حمله هوایی اسرائیل به انبار مهمات سپاه قدس و حزب‌الله در سوریه

آیا اسرائیل خطر حمله تلافی‌جویانه به مناسبت سالگرد کشته‌شدن قاسم سلیمانی را از میان برد؟

تصویر آرشیوی از حمله موشکی اسرائیل به جنوب دمشق در سوریه (۲۰ ژوئیه ۲۰۲۰)- STR / AFP

بامداد امروز، چهارشنبه دهم دی‌ماه، جنگنده-بمب‌افکن‌های اف-۱۶دی، نیروی هوایی اسرائیل که به نظر می‌رسد متعلق به اسکادران ۱۰۹ از پایگاه رمات دیوید در شمال اسرائیل باشند، پس از پرواز از فراز لبنان، یک انبار مهمات متعلق به نیروی پدافند هوایی ارتش عربی سوریه را در منطقه الزبدانی واقع در شمال غرب دمشق مورد حمله قرار دادند. در نتیجه آن، آتش‌سوزی شدیدی در این انبار که واقع در یک پایگاه نیروی پدافند هوایی ارتش عربی سوریه است، ایجاد شد که از کیلومترها دورتر قابل مشاهده بود. بنابر اطلاعیه رسمی ارتش عربی سوریه، یک افسر در این حمله کشته شد و سه نفر دیگر مجروح شدند.

پیشتر در ۵ دی ۱۳۹۷، از سوی رسانه‌های اسرائیلی و غربی، به نقل از یک مقام اطلاعاتی آمریکایی مطرح شده بود که انبار سلاح مورد نظر، محل ذخیره‌سازی تسلیحات سپاه قدس است که پس از انتقال از فرودگاه مهرآباد تهران به فرودگاه بین‌المللی دمشق، به این محل حمل شده است و تا زمان انتقال به حزب الله لبنان، در این مکان نگهداری می‌شوند. این نخستین‌بار نیست که اسرائیل این انبار سلاح و مهمات را مورد هدف قرار داده است. پیشتر در تاریخ ۴ دی ۱۳۹۷، این محل مورد حمله نیروی هوایی اسرائیل واقع شد و در نتیجه آن مقادیر زیادی از مهمات و سلاح منهدم شد.

به نظر می‌رسد حمله بامداد امروز نیروی هوایی اسرائیل به این انبار مهمات، دو هدف احتمالی را دنبال می‌کند. نخست کاهش توان رزمی نیروی پدافند هوایی ارتش عربی سوریه، جهت عدم جلوگیری از حملات هوایی پیش روی نیروی هوایی اسرائیل به دمشق در روزهای پیش و پس از ۱۳ دی ۱۳۹۹. دوم، کاهش آمادگی حزب‌الله و جلوگیری از انجام حمله موشکی یا راکتی از سوی این گروه تروریستی وابسته به رژیم جمهوری اسلامی علیه اسرائیل، به مناسبت نخستین سالگرد کشته‌‌شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس.

هدف حمله هوایی اسرائیل به منطقه الزبدانی چه بود؟

با توجه به تصاویر و فیلم‌های تهیه‌شده به‌وسیله مردم محلی، پس از حمله هوایی و انفجار شدید مهمات، حجم عظیمی از دود بر فراز منطقه الزبدانی و در نزدیکی مسجد نبی هابیل قابل مشاهده است. این حاکی از موفقیت‌آمیز بودن حمله هوایی است. مشخص نیست که دود و آتشِ انفجارِ ناشی از سوختن یک محموله نظامی، متعلق به حزب‌الله است یا موشک‌ها و مهمات مورد استفاده نیروی پدافند ارتش عربی سوری و یا هردوی آنها. زیرا در اکثر عملیات‌های نیروی هوایی اسرائیل، پیش از شلیک موشک‌های کروز دلیله به سمت یک هدف، تعدادی موشک دلیله از نوع ضد اهداف راداری، برای از کار انداختن سایت‌های پدافندی اطراف هدف مورد استفاده واقع می‌شوند.

با بررسی وبسایت‌های رهگیری هواپیماهای غیرنظامی، به راحتی می‌شود مشاهده کرد که در تاریخ دوشنبه ۸ دی ۱۳۹۹، یکی از دو فروند هواپیمای باربری سنگین بوئینگ ۷۴۷-۲۸۱اف شرکت هواپیمایی فارس ایر قشم (ماهان)، وابسته به سپاه، با شناسه کشوری EP-FAB پروازی باری، از مبداء فرودگاه بین‌المللی مهرآباد به مقصد فرودگاه بین‌المللی دمشق به انجام رسانده است. دو فروند بوئینگ ۷۴۷-۲۸۱اف این شرکت، معمولا جهت حمل تسلیحات و مهمات از ایران به سوریه استفاده می‌شوند. به نظر می‌رسد که محموله این هواپیما نیز مهمات بوده است. بنابراین، اگر یک محموله نظامی متعلق به حزب‌الله در این سایت مورد هدف نیروی هوایی اسرائیل واقع شده باشد، بزرگ‌ترین مظنون محموله حمل‌شده به‌وسیله فارس ایر قشم است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در زمان فرود این هواپیمای باربری و چندین ساعت پس از تخلیه محموله آن، یکی از سه فروند هواپیمای شنود الکترونیکی و رادیویی ناچشون شاویت (Nachshon Shavit) اسکادران ۱۲۰ نیروی هوایی اسرائیل، در نزدیکی حریم هوایی اسرائیل، برفراز دریای مدیترانه و لبنان پرواز کرد؛ پروازی که از ساعت ۰۹:۳۰ صبح به وقت تل آویو آغاز و تا ساعت ۱۵:۳۰ ادامه داشت. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷-۲۸۱اف شرکت فارس ایر قشم نیز دقیقا ساعت ۰۹:۳۰ به وقت محلی، در فرودگاه بین‌المللی دمشق فرود آمده بود. بنابراین، خدمه هواپیمای شاویت نیروی هوایی اسرائیل، محموله این هواپیما را به مدت حدود ۵ ساعت پس از فرود هواپیما، تحت نظر داشته‌اند؛ محموله‌ای که بزرگ‌ترین مظنون حمله بامداد نیروی هوایی اسرائیل به منطقه الزبدانی است.

 

نگرانی اسرائیل از حمله سپاه قدس و حزب‌الله به این کشور در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۹۹

سخنرانی‌های مقامات اسرائیلی و هشدار رئیس ستاد مشترک این کشور، آویو کوخای، به مقامات جمهوری اسلامی، همگی نشان‌دهنده نگرانی مقامات و فرماندهان نظامی این کشور درباره حمله احتمالی سپاه قدس و یا نیروهای نیابتی آن چون حزب‌الله به خاک اسرائیل، به مناسبت سالگرد کشته‌شدن قاسم سلیمانی، است.

هفته‌ها است که مقامات رژیم جمهوری اسلامی و فرماندهان سپاه، در آروزی گرفتن انتقام از اسرائیل هستند به خاطر انفجار در مرکز غنی‌سازی اورانیوم احمدی روشن در نطنز در تابستان امسال و همینطور ترور محسن فخری‌زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری‌های دفاعی متعلق به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح. بسیاری از مقامات اسرائیلی معتقدند که این انتقام ممکن است در اولین سالگرد کشته‌شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس، یعنی بامداد ۱۳ دی ۱۳۹۹ اتفاق بیفتد.

این مسئله حساسیت‌ها را در نیروی دفاعی اسرائیل افزایش داده است. طبیعتا، فعالیت‌های سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش در سوریه و لبنان به شدت تحت رصد ارتش دفاعی اسرائیل است. چنانچه حمله هوایی صورت گرفته جهت انهدام یک محموله از سلاح و مهمات متعلق به سپاه قدس صورت گرفته باشد، این یک تلاش از سوی نیروی هوایی اسرائیل، جهت جلوگیری از حمله تلافی‌جویانه این نیرو و حزب‌الله به خاک اسرائیل در روز ۱۳ دی ۱۳۹۹ است.

 

آشنایی با سایت منفجر‌شده

همانطور که پیشتر ذکر شد، انبار مهمات مورد نظر پیشتر در تاریخ ۴ دی ۱۳۹۷ مصادف با ۲۵ دسامبر ۲۰۱۸ از سوی نیروی هوایی اسرائیل مورد هدف واقع شده بود. هدف از این حمله، انهدام یک محموله از تسلیحاتی بود که قرار بود از طریق زمینی به لبنان منتقل و در اختیار حزب الله قرار گیرد. با یک بررسی ساده در تصاویر ماهواره‌ای موجود از این منطقه، مشاهده می‌شود که سایت مورد نظر در یک پادگان، متعلق به یک واحد توپخانه و پدافند هوایی ارتش عربی سوریه در «ضهور وادي الليمون» واقع شده است.

تصاویر ماهواره‌ای تهیه‌شده در تیرماه سال ۱۳۹۸ نشان‌دهنده حضور سه سامانه پدافند موشکی برد کوتاه پنتسر اس۱ئی یا اس۲ (Pantsir S1E/S2) در سایت اصلی است. همچنین در سایت دیگر نیروی پدافند هوایی ارتش عریی سوریه، واقع در شمال غرب سایت مورد هدف واقع‌شده، پنج پرتابگر سامانه پدافند موشکی برد متوسط بوک ام۲، هر کدام با سه موشک زمین به هوا در کنار چهار سامانه برد کوتاه پنتسیر از۱ئی یا اس۲ مشاهده می‌شود. این سامانه‌ها نقش مهمی در درگیری و مقابله با موشک‌های کروز دلیله شلیک‌شده به‌وسیله جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل از فراز لبنان ایفا می‌کنند، زیرا موشک‌های کروز در مسیر پروازشان به سمت هرگونه هدف در شهر دمشق و حومه آن، باید از دره واقع در منطقه الزبدانی عبور کنند.

با وجود حضور این سامانه‌های پدافند موشکی، به نظر می‌رسد که نیروی پدافند هوایی ارتش عربی سوریه، مقاومت آشکاری در برابر این حمله انجام نداد و به جز یک مورد، سامانه‌های پدافند موشکی در این دو سایت، از شلیک موشک زمین به هوا به سمت موشک‌های کروز اسرائیلی خودداری کردند. احتمالا دلیل آن سرکوب و از میان برداشتن سایت‌‌‌های راداری و موشکی پیش از حمله اصلی است.

اگرچه بار دیگر نیروی هوایی اسرائیل اهدافش را بمیاران کرده است، اما دقیقا مشخص نیست آیا با وجود انهدام این تسلیحات و مهمات، نیروی سپاه قدس و همچنین نیروهای نیابتی آن، دست به حمله انتقام‌جویانه به اسرائیل در بامداد ۱۳ دی ماه، پیش یا پس از آن خواهند زد یا خیر. همچنین مشخص نیست آیا سوریه نابودی سامانه یا سامانه‌های پدافندی مورد هدف واقع‌شده در این منطقه را جبران خواهد کرد یا خیر.