حوالی ظهر شنبه هفته گذشته، هفتم نوامبر، تکلیف انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا معلوم شد.

تمام شبکه‌های مطرح خبری آمریکا، از آسوشیتدپرسِ بی‌طرف تا سی ان انِ لیبرال و فاکس‌نیوزِ راست‌گرا و طرفدار ترامپ اعلام کردند که نتایج منتشر شده از ایالت پنسیلوانیا نشان می‌دهد که جو بایدن، نامزد حزب دموکرات، در آن‌جا پیروز شده است و بنابراین ریاست‌ جمهوری به او تعلق دارد.

هنگام اعلام این خبر تکلیف آرا در چهار ایالت (آریزونا، آلاسکا، جورجیا و کارولینای شمالی) هنوز معلوم نبود، اما چون بایدن به حد نصاب ۲۷۰ رای الکتورال لازم رسیده بود، «رئیس‌جمهوری منتخب» لقب گرفت و در طول هفته گذشته از سراسر دنیا به او تبریک گفته‌اند: حتی نزدیک‌ترین متحدین ترامپ همچون بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل.

در هفته‌ای که گذشت، تکلیف آرا در آن چهار ایالت باقی‌مانده هم معلوم شد.

ترامپ در آلاسکا و کارولینای شمالی و بایدن در جورجیا و آریزونا پیروز شده است. با این حال، نامزد حزب دموکرات با ۳۰۶ رای الکتورال در مقابل ۲۳۲ رای الکتورال ترامپ به پیروزی رسیده است؛‌ یعنی دقیقا تکرار انتخابات چهار سال پیش به طور برعکس.

با این حساب آیا کار تمام است و بایدن رئیس‌جمهوری بعدی است؟‌

در شرایط عادی پاسخ این سئوال آری است.

نمادین‌ترین نشان پیروزی در فرهنگ‌ دموکراتیک معمولا این است که نامزد بازنده با نامزد پیروز تماس می‌گیرد، به او تبریک می‌گوید و سپس در سخنرانی با هواداران خود از آن‌ها تشکر و اعلام شکست می‌کند.

ترامپ اما هنوز شکست را نپذیرفته است و مدعی است که خود پیروز انتخابات است و تقلب در آرا  باعث شده است بایدن پیروز اعلام شود. همین مساله سبب شده است تا بعضی ناظران، انتخابات آمریکا را با کشورهای غیردموکراتیک و نیمه‌دموکراتیکی مقایسه کنند که در‌ آن طرف بازنده نتیجه انتخابات را نمی‌پذیرد.

این مقایسه اما خالی از محتوی است چرا که ترامپ و سایر مقاماتی که هنوز نتیجه انتخابات را به رسمیت نشناخته‌اند (از جمله اکثریت عظیم سناتورهای جمهوری‌خواه) به هیچ وجه از قوانین آمریکا خارج نشده‌اند و چالش‌های خود را از طریق قانونی و در دادگاه‌های صالحه آن کشور دنبال می‌کنند.

«حکومت قانون» که بنیان دموکراسی در آمریکا است همچنان محکم و استوار است و ترامپ و هیچ یک از جمهوری‌خواهان هرگز نگفته‌اند که رای دادگاه را به رسمیت نمی‌شناسند.

البته ادعای تقلب در نظام انتخاباتی آمریکا از سوی بیشتر کارشناسان بی‌بنیان دانسته می‌شود اما کارزار ترامپ حق دارد این ادعاها را در دادگاه دنبال کند. این روند، رسمی شدن ریاست‌جمهوری بایدن را به تاخیر می‌اندازد که می‌تواند مضر باشد اما غیرقانونی نیست. همین ۲۰ سال پیش بود که بعضی شبهات باعث شد روند رسمی شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری به تاخیر بیفتد و نهایتا تنها در ماه دسامبر بود که با رای دیوان عالی نهایی شد تا جورج دبلیو بوش رسما به عنوان پیروز شناخته و کار انتقال دولت به او انجام شود.

تیم ترامپ در دادگاه

ستاد انتخاباتی ترامپ شنبه گذشته در واکنشی سریع به اعلام نتایج انتخابات، گفت نتیجه انتخابات هنوز رسمی نشده است و کار را به دادگاه خواهد کشاند. در هفته‌ای که گذشت، این ستاد در ایالات مختلف  نبردهای قانونی شروع کرده که تقریبا در تمام آن‌ها شکست خورده است.

تلاش حقوقی ستاد ترامپ بر دو بنیان عمومی استوار است: یکی زیر سوال بردن آرای پستی و غیابی، دیگری ادعای پیش آمدن اشکال در سیستم‌های کامپیوتری شمارش آرا.

جمعه گذشته، آخرین روز قانونی هفته در آمریکا، روز بزرگ شکست حقوقی برای ترامپ بود. ستاد ترامپ در مجموع در ۹ دعوی قانونی در سه ایالت کلیدی پنسیلوانیا، آریزونا و میشیگان شکست خورد.

از این ۹ مورد شش مورد به ایالت پنسیلوانیا مربوط می‌شدند؛ ایالتی که بایدن با شمارش حدود ۹۹ درصد آرا و حدود ۶۰ هزار رای اختلاف پیروز شده است. در این شش دعوی قانونی، ستاد ترامپ می‌خواست ۹ هزار آرای غیابی در دو منطقه فیلادلفیا و مونتگومری لغو شوند اما قضات در هر شش پرونده علیه ترامپ رای دادند.

مهم‌ترین رای روز جمعه اما در دادگاه تجدیدنظر فدرال در حوزه سوم بود (که منطقه تحت نظارت آن شامل سه ایالت پنسیلوانیا، دلاور و نیوجرسی می‌شود). خواهان‌های این پرونده گروهی از رای‌دهندگان و یک نامزد انتخاباتی در پنسیلوانیا بودند که دعوی خود را بر مبنای متمم چهاردهم قانون اساسی مطرح کرده بودند که معین می‌کند تمام افراد هر حوزه قضایی مشخص باید به طور برابر از حقوق محفوظ برای شهروندان بهره‌مند شوند. ادعای این عده این بود که چون آن‌ها حضوری رای داده‌اند و برخی غیابی، این تساوی در حقوق رعایت نشده است. قاضی این دادگاه اما نه تنها در این پرونده علیه آن‌ها رای داد که اعلام کرد چون آرای انتخاباتی هر دوی این گروه‌ها شمرده است، چنین ادعایی «غریب است». دادگاه در ضمن رای داد ایالت پنسیلوانیا حق داشته است مهلت رای‌گیری پستی را سه روز تمدید کند و این‌گونه شاید مهم‌ترین ادعای کارزار ترامپ را شکست داد. دیوان عالی ایالت پنسیلوانیا هم این تصمیم را تایید کرد و دیوان عالی آمریکا تقاضای آقای ترامپ برای بررسی این پرونده را نپذیرفت.

اما بدترین خبر در پنسیلوانیا نه از سوی قضات که از طرف خود ترامپ آمد. شرکت حقوقی «پورتر رایت موریس و آرتور» پس از شکست‌های متعدد در دادگاه اعلام کرد دیگر حاضر به نمایندگی تیم ترامپ نیست و از پرونده خارج می‌شود. این شرکت کوچک مستقر در ایالت اوهایو اصلا تخصص انتخاباتی ندارد و ورودش به این پرونده باعث بروز اختلافات درونی در آن شده بود. حالا دو وکیل آن که در شهر پیتزبورگ (در غرب پنسیلوانیا) مستقر هستند، از تمام پرونده‌های ترامپ خارج می‌شوند و کارزار انتخاباتی رئیس ‌جمهوری فقط یک وکیل در پرونده‌های این ایالت دارد:خانم «لیندا آن کرنز» که عضو هیچ شرکتی نیست و دفتر وکالت تکی دارد و بیشتر از آن‌که به دلیل سابقه حقوقی‌اش معروف باشد، با حضورش در رسانه‌ها شناخته می‌شود.

در سایر ایالات نیز وضع تیم ترامپ بهتر نیست. در ایالت میشیگان یک قاضی ایالتی در شهر دیترویت تقاضای جمهوری‌خواهان برای توقف تایید آرای منطقه وِین را رد کرد. این دعوی از سوی دو نفر از ناظران انتخاباتی جمهوری‌خواهان در همین منطقه (که شامل دیترویت می‌شود) مطرح شده بود. شهر دیترویت با جمعیت بیش از ۸۰ درصدی سیاه‌پوست خود، از قوی‌ترین پایگاه‌های حزب دموکرات است و جمهوری‌خواهان مدعی بودند بعضی ماموران انتخاباتی در این شهر، رای‌دهندگان را به رای دادن به بایدن ترغیب کرده‌اند. از جمله سایر ادعاهای آن‌ها این بود که ناظران به روند شمارش آرا دسترسی کافی نداشته‌اند و در نیمه‌های شب برگه‌های رای غیرمجازی به مرکز شمارش آرا آورده شده است. در مقابل، وکلای شهرداری دیترویت و حزب دموکرات ایالت میشیگان گفتند حدود ۱۰۰ ناظر انتخاباتی از سوی حزب جمهوری‌خواه حاضر بوده‌اند و تنها به تعداد مازاد بر این، به علت کم‌بودن جا اجازه حضور داده نشده است. قاضی تیموتی کِنی رای داد که ادعاهای طرف جمهوری‌خواه «پر از حدس و گمان» است و دعوی‌شان را رد کرد.

در ایالت آریزونا این خود جمهوری‌خواهان بودند که خواست خود برای شمارش دستی آرا را پس گرفتند، چون واضح بود که شواهد لازم را برای اثبات آن ندارند. در این ایالت ادعای طرف جمهوری‌خواه این بود که ماشین‌های شمارش آرا توان خواندن بعضی رای‌هایی که با ماژیک «شارپی» نوشته شده نداشته‌اند. این از آن ادعاهایی بود که در روز انتخابات وسیعا در رسانه‌های اجتماعی مطرح شد اما جمهوری‌خواهان نهایتا اعتراف کردند که شواهدی در این زمینه ندارند و دعوی خود را پس گرفتند.

غیر از دادگا‌ه‌ها، نهاد دیگری که آب سردی روی تلاش ستاد ترامپ ریخت، وزارت امنیت کشور بود که رئیس آن را مثل بقیه اعضای کابینه خود ترامپ تعیین می‌کند. نهادی در این وزارتخانه اعلام کرد که انتخابات اخیر «امن‌ترین انتخابات تاریخ آمریکا بوده است» و «هیچ شواهدی» نیست که در ماشین‌های شمارش آرا مشکلی پیش آمده باشد. همچنین در روز جمعه، ۱۶ دادستان فدرال که کار نظارت انتخابات را بر عهده داشتند، نامه‌ای به ویلیام بار، وزیر دادگستری (از متحدان نزدیک ترامپ) نوشتند و گفتند شواهدی مبنی بر تقلب در انتخابات موجود نیست.

تلاش‌های هفته آینده

ترامپ اما کوتاه نمی‌آید. هواداران او امروز در مقابل دیوان عالی آمریکا تظاهرات و چهره‌های نزدیک به رئیس‌جمهوری همچون سباستیان گورکا در این تظاهرات سخنرانی کردند. روزنامه «نیویورک تایمز» بر مبنای گفت‌وگو با چهار منبع مطلع گزارش کرده است که رودی جولیانی، وکیل شخصی ترامپ، از هفته آینده رهبری کارزار حقوقی ستاد ترامپ برای تغییر نتیجه انتخابات را به عهده می‌گیرد. این وظیفه پیش از این به عهده دیوید باسی، مشاور ترامپ، بود اما حالا تست ویروس کرونای او مثبت شده و از صحنه کنار رفته است.(برخلاف آقای جولیانی، آقای باسی اصلا وکیل نبود.)

در هفته آینده آن‌ها که علاقه‌مند به دنبال کردن تلاش حقوقی تیم ترامپ هستند، باید مجددا به ایالت پنسیلوانیا توجه کنند. یک دادگاه فدرال در شهر ویلیامزپورت این ایالت در روزهای سه‌شنبه و پنجشنبه دعاوی ستاد ترامپ را خواهد شنید. قاضی این دادگاه متیو بران، که از جمهوری‌خواهان باسابقه است، باید در مورد این دعوی گروهی از جمهوری‌خواهان رای دهد که می‌گویند چون در آرای غیابی احتمال تقلب وجود دارد، کل آرای پنسیلوانیا نباید تایید شوند.

ستاد ترامپ در هفته پیش‌رو دعاوی مشابهی در ایالت‌های ویسکانسین و میشیگان نیز مطرح می‌کند.

انتخاب بایدن چطور رسمی می‌شود؟

یک حرف ترامپ و نزدیکانش بدون شک صحیح است:‌ رسانه‌ها می‌توانند خبر پیروزی نامزدها را اعلام کنند اما این رسانه‌ها نیستند که نتیجه انتخابات را رسمی می‌کنند. این رسمیت این‌گونه صورت می‌گیرد که دولت‌های هر ایالت نتیجه رسمی آرای خود را به کنگره آمریکا می‌فرستند. «مجمع برگزینندگان» یا همان کالج انتخاباتی در روز ۱۴ دسامبر در هر ایالت جلسه تشکیل می‌دهد و آرای هر ایالت در آن‌جا اعلام می‌شود. کنگره جدیدا منتخب آمریکا هنگام تشکیل جلسه خود در روز ۵ ژانویه سال جدید، نتیجه انتخابات را رسمی می‌کند تا نامزد پیروز در روز ۲۰ ژانویه سوگند یاد کند و رسما رئیس‌جمهوری شود.

به نظر می‌رسد که ترامپ در سخنان روز جمعه خود در مورد ویروس کرونا و واکسن آن برای اولین بار به احتمال شکست خود تن داد. او گفت: «باید ببینیم در آینده چه می‌شود. زمان معلوم می‌کند.»

واقعیت این‌جا است که علیرغم تمام هیاهوهای رسانه‌ای و درگیری‌های خیابانی دیروز در واشنگتن، در نهایت «حکومت قانون» در آمریکا کار خودش را انجام می‌دهد و این دادگاه‌های صالح و نهادهای قانونی هستند که نتیجه را معلوم می‌کنند.

از مدت‌ها پیش از انتخابات این خطر که با توجه به سماجت ترامپ، بحران قانونی پیش بیاید و مثلا کنگره حاضر به پذیرفتن نتایجی که از سوی ایالات فرستاده شده نباشد مطرح شده است. لورنس داگلاس، استاد حقوق در دانشگاه آمهرست در ایالت ماساچوست، حتی کتابی با نام «آیا او می‌رود؟» در این مورد نوشت که در آن سناریوهای کابوس‌وار مختلف را مطرح می‌کند که در آن ترامپ نتیجه را نمی‌پذیرد و حتی دولت رقیب تشکیل می‌دهد. اما فعلا به نظر نمی‌رسد که پای هیچ یک از این سناریوها در میان باشد. باید منتظر رای دادگاه‌ها در مورد دعاوی قانونی ستاد ترامپ و نهایتا تشکیل رسمی مجمع برگزینندگان در ۱۴ دسامبر باشیم که نتیجه انتخابات را رسمی خواهد کرد.