پنجمین دور مذاکرات میان نمایندگان دفتر سیاسی طالبان و نماینده ویژه آمریکا برای صلح در افغانستان در قطر جریان دارد. سخنگویان طالبان تایید کردهاند که هر دو طرف بر سر تشکیل گروههای کاری ویژه تفاهم کردهاند. انتظار میرود گروههای کاری طرفهای مذاکرهکننده پیشنویس موافقتنامه خروج نیروهای بینالمللی را از افغانستان بنویسند و تعهدات هر دو طرف برای یک یک راه سیاسی به ختم طولانیترین جنگ ایالات متحده آمریکا مشخص بسازند. هرچند جزییات قابل تایید از این گفتوگوها به رسانهها درز نکرده است، اما میشود گفت که هر یکی از طرفهای درگیر در منازعه افغانستان خواستهای متفاوتی دارند. به همین دلیل دشوارترین مرحله مذاکرات یافتن نقطه اتصال دیدگاههای متضاد طرفهای درگیر است.
طالبان از مذاکرات چه میخواهند؟
طالبان میدانند که دستکم در میان حلقات سیاسی واشنگتن جنگ افغانستان حامیان زیادی ندارد. رییسجمهوری آمریکا نیز وعده خروج از افغانستان را به عنوان یک کالای انتخاباتی بالا کشیده است و بی میل نیست که بخش عمده از سربازان باقیمانده آمریکایی را از افغانستان را تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ۲۰۲۰ بیرون بکشد. وابستگی اقتصادی نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان به واشنگتن و اختلافهای سیاسی سران و نخبگان حکومت افغانستان این دید را در میان طالبان تقویت کرده است که حکومت افغانستان پس از خروج آمریکا احتمالا دوام نمیآورد و شورشگری آنها به پیروزی خواهد رسید. طالبان فکر میکنند که تجربه خروج ارتش شوروی و سپس سقوط حکومت داکتر نجیب الله در اپریل ۱۹۹۲ میتواند تکرار شود و به برگشت امارت طالبانی بینجامد.
طالبان مذاکرات رو در رو با آمریکا را نشانه پیروزی تلقی میکنند و باور دارند که شتاب آمریکا برای خروج، طالبان این امکان را دارند تا با دردسر کمتری از ایالات متحده آمریکا باجگیری کنند. مذاکرات به نتیجه برسد یا نه، طالبان باور دارند که به پیروزی نزدیکتر شده اند.
آمریکا چه انتظاراتی دارد؟
آمریکاییها برای یک « خروج آبرومند» فکر می کنند. در صحنه بین المللی خروج از افغانستان در حالی که جنگ همچنان ادامه داشته باشد میتواند شکست آمریکا محسوب شود. بنا بر این برقراری یک یک آتش بس طولانی مدت و گرفتن تعهدات لازم از طالبان مبنی بر این که این گروه اجازه نخواهد داد تا افغانستان دوباره به پایگاه دایمی دهشتافگنان بین المللی تبدیل شود، یک پیروزی حداقلی برای واشنگتن است. برخلاف توقع حکومت و مردم افغانستان، آمریکاییها بر سر حفظ دستاوردهای دموکراتیک افغانستان پس از ۲۰۰۱ با طالبان به صورت جدی چانه نخواهند زد و آن را به گفتوگوهای « بین الافغانی» واگذار خواهند کرد.
موقف حکومت افغانستان چیست؟
برغم خواست مکرر حکومت افغانستان، طالبان هنوز نپذیرفته اند تا با هیات صلح کابل گفتوگو کنند. رییس جمهوری افغانستان هرچند از ادامه مذاکرات در نبود نمایندگان حکومت ناراضی است، اما تا هنوز به استنثای یک مورد درج شکایت رسمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد، واکنش جدی بر ادامه مذاکرات میان هیاتهای آمریکایی و طالبان انجام نداده است. رییس جمهوری افغانستان هنوز محتاطانه در مورد مذاکرات حرف میزند اما انتظار دارد در مرحله بعد طالبان وادار به گفتوگوهای مستقیم با هیات مذاکره کننده حکومت افغانستان شوند. نماینده ویژه آمریکا برای صلح اما از حکومت افغانستان خواسته است تا یک « تیم ملی و همه شمول» برای گفتوگوهای صلح تشکیل بدهد.