دو هفته پس‌ازآن که رئیس‌جمهور ترکیه فرمان تبدیل ایاصوفیه به مسجد را امضا کرد، اولین نماز جمعه در این محل برگزار می‌شود.

این نماز جمعه برای برخی از مسلمانان ترکیه خبر خوشایندی است، زیرا پس از چند دهه که این بنا به موزه تغییر کاربری داده بود، برگزاری دوباره نماز جمعه و جماعت در آن امکان‌پذیر شده است. آنها این اقدام را پیروزی دیگری برای اسلام‌گرایان محافظه‌کار  ترکیه به‌حساب می‌آورند. در مقابل بخشی از شهروندان ترکیه و شماری از ناظران بین‌المللی و مقامات و رهبران کشورها در مورد اندیشه‌های اسلام‌گرایانه اردوغان و تغییر کاربری ایاصوفیه از موزه به مسجد هشدار داده و از این اقدام انتقاد کرده‌اند.

رجب طیب اردوغان  در زمان اعلام خبر تبدیل دوباره ایاصوفیه به مسجد گفت: «پس از ۸۶ سال ایاصوفیه دوباره مسجد خواهد بود، همان‌گونه که سلطان محمد فاتح حکم داده بود.»

اردوغان که شخصاً از آماده‌سازی محل برگزاری مراسم روز جمعه بازدید کرد ، مشتاقانه منتظر است تا اولین نماز در قرن بیست و یکم در ایاصوفیه خوانده شود و نام او نیز در کنار سلطان فاتح قرار گیرد.

سلطان محمد دوم، فرمانروای عثمانی بود که در جنگ‌های صلیبی پیروز شد و قسطنطنیه (استانبول امروزی) را فتح کرد و ایاصوفیه را مسجد خواند.

بعد از گذشت ۱۵ سال از زمامداری احزاب اسلامی در ترکیه، در چند سال گذشته روند پیروزی‌های ممتد اردوغان و اطرافیانش به‌اندازه گذشته پرشتاب نیست.

دیگر از آمار پایین بیکاری و رشد بالای اقتصادی در ترکیه خبری نیست و در عوض این ارزش پول ملی ترکیه است که در یک سقوط چندساله در برابر ارزهای خارجی، دست اردوغان را در راه‌اندازی پروژه‌های بزرگ عمرانی بسته است.

امروز نماز جمعه در ایاصوفیه در حالی برگزار شد که برخی از نمازگزاران وعده نماز بعدی در بیت‌المقدس را به هم می‌دادند. اما سال‌هاست که دیگر از مواضع شدید ضد اسرائیلی  اردوغان خبری نیست و دادوستد دوستانه ترکیه و اسرائیل همواره موردانتقاد هواداران سنتی او بوده است.

حزب عدالت و توسعه که با شعار کاهش تنش منطقه‌ای و دوستی با همسایگان به قدرت رسید، بعد از یک دهه با دو همسایه خود مناقشه نظامی دارد و درعین‌حال به لیبی نیز نیرو فرستاده است. روابطش با همسایگان اروپایی زمینی و دریایی بارها به تنش‌های جدی برخورده و با ایران و روسیه نیز در بازار انرژی، سیاست مشخصی را دنبال نمی‌کند.

سرزنش رقبای سیاسی و نقد عملکرد نظامیان در دهه‌های گذشته از سوی حزب عدالت و توسعه نیز دیگر تأثیر چندانی در فضای سیاسی ترکیه ندارد. بعد از چندین دوره متوالی زمامداری اردوغان در مقام نخست‌وزیری و ریاست جمهوری، منتقدان او عقیده دارند به‌اندازه کافی زمان برای ترمیم خطاهای گذشته داشته است و نمی‌شود بیش از این هر ناکامی اقتصادی و سیاسی ترکیه را به گردن دیگران بیندازد. این‌ها اشاره‌ای هم به دستگیری‌های پایان‌ناپذیر پس از کودتای نافرجام اخیر ترکیه است که به هواداران عبدالله گولن، شریک سابق سیاسی آقای اردوغان نسبت داده ‌شده است.

برگزاری این نماز جمعه ممکن است یکی از مهم‌ترین پیروزی‌های اخیر دولت او در کنترل همه‌گیری کرونا را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه استاندار استانبول از نمازگزاران خواست که با رعایت کامل موارد بهداشتی برای نماز بیایند اما تصاویر منتشرشده از ازدحام در خیابان‌های منتهی به ایاصوفیه از صبح روز جمعه، نگرانی‌هایی را در مورد عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در پی داشته است. ترکیه از اولین کشورهای مسلمانی بود که برگزاری نمازهای جمعه و جماعت را در ابتدای شیوع همه‌گیری کرونا ممنوع کرد و این ممنوعیت‌ها حتی در ماه رمضان و اعیاد مذهبی و ملی نیز به‌شدت اعمال شد.

درحالی‌که دیگر با این شرایط اقتصادی نمی‌توان از حزب عدالت و توسعه انتظار مراسم باشکوه افتتاح بزرگ‌ترین فرودگاه دنیا یا پل‌های بین‌قاره‌ای داشت، تغییر کاربری  ایاصوفیه از موزه به مسجد برای مدتی می‌تواند هواداران اسلام‌گرای سرخورده از شکست‌های پی‌درپی انتخاباتی را دلگرم کند.