صبح روز ۳۰ مرداد ۱۳۹۹، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از دستاوردها و محصولات جدید خود رونمایی کرد. ابتدا آنچه خط تولید موتور توربوجت ملی اوج نامیده شد به دستور حسن روحانی، رئیسجمهوری افتتاح شد و سپس یک موتور توربوفن سبک و ملی به نام جهش رونمایی شد و در نهایت طی یک مراسم رسمی با حضور سردار سرتیپ پاسدار قاسم تقی زاده جانشین وزیر دفاع، یک موشک بالستیک به نام حاج قاسم و یک موشک کروز به اسم ابومهدی بهعنوان دو محصول کاملاً جدید وزارت دفاع رونمایی شد. موشک بالستیک حاج قاسم نمونهی ارتقا یافته از موشک بالستیک ذوالفقار ۳۱۳ است که پیشتر در جریان عملیات لیلهالقدر نیروی هوافضای سپاه به مقر داعش در دیرالزور در آخرین دقایق یکشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۶ شلیک شده بود.
بررسی تصاویر محصولات جدید رونمایی شده که از سوی روابط عمومی وزارت دفاع انتشار یافته، نشان میدهد که موتور توربوجتی که بهعنوان یک محصول صددرصد بومی، خط تولیدش افتتاح شد در اصل موتور آمریکایی جِی۸۵-جی ئی-۲۱ است و همچنین موشک کروزی که بهعنوان ابومهدی معرفی شده بود در اصل موشک کروز هویزه است که خود یک کپی از موشک خا-۵۵ روسی بود که در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۹۷ رونمایی شده بود.
رونمایی چندباره محصولات دفاعی پس از رنگآمیزی و حتی نامگذاری مجدد آنها از سوی مسئولان وزارت دفاع امر جدیدی نیست و پیشتر نیز دهها محصول دفاعی غیرواقعی و واقعی در برهههای مختلف بهطور چندباره رونمایی شدهاند.
موتور توربوجت ملی یا بازسازی موتورهای فرسوده آمریکایی؟
صبح امروز به دستور حسن روحانی، خط تولید آنچه موتور توربوجت بومی اوج نامیده میشد ،راهاندازی شد. با نگاهی کوتاه به تصاویر آنچه خط تولید نامیده میشد میتوان موتورهایی را مشاهده کرود که آثار حرارت و فرسودگی در ناحیه پسسوز (Afterburner Section) آنها دیده میشد و مشخص است که سالها از استفاده آنها میگذرد.
پیشتر نیز در روز ۳۱ مرداد ۱۳۹۵، حسن روحانی از آنچه موتور توربوجت ملی اوج نامیده میشد رونمایی کرد. موتوری که مقامات وزارت دفاع مدعی بودند از صفر تا صد آن در ایران طراحی و ساخته شده است تا بر روی آنچه جنگنده کاملاً بومی کوثر نامیده میشد، تعبیه شود.
بر اساس تصاویر موجود میشد فهمید که موتورهای رونماییشده بهعنوان موتور توربوجت ملی اوج در اصل موتورهای آمریکای جنرال الکتریک جِی۸۵-جی ئی-۲۱ موتوری مجهز به پسسوز است که دو دستگاه از آنها بر روی هر یک از جنگندههای اف-۵ئی و اف-۵اف موجود در خدمت نیروی هوایی ارتش تعبیه شده.
اما حقیقت امر در رابطه با پروژه موتور توربوجت اوج به یک دستور فرمانده اسبق نیروی هوایی ارتش، تیمسار منصور ستاری در سال ۱۳۷۱ باز میگردد. در آن زمان، مجتمع اوج نیروی هوایی در حال بازسازی جنگندههای اف-۵ئی بهشدت آسیب دیده در طول جنگ بود. همچنین بهتازگی کار ساخت بدنه و سازه این جنگنده را در جریان پروژه آذرخش آغاز نموده بود. تعداد زیادی از موتورهای جی۸۵-جی ئی-۲۱ این جنگندهها که در طول جنگ به علت سوانح مختلف آسیبدیده بودند نیز موجود بود. به دستور ایشان، مجتمع اوج پروژهای جهت بازسازی این موتورها و ساخت قطعاتشان آغاز کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با همکاری شرکتهای دفاعی آفریقای جنوبی نیز، مجتمع اوج به ماشینآلات صنعتی مجهز شد تا بتواند قطعات کم و تند مصرف این موتورها را بهطور بومی تولید کند که از میان آنها میتوان به تیغههای کمپرسور و توربین آنها اشاره کرد.
اما به علت تحریمها و ناتوانی صنایع موجود در ایران در تولید بسیاری از آلیاژهای سخت هوانوردی، امکان تولید بسیاری از قطعات این موتور در ایران وجود نداشته و ندارد که از میان آنها میتوان به محفظه احتراق آن اشاره کرد.
به دنبال بازدید رسمی علی خامنهای از تأسیسات مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش در سال ۱۳۸۶، او دستور ادامه برخی از پروژههای در دست توسعه و اجرا در این مرکز را به شرکتهای مختلف وزارت دفاع داد.
کار بازسازی و ساخت جنگندههای اف-۵ئی و اف در جریان پروژه آذرخش و همچنین کار ارتقا آیرودینامیکی و اویونیک این جنگندهها در جریان پروژههای صاعقه و راه ابریشم ۲ به شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) در اصفهان منتقل و پروژه بازسازی موتورهای جِ۸۵-جی ئی-۲۱ نیز به صنایع موتورهای توربینی ایران منتقل شد.
در نهایت پس از ۹ سال تلاش، نخستین دو موتور بازسازیشده با حضور حسن روحانی در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۳۹۵ رونمایی شدند و در نهایت خط بازسازی و عمردهی سایر موتورهای آسیبدیده و یا عملیاتی موجود نیز صبح امروز ۳۰ مردادماه افتتاح شد.
پس از عمردهی و بهاصطلاح Zero Time شدن، رانش تولیدی این موتورها مشابه با آن چیزی میشود که در بدو تحویلشان به نیروی هوایی شاهنشاهی از سوی کارخانه جنرال الکتریک صورت گرفت و به همین دلیل بر روی جنگندههای اف-۵ئی و اف ارتقا یافته در جریان پروژه کوثر تعبیه میشوند.
موشک کروز ابومهدی یا هویزه رنگآمیزی شده؟!
در کنار رونمایی از یک موشک بالستیک نقطهزن جدید به نام حاج قاسم، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اقدام به رونمایی از موشک کروزی به نام ابومهدی نمود.
با بررسی تصاویر منتشر شده میشود فهمید که موشک مورد نظر همان هویزه است که در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۹۷ طی یک مراسم رسمی با حضور وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران در مصلای تهران رونمایی شد.
موشک کروز هویزه خود نمونه ارتقایافته از موشک کروز سومار بود که به سبب استفاده از یک موتور مینیجت جدیدتر و کممصرفتر، بردش به ۱۳۵۰ کیلومتر افزایش یافته بود. موشک سومار با برد ۷۰۰ کیلومتر نیز که نخستین بار در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۹۳ رونمایی شده بود، نمونه مهندسی معکوس و بومیشده از موشکهای خا-۵۵ ساخت شوروی سابق بود که به تعداد ۶ فروند از اوکراین در سال ۱۳۷۹ خریداری و در سال ۱۳۸۰ از طریق روسیه تحویل وزارت دفاع ایران شدند .
اگرچه رونمایی نمایشی و دوباره موشک هویزه با عنوان یک موشک کروز جدید به اسم ابومهدی تنها پس از تغییر در رنگآمیزی آن فریب افکار عمومی از سوی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح محسوب میشود، اما باید اذعان داشت که وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در ساخت موشکهای کروز در سالهای اخیر به دستاوردهای چشمگیری دست یافته است که از میان آنها میتوان به موشک کروز قدس اشاره کرد، موشکی که با وجود ابعاد کوچکتر و سر جنگی ضعیفترش در مقایسه با سومار و هویزه، دارای سطح مقطع راداری پایین و برد بسیار بالایی است.
در جریان حملات به تأسیسات نفتی آرامکو عربستان سعودی در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۹۸ از تعدادی از این موشکها استفاده شد.