نتایج یک تحقیق جدید نشان می دهد که روسیه در شبکه پولی رضا ضراب نقش مرکزی داشته‌است؛ حتی قبل از این‌که او برای ایران کار کند.
نتیجه تحقیقات جدیدی که از سوی کنسرسیوم پروژه گزارش جرایم و فساد سازمان‌یافته (OCCRP)، دادگاه محلی آمریکا و سرویس اخبار منتشر شده حاکی از آن است که هزاران پرونده نقل و انتقال بانکی تجارت سودآور ضراب را تایید می‌کند.
بر اساس این گزارش جدید، یکی از افراد نزدیک به ضراب قبول کرده که میلیون‌ها دلار به روسیه قاچاق کرده‌است.
این تحقیق بر اساس ماده قانونی آزادی اطلاعات OCCRP در سال ۲۰۱۹ و با بررسی ۷۵۰ هزار تبادل بانکی، ارتباطاتی که قبلا محرمانه درنظرگرفته می‌شدند و دیگر مدارکی که اساس تحقیقات دادستان آمریکا در بررسی پرونده ضراب در سال ۲۰۱۶ بوده صورت گرفته‌است.
انجام این تحقیق بیش از یک سال به طول انجامیده و با استفاده از مصاحبه‌ها، گزارش‌های تحقیقاتی ترکیه و دیگر مدارکی که از خاورمیانه و اروپا جمع‌آوری شده، به نتیجه رسیده است.
ادامه فعالیت‌های خانواده ضراب در دبی
این گزارش حاوی نکاتی بیش از آن چیزی است که تا کنون درباره پرونده ضراب منتشر شده‌بود. بر این اساس، شرکت سرمایه گذاری بلا، متعلق به رضا ضراب، با نام جدید و تحت مدیریت عمو/دایی و پسرعمو/پسردایی ضراب دو سال و نیم پس از آن‌که ضراب در دادگاه منطقه‌ای ایالات متحده مجرم شناخته شد، به طور فعال در دبی ثبت بوده است. در همین حال، سه شرکت دیگر با نام‌های مشابه توسط بستگان ضراب در ترکیه، مقدونیه شمالی و ایتالیا تاسیس شده که نشان می‌دهد شبکه پول این خانواده به اروپا گسترش یافته است.
اسناد بررسی شده نشان می‌دهد که سرمایه گذاری‌های بلا میلیون‌ها دلار از طریق پرداخت‌های مشکوک از یک حساب در شعبه یکی از بانک‌های بزرگ بریتانیایی در امارات متحده عربی منتقل کرده است. بانک بریتانیایی استاندارد چارتر که مقامات آمریکایی به آن لقب «بانک قربانی» داده‌اند، گفته می‌شود که به‌طور ناخواسته در برنامه‌های ضراب درگیر شده است.
ضراب نیاز بانک‌های روسی به پول نقد را پاسخ می‌داد
این گزارش با اشاره به این‌که بسیاری از این مبالغ، پول‌های مشکوکی بود که از روسیه می‌آمد، توضیح داده که در سال ۲۰۰۸ روسیه نیاز بسیار شدیدی به پول نقد داشت: «بانک مرکزی این کشور در آن سال به عنوان یک اقتصاد ضعیف، خروج خالص سرمایه تقریباً ۱۳۳.۶ میلیارد دلاری را ثبت کرد. سقوط قیمت نفت و کاهش ارزش روبل، خروج بی سابقه پول نقد از این کشور را به دنبال داشت.»
این گزارش افزوده‌است: «بیشتر این پول در اختیار سرمایه‌گذاران مشروعی بود که به دنبال بازارهای باثبات‌تر بودند، اما برخی از آن‌ها به حساب یک شرکت مستقر در دبی که توسط ضراب و احمدعلی مدیریت می‌شد رسید؛ ضراب یک صراف عجیب و غریب ۲۵ ساله ترک-ایرانی بود و شریک او احمد علی حسن طاهر، مالک اماراتی صرافی الازهر دبی بود.»
اطلاعات بانکی به دست آمده توسط OCCRP نشان می‌دهد که شرکت‌های تحت کنترل ضراب در ترکیه بعدها ده‌ها میلیون دلار از طریق الازهر ارسال کردند. وب سایت الازهر دیگر کار نمی‌کند اما در یک صفحه بایگانی شده از سال ۲۰۱۱، چندین بانک ایرانی، از جمله بانک ملت، که در آن زمان توسط ایالات متحده تحریم شده بود، فهرست شده است. بر خلاف ضراب، طاهر مورد اتهام یا تحریم آمریکا قرار نگرفت. دستیابی به طاهر برای اظهارنظر در این خصوص میسر نشد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سرمایه گذاری بلا که در ماه مه ۲۰۰۷ تأسیس شد، طی چهار سال حدود یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار با شرکت‌های موجود در بیش از ۲۰ کشور خارجی مبادله کرد. تقریباً نیمی از این مبلغ از روسیه، و بیشتر در سال ۲۰۰۸ آمده بود.
آنچه روی کاغذ آمده نشان می‌دهد که این وجوه برای طیف وسیعی از کالاها، مانند لوازم خانگی، میوه خشک، اوراق بهادار و منسوجات به سرمایه گذاری بلا پرداخت می‌شد. بسیاری از آن‌ها به طور مبهم به عنوان «کالاهای مصرفی» یا «تجهیزات صنعتی» تعریف می‌شدند. بیشتر سوابق فقط به یک «قرارداد» یا «فاکتور» ارجاع شده یا هیچ هدفی در آن‌ها بیان نشده است.
اما در واقع، این شرکت برای پولشویی حساب‌های بانکی متعدد در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گرفت.
ثبت شرکت‌های صوری در روسیه و ترکیه
بر اساس این گزارش، نام فرد ترکیه‌ای به نام آدم کاراهان، از نزدیکان ضراب، در هفت شرکت که به طور صوری ثبت شده آمده است. او در پاسخ به این پرسش که آیا این شرکت‌ها هیچ فعالیت تجاری واقعی داشته‌اند، گفته است: «نه، به هیچ عنوان.»
ضراب در جایگاه شاهد در دادگاه منطقه‌ای ایالات متحده در سال ۲۰۱۷، سوگند یاد کرد که هرگز در پولشویی برای روسیه نقش نداشته است. اما کاراهان می‌گوید که او و تعدادی دیگر، به تناوب پول نقد را به روسیه قاچاق کرده‌اند: «من و دوستم چهار میلیون دلار، و بعد هشت میلیون دلار بردیم. ما بارها به روسیه رفتیم.»
کاراهان می‌گوید که در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ حدود ۲۰ سفر به روسیه داشته و گذرنامه او، سه بار سفر در سال ۲۰۱۰ را نشان می‌دهد. این همدست ضراب به یاد می‌آورد که در یک مورد مجبور شد به مقاماتی که پول نقد غیرقانونی را کشف کرده‌اند هزار دلار رشوه بدهد.
کاراهان گفت یوکل اوزیل، تبعه ترکیه که در سال ۲۰۱۷ در دادگاه ایالات متحده به عنوان محافظ ضراب معرفی شد، از دیگر پیک‌هایی بوده که پول نقد را به روسیه می‌برده است. حساب کاربری اوزیل در فیس‌بوک عکس‌هایی از میدان سرخ مسکو را نشان می‌دهد که در سپتامبر ۲۰۱۰، هنگامی که قاچاق انجام می شد، بارگذاری شده است. اوزیل به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد.
کاراهان گفته که یکی دیگر از افراد مرتبط با این کار، ویدادی بدالوف، یک شهروند آذربایجانی بود که پول نقد را در روسیه تحویل می‌گرفت. داده‌های به دست آمده توسط OCCRP بر اساس ماده قانونی آزادی اطلاعات ایالات متحده نشان می‌دهد که سه شرکت ترکیه‌ای که به طور رسمی در شبکه بدالوف و کاراهان ثبت شده‌اند، بیش از ۴۲ میلیون دلار در سال ۲۰۱۰ از طریق سرمایه‌گذاری بلا مبادله کرده‌اند.
کاراهان می‌گوید: «ویدادی بدالوف آدم رضا ضراب در روسیه بود.» بدالوف هم به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداده‌است.
کاراهان برآورد می‌کند که حدود ۳۰۰ میلیون دلار پول نقد به صورت قاچاق وارد روسیه شده باشد. بر اساس مهرهای گذرنامه‌ای که در پرونده‌های دادگاه‌های ایالات متحده ثبت شده، ضراب خود در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۱۰ به روسیه سفر کرده است.
برای پاسخ به نیازهای بانک‌های روسی، آن‌ها از طریق شرکت‌های صوری و این سیستم قدیمی پول‌ها را انتقال داده‌اند. این پول‌هایی که از کشورهای خارجی، و از طریق منابع قانونی/غیرقانونی به دست آمده‌بود، باید از طریق دبی به روسیه می‌رفت.
یکی از این شرکت‌های روسی که با این انتقال پول ارتباط دارد، در سال ۲۰۰۷ تاسیس شد. این شرکت که Investconsulting LLC نام دارد، بیش از ۱۳۶ میلیون دلار در نیمه اول سال ۲۰۰۸ به سرمایه گذاری بلا منتقل کرد. سوابق بانکی فقط می‌گویند که این پول برای «قرارداد خرید اوراق بهادار»انتقال یافته و به یک تاریخ مشخص ارجاع داده‌است.
یک شرکت روسی دیگر، Ariya LLC نام دارد که در آوریل ۲۰۰۸ تأسیس شد. این شرکت به سرعت مجموعه‌ای از انتقال وجه به سرمایه گذاران بلا را به مبلغ ۹۹ میلیون دلار طی چهار ماه، ظاهراً برای «لوازم خانگی» انجام داد. این پول از یک حساب در بانک سرمایه‌گذاری بین منطقه‌ای انتقال یافته بود که مدیران ارشد آن فقط چند ماه قبل به اختلاس منابع دولتی روسیه متهم شده بودند.
شرکت‌های تازه تاسیس روسی یکی پس از دیگری، ده‌ها میلیون دلار با حساب‌های بانکی سرمایه گذاری بلا در دبی مبادله کردند. بیشتر وجوه به بانک‌های امارات متحده عربی از جمله یکی از شعب بانک بریتانیایی استاندارد چارترد واریز شد.
ضراب در دسامبر سال ۲۰۱۳ در ترکیه در ارتباط با رشوه و پولشویی مرتبط با ایران دستگیر شد. او بعدها در آمریکا شهادت داد که مدتی را در زندان گذرانده و بعد با رشوه آزاد شده‌است.
گزارش جدید منتشر شده درباره پرونده ضراب حاکی از آن است که گزارشی که ترکیه در سال ۲۰۱۳ به دست آورده نشان می‌دهد که رشوه‌هایی در سطح بالا به مقام‌های دولتی داده شده‌است. کارآگاهان نام این سیستم را «سیستم قدیمی مبتنی بر روسیه» ضراب برای تبادل پول گذشته‌اند.
دادستان‌های فدرال منطقه جنوبی نیویورک حاضر به اظهار نظر درباره این تحقیق نشدند.
