وزارت دفاع آمریکا در تازه‌ترین گزارشش به کنگره ایالات متحده آمریکا عنوان کرده است که طالبان رابطه خود را با شاخه هندوستان القاعده هم‌چنان پابرجا نگه داشته است.
براساس این گزارش شاخه‌های مختلف القاعده روابط پایداری با طالبان دارند و برای حمله به سربازان آمریکایی و دیگر کشورها منافع مشترک دارند. این گزارش هم‌چنین می‌افزاید شاخه هند القاعده به صورت مرتب با چهره‌های رده پایین طالبان در ارتباط‌اند. این گزارش به رابطه محکم جمهوری اسلامی ایران با طالبان پرداخته و گفته است که جمهوری اسلامی هم‌چنان اهداف خاص خود را در افغانستان با حمایت و پشتیبانی از طالبان و تعامل با دولت افغانستان به پیش می‌برد.
گزارش پنتاگون درست در زمانی ارائه می‌شود که زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه دولت آمریکا در امور صلح افغانستان، دور جدید سفرهای خود را برای پیش‌رفت در عرصه صلح آغاز کرده است. خلیل‌زاد در کنار گفت‌وگو با گروه طالبان در قطر با مقام‌های پاکستانی، افغانستان و حتی وزرای خارجه کشورهای آسیای میانه نیز صحبت کرده است. اما با تمام این احوال به نظر می‌رسد که رشته‌های بافته شده خلیل‌زاد برای طرح صلح افغانستان، با این گزارش پنبه شده باشد.
براساس مواد توافق صلح آمریکا با طالبان که آقای خلیل‌زاد بانی و امضاکننده آن است، گروه طالبان باید تمامی روابط خود را با گروه‌های تروریستی به‌خصوص القاعده و داعش به صورت کامل قطع کرده و حتی در مناطق تحت کنترل خود با آنان درگیر شود. هم‌چنین طالبان متعهد به کاهش خشونت در افغانستان شدند. اما از همان زمان امضای توافق، طالبان نشان دادند که به هیچ‌کدام از این تعهدات پابند نیستند. طالبان نه تنها خشونت‌ها را در افغانستان کاهش ندادند که به آن افزودند. در کنار آن گزارش‌های زیادی در مورد رابطه طالبان با القاعده و داعش به‌خصوص در رابطه با حملاتی تروریستی کابل و جلال‌آباد که داعش مسؤولیت آن را برعهده گرفته است منتشر شد. حالا هم که گزارش پنتاگون تیر خلاص را بر توافق صلح آقای خلیل‌زاد شلیک کرده است.
تلاش و اصرار خلیل‌زاد برای امضای توافق بدون بررسی جوانب آن و مهم‌تر از آن تاکید بر روند آزادسازی بی‌چون و چرای زندانیان طالب از زندان‌های دولت افغانستان که اثرات آن افزایش خشونت در افغانستان بود، روند صلح افغانستان را با سؤالی بزرگی روبه‌رو کرده است: این که چرا خلیل‌زاد این همه اصرار بر سرعت بخشیدن به روند صلح دارد؟ در حالی که دولت افغانستان بر حوصله‌مندی و دقت در تعامل صلح با طالبان تاکید دارد. خلیل‌زاد به صورت عجولانه‌ای بر طبل روند صلح می‌کوبد. عجله آقای خلیل‌زاد به معنی واقعی نشان می‌دهد که روند صلح افغانستان برای دولت فعلی آمریکا صرفا ابزاری برای کارزارهای انتخابات ریاست جمهوری این کشور است.
فشارهای سیاسی بر ترامپ پس از حادثه قتل جورج فلوید و به دنبال آن اعتراضات گسترده در سراسر آمریکا و هم‌چنین مدیریت نادرست مبارزه با ویروس کرونا، بیش از حد شده است. ترامپ برای داشتن دستاویزی برای کارزارهای انتخاباتی خود، دو گزینه را انتخاب کرده است: خروج سربازانش از گوشه کنار جهان و ایجاد یک توافق صلح در افغانستان. ترامپ مدیریت روند صلح افغانستان را به خلیل‌زاد سپرده است. چنان که جان بولتون مشاور سابق شورای امنیت آمریکا، در کتابش (آن‌چه در اتاق اتفاق افتاد) که به تازگی منتشر شده از قول ترامپ نوشته است که او گفت خلیل‌زاد یک شیاد است هرچند برای توافق صلح به یک شیاد نیاز داریم. از محتوای فصل کتاب بولتون در مورد روند صلح افغانستان چنین برمی‌آید که خلیل‌زاد در تلاش برای صحه گذاشتن بر آن چه او در افغانستان انجام می‌دهد بود. هرچند ترامپ یک بار تلاش کرد تا برای او جایگزینی پیدا کند.
از سوی دیگر نگاه آقای خلیل‌زاد به روند صلح افغانستان کم‌تر بر اصل منافع دولت و مردم افغانستان استوار است. خلیل‌زاد در قدم اول در پی دادن یک دستاویز به ترامپ برای مبارزات انتخاباتی و به دست آوردن امتیازهای لازم درصورت پیروزی ترامپ و در قدم دوم به دنبال منافع شخصی خودش است. آقای خلیل‌زاد از زمان شکل‌گیری تحرک طالبان به عنوان چهره‌ای علاقه‌مند به این گروه شناخته می‌شد.
براساس گزارش‌ها خلیل‌زاد یکی از چهره‌های شریک در شرکت نفتی یونیکال بود که در نظر داشت تا خط لوله گاز ترکمنستان را به پاکستان و هند از طریق افغانستان برساند. خلیل‌زاد در آن زمان با رهبری طالبان نیز در تماس بود و توانست طالبان را متقاعد سازد تا قرارداد انتقال گاز را از شرکت آرژانتینی بریداس گرفته و به یونیکال بدهند. رحمت‌الله نبیل رییس سابق امنیت ملی افغانستان در گفت‌وگوی تازه‌ای که با تلویزیون شمشاد در افغانستان داشت گفت آقای خلیل‌زاد در حال حاضر نیز شرکتی به نام (اس جی آی فرنتیر ) دارد که توسط پسر و همسرش اداره می‌شود. هم‌چنین به گفته نبیل، آقای خلیل‌زاد با یک شرکت بزرگ با سرمایه ۳۳ میلیارد دلار شریک شده است که تمرکزش بر معادن افغانستان است.
چه اظهارنظرهای نبیل در مورد خلیل‌زاد درست باشد یا نه، آن‌چه که در رابطه به روند صلح افغانستان مشخص است آقای خلیل‌زاد بدون بررسی جوانب روند صلح، فشار برای رسیدن به یک توافق را ولو نیم‌بند و متزلزل بیشتر کرده است. با این که به تازگی رییس‌جمهور ضرب‌العجلی چهار روزه را برای رهایی بقیه زندانیان طالب مطرح کرده است، اما از دید او نیز باید به مساله صلح افغانستان با حوصله، دقت و تانی نگاه کرد. عجله برای رسیدن به یک توافق در حالی که دستاوردهای هجده سال گذشته در نظر گرفته نشود، می‌تواند برای افغانستان فاجعه‌بار باشد. هرچند این مسائل از نظر آقای خلیل‌زاد دور مانده است اما امید است که گزارش پنتاگون در مورد رابطه طالبان و القاعده، سیاست‌مداران آمریکایی را به بازبینی روند صلح افغانستان وادار کند.
