حمله پهپادی اخیر به فرودگاه اربیل و پایگاه ارتش ترکیه در منطقه «جبل بعشیقه» در استان نینوا که از سال ۲۰۱۵ تا کنون نیروهای ترکیه در آن مستقر هستند، تحول خطرناکی برای وضعیت امنیتی عراق به شمار می‌رود. وقوع این‌‌ حمله که منجر به کشته شدن یک سرباز ترکی شد، نشان دهنده وخامت روزافزون اوضاع بوده و جریان وقایع سیاسی در این کشور را با چالش روبه‌رو می‌کند، به ویژه این‌که حمله مزبور تنها چند روز پس از تصویب تاریخ برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی توسط رئیس جمهوری عراق، به وقوع پیوست.

به گفته وزارت کشور دولت اقلیم کُردستان، عامل انفجار در فرودگاه بین‌المللی اربیل، یک پهپاد حامل ماده منفجره قوی تی‌ان‌تی بود که مرکز نیروهای ائتلاف بین‌المللی در فرودگاه را هدف حمله قرار داد.

البته استفاده از پهپاد در هدف قرار دادن پایگاه‌های ائتلاف بین‌المللی و نیروهای آمریکایی در نقاط مختلفی از عراق همچون بغداد، انبار، اربیل و صلاح‌الدین گزینه خطرناک و بی‌سابقه‌ای است که جناح‌های مسلح استفاده از آن را آغاز کرده اند، در حالی‌که حملات قبلی آن‌ها همواره متکی بر موشک‌های کاتیوشا و خمپاره بوده است.

در همین حال، منابع دولت عراق اظهار داشتند که حملات اخیر در هماهنگی کامل میان حزب کارگران کُردستان «پ.ک.ک» و جناح‌های شیعه وفادار به ایران از داخل استان نینوا صورت گرفته است، به ویژه این‌که هر دو طرف به طور مشترک در منطقه سنجار مستقر هستند، افزون بر این‌که آن‌ها مانع اصلی اجرای مفاد توافق‌نامه‌ای بودند که بین بغداد و اربیل صورت گرفت.

مصطفی‌الکاظمی، نخست وزیر عراق با صدور بیانه‌ای ضمن محکوم کردن حمله اربیل، دستور داد تحقیقات فوری برای شناسایی طرف‌های که در عقب این حمله بودند آغاز شود، اما وی هیچ اشاره‌ای به هدف قرار گرفتن نیروهای ترکیه در منطقه جبل بعشیقه نکرد، زیرا حضور نیروهای ترکیه در این منطقه موافقت و تأیید رسمی عراق را با خود ندارد و بغداد همواره آن را رد می‌کند.

از سوی دیگر، برهم صالح، رئیس جمهوری عراق هدف قرار دادن مكرر تأسیسات و مراکز دولتی در اربیل و قبل از آن در بغداد و مناطق دیگر را "جنایات تروریستی" توصیف كرد. برهم صالح با نشر پیامی در تویتر نوشت که "هدف قرار دادن مکرر تأسیسات و مراکز دولتی در اربیل و حملات قبلی به بغداد و سایر مناطق کشور، جنایات تروریستی است که وی آن‌ها را به شدت محکوم می‌کند، زیرا این حملات امنیت و آرامش شهروندان را برهم می‌زنند و مانع تلاش‌های ملی می‌شوند که هدف از آن‌ها حفظ ثبات و حاکمیت کشور است. بنابراین، برای مقابله با این اقدامات چالش برانگیز، باید ملت و دولت بیشتر از پیش متحد شوند و از نهادهای امنیتی در اجرای قانون، حمایت از شهروندان و مبارزه با تروریست‌های خارج از چارچوب قانون، حمایت کنند."

همچنان، خالده خلیل، نماینده "حزب دموکرات کُردستان" اظهار داشت که هدف از این حمله ایجاد بی‌ثباتی و آشفتگی و برهم زدن ثبات و امنیت در کشور است و این اقدام در عین حال، حمله به قلمرو کشور دیگری نیز محسوب می‌شود. وی از دولت‌های بغداد و اربیل خواست برای پایان دادن به چنین اقداماتی که نقض صریح قانون است، تلاش کنند و افزود که لازم است دولت فدرال، دولت اقلیم کُردستان و ائتلاف بین‌المللی، از راهبرد ویژه و فراگیری برای جلوگیری از این تهدید که هدف از آن ایجاد بی‌ثباتی در کشور است، استفاده کنند. خالده خلیل، ضمن اشاره به "لزوم تشکیل کمیته تحقیق برای جست‌وجوی طرفی که این عملیات را انجام داده است، گفت که ما همچنان منتظر نتایج تحقیقات هستیم."

وی علاوه کرد که "هدف قرار دادن پایگاه ترکیه در منطقه جبل بعشیقه و پایگاه آمریکایی در فرودگاه اربیل، در واقع، حمله به قلمرو کشور دیگری است، زیرا این محل برای استقرار نیروهای کشور دیگری اختصاص داده شده است. " نماینده حزب دموکرات کُردستان در پارلمان عراق خاطرنشان کرد که "دولت بغداد با چالش‌های بزرگ امنیتی روبه‌رو است، به ویژه این‌که سفارتخانه‌های خارجی در بغداد از سوی برخی از جناح‌ها هدف حمله قرار می‌گیرند، از این‌رو، دولت فدرال بایستی برای پایان دادن به این ناهنجاری و سرکشی، اقدامات جدی‌تری را اتخاذ کند."

در همین راستا، معتز محیی عبدالحمید، رئیس مرکز مطالعات راهبردی و امنیت عراق، اظهار داشت که استفاده از پهپاد در حملات اخیر، نشان می‌دهد که جناح‌های مسلح استفاده از تاکتیک جدیدی را آغاز کرده اند که دقت بالای در هدف‌گیری دارد و این گروه‌ها به احتمال زیاد در حملات آینده خود از پهپاد استفاده خواهند کرد. وی افزود که "پهپادها با توجه به سرعت جهت‌گیری به سمت هدف و دقت در هدف‌گیری که گاهی به صد در صد می‌رسد، از ویژگی خاصی برخوردار هستند و استفاده گروه‌های مسلح از پهپاد، نشان دهنده میزان بالای توانایی‌های جنگی است که در اغلب خود همین گروه‌ها به ساخت آن‌ها می‌پردازند."

معتز محیی عبدالحمید، افزود که ویژگی دیگر پهپادها، سهولت حمل و نقل آن‌ها از یکجا به جای دیگر است، زیرا پهپادها را می‌توان هنگام انتقال به قطعات کوچک‌تری تجزیه کرد و پس از رسیدن به محل موردنظر آن‌ها را دوباره به آسانی نصب کرد تا به منظور پرتاب به سمت هدف با موشک‌های مناسب مجهز شوند، بدین ترتیب، ممکن است جناح‌های مسلح حملات خود را از این پس با استفاده از همین تاکتیک انجام دهند. وی در عین حال، ابراز تعجب و شگفتی کرد که چرا نیروهای ترکیه این پهپادها را توسط پدافند هوایی که در اختیار دارند ساقط نکردند و در فرودگاه اربیل نیز برای مقابله با این حمله از هیچ پدافند هوایی استفاده صورت نگرفت، درست همان‌گونه که در سفارت آمریکا در بغداد اتفاق افتاد.

در مورد این‌که چه طرفی مسئول این حمله است، معتز محیی عبدالحمید با اشاره به این‌که "احتمال شناسایی جناح مسئول حمله، پس از دانستن نوع پهپاد به‌کار گرفته شده و مسیری که طی کرده است، مشخص خواهد شد، گفت که این حمله به گمان اغلب توسط همان جناح‌هایی راه اندازی شده است که در گذشته عملیات مشابهی را در اربیل انجام داده اند." وی خاطرنشان کرد که انتظار می‌رود ناتو، نیروهای پیشمرگه را با سامانه‌های پدافند هوایی مجهز کند، به ویژه این‌که آن‌ها به عنوان نیروهای مسئول حفظ مرزها و آموزش نیروهای امنیتی، سلاح‌های مناسبی را برای مقابله با چنین حملاتی در اختیار ندارند.

از سوی دیگر، احسان الشمری، رئیس مرکز اندیشه سیاسی عراق معتقد است که جناح‌های مسلح با حمله به فرودگاه اربیل و جبل بعشیقه، پیام‌های متعددی را ارسال کردند که عمده‌ترین آن‌ها لزوم تعیین ماهیت رابطه اقلیم کُردستان با واشنگتن است. وی افزود که "پیام‌های ارائه شده توسط شبه نظامیان در واقع، واکنش به اعلامیه‌ای است که در آن اقلیم کُردستان به عنوان بخشی از معادله آمریکا معرفی شده بود و شبه نظامیان با تکرار حمله، نشان دادند که اربیل از این پس در معرض حملات آن‌ها قرار خواهد داشت."

احسان الشمری، گفت که پیام دوم این حمله، به دولت عراق بود که دیگر امتیاز بیشتری به اربیل ندهد، به ویژه پس از آن‌که نچیروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم کُردستان در سفر اخیرش به بغداد موضوع ائتلاف‌های سیاسی را مورد بحث و گفت‌وگو قرار داد. به باور الشمری، پیام دیگر جناح‌های مسلح از این حمله، به اربیل این بود که گروه‌های مسلح توانایی هدف قرار دادن کُردستان را دارند، بنابراین، اربیل باید با آن‌ها به عنوان یک طرف سیاسی مستقل از بغداد وارد گفت‌وگو شود.

در مورد هدف قرار دادن همزمان پایگاه نظامی ترکیه و فرودگاه اربیل، احسان الشمری گفت که بین دو حمله مزبور هماهنگ دقیقی وجود داشته است، به ویژه از نظر همزمانی و البته برنامه‌ریزی این حملات،‌ نشان دهنده بالاترین سطح همکاری میان جناح‌های مسلح و حزب کارگران کُردستان است، افزون بر این‌که حملات اخیر، زمانی به وقوع پیوست که اختلاف نظر میان آنکارا و تهران به طور علنی آشکار شده است.