تاثیر شیوع ویروس کرونا بر  بازار جهانی انرژی هنوز کاملا برطرف نشده است و ثبات به بازار نفت برنگشته است. قیمت نفت در هفته‌های اخیر نوسان کمی داشت. این در حالی‌ست که کاهش قیمت نفت فرصت مناسبی را برای کشورهای عمده مصرف کننده نفت، از جمله چین، فراهم کرد تا با افزایش ظرفیت ذخایر استراتژیک خود بتوانند برای دوران پساکرونا و دوران افزایش احتمالی قیمت نفت، تدابیر لازم را بیندیشند. آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان انرژی، در صدد افزایش سهم خود در بازار جهانی انرزی است. واشنگتن از صادرات انرژی برای  گسترش سطح روابط با کشورهای همسایه و هم پیمانان  بهره می‌گیرد.  صادرات انرژی برای ایجاد توازن در حجم تجارت با چین نیز نقش عمده‌ای در سیاست آمریکا نسبت به چین ایفا می‌کند.

قرارداد تجاری آمریکا و چین

در سال‌های اخیر، تراز تجاری بین آمریکا و چین همیشه به نفع چین بوده است. ترامپ و دولت‌های قبلی تلاش زیادی برای کاهش کسری تراز تجاری با چین کردند، اما با تمام تلاش‌های واشنگتن، هنوز هم حجم تجارت به نفع پکن است. دولت ترامپ در سال‌های اخیر با اعمال تعرفه بر برخی محصولات چینی کوشید تا ضمن حمایت از محصولات تولیدی آمریکا، میزان واردات از چین را کاهش دهد. در این سالها مذاکرات متعددی نیز بین مقامات آمریکا و چین برای حل مسایل تجاری بین دو کشور انجام گرفت و در نهایت،  در دسامبر سال گذشته ترامپ در پیام توییتری خود از امضای قرارداد تجاری با چین خبر داد، و نوشت: «با چین بر سر یک قرارداد بسیار بزرگ برای فاز اول توافق کردیم و آن‌ها نیز با انجام اصلاحات ساختاری زیاد و خرید مقادیر بزرگی از محصولات کشاورزی و انرژی و کالاهای صنعتی به علاوه چیزهای بسیار زیادی، موافقت کردند.»

صادرات انرژی در فاز اول قرارداد تجاری آمریکا و چین

پیش از شیوع ویروس کرونا در آمریکا، فاز اول توافق تجاری  آمریکا و چین  در ۱۵ ژانویه توسط دونالد ترامپ امضا شد. بر اساس آن توافق، چین ملزم بود در مدت دو سال آینده از آمریکا ۵۲.۴  میلیارد دلار  گاز مایع طبیعی، نفت خام، فرآورده‌های پالایشی و زغال سنگ خریداری کند. افزایش صادرات انرژی آمریکا به چین یکی از موارد اصلی فاز اول توافق تجاری دو کشور بود و بر اساس آن، صادرات انرژی آمریکا به چین در پایان سال جاری حدود ۲۵.۳ میلیارد دلار، و در  پایان سال آینده، ۳۳.۹ میلیارد دلار پیش‌بینی شده بود. در حالی که چین متعهد شده بود امسال ۲۵.۳ میلیارد دلار انرژی از آمریکا وارد کند، آمار گمرکی این کشور نشان می‌دهد که واردات محصولات انرژی چین از آمریکا شامل زغال سنگ، نفت و کک نفتی، از آوریل سال قبل تا آوریل امسال ۳.۶ میلیارد دلار بوده است. 

بر اساس گزارش رویترز،  در شش ماه اول امسال چین توانست فقط ۵ درصد از ۲۵.۳ میلیارد دلار پیش‌بینی شده در توافق تجاری‌اش با آمریکا، محصولات انرژی از آن کشور وارد کند.  چین از اول سال جاری تا پایان ماه ژوئن، ۱.۲۹ میلیارد دلار  محصولات انرژی از آمریکا وارد کرده است.  در حالی که خرید محصولات آمریکایی توسط دولت چین  اخیراً شتاب گرفته است، اما  تحلیلگران می‌گویند کاهش قیمت محصولات انرژی و تنش اخیر در روابط واشنگتن و پکن، به این معنی خواهد بود  كه پكن  برای اعمال فشار به آمریکا می‌تواند  واردات محصولات انرژی از آمریکا را کاهش دهد و به مفاد فاز اول توافق تجاری پایبند نماند.  

مایکل میدین، مدیر انستیتوی مطالغات انرژی دانشگاه آکسفورد، معتقد است که بعید است چین بتواند به تعهدات خود در فاز اول توافق تجاری پایبند باشد، چرا که این توافق بیش از حد بلندپروازنه بوده است.

طبیعی است که اگر چین نتواند به تعهدات خود در توافق‌نامه تجاری مبنی بر واردات انرژی عمل کند، تنش در روابط دو کشور افزایش خواهد یافت. شیوع ویروس کرونا و عدم شفافیت دولت چین در برخورد با شیوع این ویروس و عدم اطلاع‌رسانی به‌موقع در این مورد که با اعتراض دولت‌های غربی مواجه شد، نیز باعث خواهد شد تا شکاف در روابط واشنگتن و پکن در ماه‌های آینده افزایش یابد.  نباید از نظر دور داشت که خطر تاثیرگذاری احتمالی روسیه، چین، و ایران بر انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا، بارها در رسانه‌های آن کشور مورد تاکید قرار گرفته است. 

نیاز به افزایش واردات نفت از آمریکا

سوشانت گوپتا، مدیر تحقیقات شرکت وود مکنزی، معتقد است که چین برای دستیابی به اهداف فاز اول تجاری توافقش با آمریکا، باید امسال و سال آینده روزانه متوسط  ۱.۵ میلیون بشکه از آمریکا نفت وارد کند.  این در حالی‌ست که واردات نفت چین به خاطر همه‌گیری کرونا کاهش یافته است و این کشور ذخایر استراتژیک خود را با نفت ارزان پر کرده است، و همچنین اقدام به ذخیره نفت در نفتکش‌ها کرده است تا در صورت بازگشت ثبات به بازار نفت و افزایش احتمالی قیمت، نفت ذخیره شده را در بازار داخلی به مصرف برساند و یا حتی به صادرکننده مقطعی نفت تبدیل شود. از ماه آوریل، پالایشگاه‌های چین اقدام به کاهش بیشتر واردات نفت از آمریکا کردند.

بر اساس گزارش رویتزز، چین در ماه ژوئیه متوسط روزانه تقریبا ۹۴۰ هزار بشکه نفت خام از آمریکا  وارد کرد و انتظار می‌رفت که در ماه اوت به طور متوسط ۱.۰۱ میلیون بشکه در روز  وارد کند. اگر چین این مقدار نفت از آمریکا وارد می‌کرد،  می‌توانست به رکوردی تاریخی در واردات نفت از آمریکا دست یابد.

واردات ال ان جی

شرق آسیا و به‌ویژه چین، بازار عمده تولیدکنندگان ال ان جی است. بر آن مبنا، کشورهای عمده تولید کننده ال ان جی  درصدد افزایش سهم خود در بازار گاز طبیعی چین هستند. واردات ال ان جی چین از آمریکا در شش ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل تقریبا سه برابر افزایش یافت و به ۸۷۸ میلیون و ۷۵۴ هزار تُن رسید. آمریکا در افزایش سهم خود در بازار ال ان جی چین موفق عمل کرده است. 

با توجه به آمار و ارقام موجود، احتمال آن که در پایان سال جاری چین توانسته باشد به تعهدات خود مبنی بر واردات محصولات انرژی از آمریکا پایبند بماند، دشوار به نظر می‌رسد. جز واردات ال ان جی که افزایش نشان می‌دهد، واردات  نفت و زغال سنگ نتوانست طبق پیش‌بینی‌ها تحقق یابد. 

گذشته از این که در انتخابات نوامبر چی کسی رئیس جمهوری آینده آمریکا خواهد شد، مسئله کاهش تراز تجاری و افزایش صادرات محصولات آمریکایی به چین به اولویت اصلی سیاست اقتصادی واشنگتن مبدل خواهد شد و در مجموع، چین اولویت اول سیاست خارجی واشنگتن خواهد بود. سیاست واشنگتن در زمان رئیس  جمهوری جدید در قبال چین نشان خواهد داد که آیا صادرات انرژی می‌تواند حجم تجارت بین دو کشور را افزایش دهد یا خیر. با توجه به نفوذ و حضور عربستان و روسیه در بازار انرژی چین، روشن نیست که آمریکا چگونه خواهد توانست سهم بیشتری در بازار انرژی چین کسب کند. نباید از نظر دور داشت که قیمت پایین محصولات انرژی و افزایش تعداد تولیدکنندگان، کفه ترازو را به نفع خریداران سنگین کرده است.