در آستانه به پایان رسیدن تحریم‌های تسلیحانی ایران، تحلیل‌های موجود حاکی از آن است که جای نگرانی زیادی درباره خرید سلاح توسط ایران وجود ندارد چون طیف گسترده‌ای از مشکلات سیاسی و مالی احتمالا مانع از واردات سیستم‌های پیشرفته تسلیحاتی ایران در سال‌های آینده خواهد شد.

تحریم‌های ۱۳ ساله تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران ۱۸ اکتبر به پایان می‌رسد و تلاش‌های دولت ترامپ برای ادامه این تحریم‌ها نتیجه نداده‌است.

ایالات متحده و متحدانش در خاورمیانه معتقدند که انقضای تحریم‌های تسلیحاتی ایران، به چین و روسیه اجازه می‌دهد تا سلاح‌هایشان را به ایران سرازیر کنند اما شورای اروپایی روابط خارجی در تحلیلی نوشته است که «بعید است این اتفاق در کوتاه‌مدت رخ دهد.»

این شورا در مطلبی با عنوان «انتظار فروش سریع اسلحه به ایران را نداشته باشید» تاکید کرده که دولت‌های اروپایی باید خطرات ناشی از انقضای تحریم تسلیحاتی سازمان ملل را با دقت بسنجند. اما در عین حال آورده است که با توجه به حمایت نظامی مداوم غرب از شرکای منطقه‌ای و همسویی روبه افزایش اسرائیل و جهان عرب، بعید است منقضی شدن تحریم موازنه قدرت در خاورمیانه را در کوتاه‌مدت تغییر دهد.

شورای اروپایی روابط خارجی، روش عملی برای رفع این نگرانی‌ها را دستیابی به توافق‌نامه‌های جانبی با روسیه و چین در مورد زمان‌بندی و دامنه فروش تسلیحات به ایران می‌داند، تا از این مسیر، از افزایش تنش در خاورمیانه پیشگیری شود.

این مطلب افزوده که بدون شک، مسکو و پکن قراردادهای تسلیحاتی و شاید حتی معاملات عمده، مانند معاملات سیستم دفاع موشکی اس-۴۰۰ روسیه - که ایران مشتاق دستیابی به آن است - با تهران منعقد خواهند کرد.

بر اساس این تحلیل، تهران همچنین ممکن است به دنبال عقد قرارداد برای تانک‌های جنگی، هواپیماهای جنگنده، موشک‌های زمین به هوا و سیستم‌های موشکی ضد رادار باشد - که می‌تواند سیستم‌های دفاع زمین به هوا را هدف قرار دهد. در نتیجه، این امکان را خواهد داشت که نیروهای ایالات متحده و متحدانش را در معرض حمله قرار دهد. هرچند با توجه به سابقه روابط و یک سری محدودیت‌های سیاسی و اقتصادی، مشخص نیست که آیا این معاملات منجر به تحویل در آینده نزدیک می شود یا خیر.

به نوشته شورای اروپایی روابط خارجی، در هفته‌های آینده می‌توان انتظار داشت که روسیه و چین توافق‌نامه تسلیحاتی با ایران را منعقد کنند که بخشی از مذاکرات دوجانبه پیش از انقضای تحریم تسلیحاتی بوده‌است. چنین اقداماتی احتمالا به این منظور صورت خواهد گرفت که شکست دولت ترامپ پس از اقداماتش برای لغو تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران در شورای امنیت در ماه سپتامبر برجسته‌تر شود.

شورای اروپایی روابط خارجی تاکید کرده است که اتحادیه اروپا به نوبه خود تحریم تسلیحاتی خود را علیه ایران حداقل تا سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داد. فرانسه، آلمان و انگلیس حتی سعی کردند با ایالات متحده به مصالحه برسند تا عواقب ناشی از انقضای تحریم تسلیحاتی سازمان ملل را کاهش دهند - اما این قبل از تلاش ایالات متحده برای بازگرداندن کلیه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بود.

این نوشته آورده است که کشورهای اروپایی ممکن است مطابق با ممنوعیت‌های موجود شورای امنیت سازمان ملل، تلاش‌های خود را برای جلوگیری از فروش سلاح از ایران به گروه‌های شبه نظامی در لبنان و یمن افزایش دهند. با این حال، اشتیاق کمی در اروپا وجود دارد که به دولت ترامپ کمک کند از موضوع تسلیحات به عنوان بهانه‌ای برای افزایش تنش با ایران استفاده کند.

در ‍پایان این مطلب به کشورهای اروپایی توصیه شده که برای جلوگیری از اوج‌گیری تنش و كاهش تهدید منافع خود در منطقه تلاش‌های فوری به خرج دهند. همکاری با مسکو و پکن برای کاهش هراس ایالات متحده باید بخشی از این امر باشد. اما اروپایی‌ها همچنین باید گفتگوهای مختلفی در واشنگتن، و در درجه اول با فعالان بخش نظامی داشته باشند تا احتمال افزایش تنش با تهران در ماه‌های آینده را کاهش دهند؛ به ویژه اگر با به قدرت رسیدن بایدن، فرصتی برای بازگشت به دیپلماسی در ماه ژانویه فراهم شود.