میزان استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) به شدت رو به افزایش است و عرصه بهره‌برداری از این فناروی نوین در جهان هر روز گسترده‌تر می‌شود. استفاده از پهپاد، نخست در زمینه فیلم‌برداری و سینما بود، اما پیشرفت‌های چشمگیر تکنولوژی، کاربرد آن را چنان توسعه داد که این فناوری امروز در بسیاری از فعالیت‌های معاصر بشری به ویژه در میدان‌های نبرد حضور دارد.
استفاده از پهپاد در حمله به اهداف مختلف از سوی پیکارجویان وفادار به ایران در منطقه خلیج فارس، نشان از نقش مؤثر پهپادها در تغییر معادلات نظامی دارد. افزون بر آن، پهپادها امروز در زمینه‌های بسیاری همچون نظارت هوایی، فعالیت‌های عمومی، کنترل خطوط لوله‌ها، نقشه‌برداری، کشاورزی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پهپادها، مجهز به دستگاه‌هایی هستند که می‌توانند به روش از پیش برنامه‌ریزی شده و یا کنترل از راه دور اداره شوند. در پی پیشرفت‌های شگرف تکنولوژی، امروزه پهپادها سبک‌تر و کارایی آنها بیشتر شده است و البته عمده‌ترین امتیاز پهپادها این است که فرد کنترل کننده آنها در معرض خطر نیست.
موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در پژوهشی به این نتیجه رسیده است که استفاده از پهپادها، تعادل قدرت نظامی را دگرگون کرده است، زیرا این تکنولوژی تنها در انحصار قدرت‌های بزرگ جهان نیست و به لطف این که حجم آن کوچک و هزینه آن در مقایسه با هواپیماها بسیار اندک اندک است، در همه جا در دسترس همه قرار دارد.
نخستین نمایش عملی هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) در سال ۱۹۱۷ در بریتانیا انجام شد و در سال ۱۹۲۴ سیستم این هواپیمای بی سرنشین مورد بازنگری و توسعه قرار گرفت تا به عنوان توپخانه متحرک فعالیت کند. پس از سقوط هواپیمای جاسوسی یو ۲ ایالات متحده در سال ۱۹۶۰ در روسیه و چالش موشک‌های کوبا در سال ۱۹۶۲، طرح استفاده از پهپاد در عملیات نظامی گسترش بیشتری یافت.
اما اولین استفاده مستقیم نظامی از هواپیمای بی سرنشین در سال ۱۹۵۵ و در جنگ ویتنام صورت گرفت، سپس زمینه کاربردهای نظامی پهپادها افزایش یافته و جنگ اکتبر ۱۹۷۳ میان اعراب و اسرائیل، شاهد بهره‌برداری‌های بیشتری از این فناوری جدید نظامی بود. در این جنگ که میان اسرائیل و سوریه به وقوع پیوست، هواپیماهای بی سرنشین ارتش اسرائیل با شرکت در جنگ، ۸۲ فروند هواپیمای جنگی سوریه را سرنگون کردند.
محمد الحبابی، کارشناس استراتژیک در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: «عمده‌ترین ویژگی هواپیماهای بی سرنشین، قدرت عملیاتی آنها است. این پهپادها می‌توانند با سرعتی بیش از ۹۵۰ کیلومتر درساعت وارد خطرناک‌ترین نقاط جنگی شوند و برای مدت بیش از ده ساعت در هوا بمانند و به پرواز ادامه دهند».
البته ایالات متحده یکی از نخستین کشورهایی است که شروع به تولید هواپیماهای بی سرنشین کرده و طرح‌های مختلفی از این ابزار جنگی همچون آر کیو ۹، آر کیو ۱۷۰ و آر کیو ۴ سی را تولید و وارد ارتش ایالات متحده کرد. در پی تنش‌های اخیر میان ایران و آمریکا، نیروی‌های ایرانی مستقر در خلیج فارس، موفق به سرنگونی یکی از پیشرفته‌ترین پهپادهای آمریکایی از نوع آر کیو ۴ سی شدند، بنا به گفته مقامات ایرانی، این پهپاد وارد حریم هوایی ایران شده بود.
روسیه، چین و بریتانیا کشورهایی هستند که پس از ایالات متحده، تمرکز بیشتری بر طراحی و تولید پهپاد دارند و در تلاش برای تولید نسخه‌های پیشرفته‌تری از هواپیماهای بی سرنشین هستند که قادر به انجام فعالیت‌های بیشتر باشد.
الحبابی با اشاره به افزایش پیشرفت پهپادها و بهای مناسب آنها، گفت: «در گذشته، حملات شبه نظامیان حوثی به عربستان سعودی با استفاده از موشک صورت می‌گرفت، طوری که در جریان درگیری‌های چند سال اخیر، شبه نظامیان حوثی بیش از ۲۲۶ موشک را به سمت اهدافی در عربستان سعودی پرتاب کردند. اما استراتژی نظامی حوثی‌ها در ماه‌های اخیر تغییر یافته و اکنون برای حمله به عربستان سعودی از پهپادها استفاده می‌کنند زیرا این جنگ افزار جدید، از یک سو بهای کم‌تری نسبت به موشک دارد و از سوی دیگر، پرتاب آن نیازی به سکو و سامانه ویژه‌ای ندارد.
آخرین حمله شبه نظامیان حوثی به عربستان سعودی که با استفاده از پهپاد صورت گرفت، روز سه شنبه، سوم ماه ژوئن بود، در این عملیات نظامی، فرودگاه شهر ابها در جنوب عربستان سعودی هدف حمله پهپاد قرار گرفت و منجر به زخمی شدن ۵ غیر نظامی شد.
چندی پیش آقای ترکی المالکی، سرهنگ ستاد ارتش و سخنگوی ائتلاف عربی تصاویری از یک پهپاد ایرانی به نام «ابابیل تی» را به رسانه‌ها نشان داد که از سوی شبه نظامیان حوثی به قلمرو عربستان سعودی پرتاب شده بود. البته پیکار جویان حوثی از این پهپاد به نام «قاصف» یاد می‌کنند.
کاربردهای مختلف پهپادها
پهپادها را می‌توان با توجه به کاربرد و شیوه فعالیت آنها دسته بندی کرد. در حال حاضر بیشترین کابرد پهپادها در بخش نظامی است که شامل نظارت، شناسایی، تعقیب و بمب افکنی است. البته نحوه حرکت و پرواز پهپادها بستگی به کاربرد آنها دارد و با استفاده از موتور جت، موتور ملخی و بالون صورت می‌گیرد.
پهپادها می‌توانند دشوارترین مأموریت‌های نظامی را انجام دهند و در ارتفاعات مختلف، به فعالیت نظامی از جمله شناسایی اهداف، ردیابی موشک‌ها و هدایت هواپیماهای بمب افکن بپردازند.
سامانه‌های ضد پهپاد
در حال حاضر، بیش از ۲۰۰ نوع سامانه ضد پهپاد وجود دارد که می‌تواند با انواع پهپادها مقابله کند، اما محمد الحبابی عقیده دارد که بهترین سلاح‌های ضد پهپاد موجود در جهان به نام‌های ارلیکان (Oerlikon) ساخت آلمان و رینمتال (Rheinmetall) ساخت کشور سوئیس است.
البته در پی افزایش استفاده از پهپاد، بخش عمده‌ای از بودجه نظامی بسیاری از کشورها صرف تولید و خرید هواپیماهای بی سرنشین (پهپاد) و سامانه‌های ضد پهپاد می‌شود.
