کردند تا راهبردی در مورد ایران و به ویژه پیمان هسته‌ای با ایران برای ماه‌های مهم آینده سامان دهند.
در نشستی هم که در وین برگزار شد سازمان بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) از ایران خواست که به ممانعت از بازدید بازرسان از دو سایت پایان دهد و دولت ترامپ اعلام کرد که پیش‌نویس تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را تهیه کرده است. این تحریم قرار است چند ماه دیگر پایان یابد.
درخواست سازمان بین‌المللی انرژی اتمی به پیشنهاد فرانسه، آلمان و بریتانیا و در پی فشار مستمر ایالات متحده صورت گرفت و با رای ۳۵ کشور عضو هیئت رئیسه این سازمان به تصویب رسید، هرچند روسیه و چین دو امضاکننده دیگر قرارداد هسته‌ای به آن رای مخالف دادند و هشت کشور دیگر هم رای ممتنع دادند.
لغو تحریم تسلیحاتی ایران توسط سازمان ملل قرار است در ماه اکتبر و در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) لغو شود. دولت ترامپ که دو سال قبل از برجام بیرون رفت خواهان ادامه یافتن این گونه تحریم است. واشینگتن تهدید کرده است اگر شورای امنیت سازمان ملل با تمدید کردن تحریم مخالفت کند بند مربوط به تحریم‌های کلی سازمان ملل علیه ایران را مجدداً فعال خواهد کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
چنین اقدامی تقریباً به طور قطعی برجام را که پس از سال‌ها مذاکرات دشوار در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید از بین خواهد برد. برایان هوک نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران تایید کرد: «پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی را تهیه کرده‌ایم. در وضعیت کنونی خاورمیانه، ایران به هیچ وجه نباید از تسلیحات بیشتری برخوردار شود که بتواند به سایر کشورها حمله کند، همان طور که به عربستان سعودی حمله کرد.»
پیش از آن که نشست برلین برگزار شود ژان-ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه تاکید کرده بود کشورش به همراه بریتانیا و آلمان نهایت سعی‌شان را می‌کنند که برجام زنده بماند.
اما دیپلمات بلندپایه یکی از کشورهای اروپای غربی می‌گوید: وضعیت دارد خیلی دشوار می‌شود. ایران باید بگذارد سازمان بین‌المللی انرژی اتمی از این دو سایت بازدید کند و بعد هم موضوع تحریم تسلحاتی را در پاییز داریم. البته اگر بعد از نوامبر فرد جدیدی به کاخ سفید راه یافته باشد اوضاع ممکن است تغییر کند.
وزرای سه کشور اورپایی بعد از نشست برلین با صدور بیانیه‌ای موارد نقض ادعایی صورت گرفته توسط ایران را محکوم کردند و همچنین هشدار دادند اگر تحریم‌های کلی سازمان ملل مجدداً توسط ایالات متحده بر ایران اعمال شود «پیامدهای منفی» شدیدی خواهد داشت.
در بیانیه پس از نشست وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان آمده است: با شرکای اروپایی خود منافع امنیتی مشترک و اساسی داریم و یکی از آن‌ها رعایت پیمان منع تکثیر سلاح‌های هسته‌ای و تضمین آن است که ایران هرگز جنگ‌افزار هسته‌ای نسازد. برجام از این لحاظ نقشی کلیدی دارد.
«صراحتاً تاسف و نگرانی خود را از تصمیم ایالات متحده به خروج از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های کلی علیه ایران را بیان کرده‌ایم و از ماه مه ۲۰۱۸ برای حفظ پیمان برجام فعالانه تلاش کرده‌ایم.»
«ایران از سال ۲۰۱۹ به اقدامات هسته‌ای متضاد با تعهداتش در برجام دست زده است. از این اقدامات عمیقاً نگران هستیم، زیرا مزایای برجام در زمینه عدم تکثیر سلاح‌های هسته‌ای را به طور جدی تخریب می‌کند... همچنین با نگرانی شدید خاطرنشان می‌کنیم که... ایران ماه‌ها است که درخواست‌های بازرسی سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را نپذیرفته است.»
ایران فقط به بازرسی از دو سایت مورد اشاره مجوز نمی‌دهد و بازرسی از سایر سایت‌ها ادامه دارد. تهران می‌گوید درخواست سازمان بین‌المللی انرژی اتمی برای دسترسی به این سایت‌ها مخالف ضوابط خود این سازمان است و این درخواست مبتنی بر اطلاعات کذبی است که اسرائیل ارائه داده است.
محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران پیش از رای‌گیری در شورای حکام سازمان بین‌المللی انرژی اتمی گفت که کشورش «چیزی برای پنهان کردن ندارد» و قطعنامه سازمان بین‌المللی انرژی اتمی به تلاش برای رسیدن به توافق برای بازدید از تاسیسات «لطمه می‌زند».
چین اعلام کرد از نتیجه اجلاس «عمیقاً» متاسف است و در مورد «تبعات عظیم» بالقوه آن برای آینده توافق هسته‌ای هشدار داد. میخاییل اولیانوف نماینده مسکو در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی نیز گفت این رای «سازنده نیست» و افزود تهران و سازمان بین‌المللی انرژی اتمی باید «بی‌درنگ» مشکل دسترسی به سایت‌ها را خود حل و فصل کنند.
شاهزاده خالد بن سلطان نماینده عربستان سعودی در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی گفت: بیش از چهار ماه است که ایران با توجیهات غیرمنطقی با درخواست سازمان بین‌المللی انرژی اتمی برای انجام عملیات راستی‌آزمایی تمامی فعالیت‌ها و موادهسته‌ای اظهار نشده در سایت‌ها که منطبق با توافق پودمانی و قرارنامه الحاقی سازمان بین‌المللی انرژی اتمی است مخالفت کرده است. این اقدام به تردیدها در مورد اهداف و نیت‌های برنامه هسته‌ای ایران دامن زده است.
© The Independent
