ممانعت از فعالیت‌های مذهبی، از جمله فشارهای مداوم نهادهای حکومتی بر کُردهای اهل سنت در نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است. 

برای دومین سال متوالی، از برگزاری مراسم دینی رمضان در مسجد اهل سنت «ابراهیم خلیل‌الله» ممانعت به عمل آمد.

اواخر ماه رمضان سال گذشته، شماری از نیروهای امنیتی با هجوم به این مسجد واقع در «کانی کوزله» شهرستان سنندج، آن مکان مذهبی را مهروموم کردند و درست یک روز قبل از آغاز ماه رمضان سال ۱۳۹۹، «فواد زارعی»، معلم رسمی آموزش پرورش که از اعضای هیئت‌امنای مسجد ابراهیم خلیل‌الله بود، بازداشت شد.

آن بازداشت با موجی از فشار نیروهای امنیتی بر شهروندان اهل سنت کُرد همراه شد. گزارش‌های دریافتی تائید شده از منابع محلی، نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی، در ارتباط با آن پرونده دست‌کم ۱۷ شهروند اهل سنت را بازداشت کرده‌اند؛ از جمله «عارف ساعدی»، فرهنگی شاغل در آموزش‌وپرورش و «صهیب علیمرادی»، فرزند «ماموستا حسین»، که در شمار افراد بازداشت‌شده هستند.

نیروهای امنیتی هنگام بازداشت این شهروندان اهل سنت، اتهام آنان را «سلفی‌گری» عنوان کرده‌اند، اما در نهایت با بررسی قاضی سعیدی، رئیس شعبه اول دادگاه انقلاب سنندج، این افراد با توجه به نبود دلایل کافی تبرئه شدند.

نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران، برای اعمال فشار به جامعه اهل سنت، هر از چندی فعالان سُنی را به اتهام «عضویت در گروه‌های سلفی» بازداشت می‌کنند. اما کنشگران اهل سنت معتقدند که آن اتهام‌ها «واهی» است و صرفا برای «پرونده‌سازی» و جلوگیری از فعالیت‌های آنان مورداستفاده قرار می‌گیرد.

اَوین مصطفی‌زاده، سخنگوی سازمان حقوق بشری «کردپا»، درباره مسجد ابراهیم خلیل‌الله سنندج می‌گوید: «این مکان از بزرگترین مساجد اهل سنت در سنندج است و قسمت‌های مختلفی چون کتابخانه و کلاس درس دارد که بخشی از آن برای زنان و بخشی مربوط به مردان است. این مکان دارای صندوق‌های کمک به افراد بی‌بضاعت است و یکی از پرجمعیت‌ترین صفوف نماز جماعت منطقه را دارد و مجموع این عوامل، محبوبیت بیشتر این مسجد را سبب شده است.»

سخنگوی سازمان حقوق بشری کردپا، دلیل اصلی بسته شدن این مسجد را «مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور» می‌داند: «جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته با راه‌اندازی مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور، مدیریت آن را با هدف تحت سلطه درآوردن مساجد اهل سنت در کردستان، به یک روحانی شیعه داده است. این نهاد در طول این سال‌ها با فشار نهادهای امنیتی، در مساجد سنی‌ها یک روحانی حکومتی را جایگزین روحانی مردمی کرده است. کما این که ما می‌بینیم درهای مسجد ابراهیم خلیل‌الله همچنان بسته است و در حال‌حاضر، یکی از هیئت‌امنای حکومتی جایگزین هیئت‌امنای قبلی شده است.»

خانم مصطفی‌زاده معتقد است که در کردستان ایران، اهل سنت بخش بزرگی جمعیت را تشکیل می‌دهد و حکومت هیچ‌وقت نتوانسته است مساجد و مدارس اهل سنت را به کنترل خود درآورد و در خدمت ایدئولوژی خود قرار دهد.

مسجد ابراهیم خلیل‌الله اما تنها مسجدی نیست که در یک سال گذشته در تیررس حملات امنیتی-سیاسی بوده است. مسجد جامع آساوله سنندج هم از جمله عبادتگاه‌هایی است که قربانی طرح‌های نظارتی نظام جمهوری اسلامی در غرب کشور شده است. گفته می‌شود که در تاریخ ۲۹ بهمن‌ماه ۱۳۹۹، امامت این مسجد را شخصی از اهالی مریوان برای مدت هفت سال در اختیار گرفته است.

اسکندر جعفری، سردبیر سازمان مرکز دموکراسی و حقوق بشر کردستان که از آن با عنوان «ماف نیوز» یاد می‌شود، در زمینه مشکلات کُردهای سنی ایران می‌گوید: «در ایران ‌جز اقلیت‌های قومی، تقریبا هیچ دین و فرقه‌ای جز شیعه دوازده امامی در حکومتداری سهیم نیست. پست‌های مملکت‌داری نیز مختص شیعیان است. اما از میان شیعیان هم تنها آن دسته افرادی که به ولایت‌فقیه معتقدند می‌توانند پست‌های بالا را به دست بیاورند. سنی‌ها نیز مانند دیگر اقلیت‌های مذهبی از این قاعده مستثنا نیستند. در واقع به یک روحانی اهل سنت در شهرهای کردستان مسئولیتی در حد نماینده ولی‌فقیه داده می‌شود که او هم نیرویی وابسته به جناح خودشان است.»

آقای جعفری معتقد است که غیر از سهیم نبودن سنی‌ها و کردهای سنی در حکومتداری، فقدان آزادی فعالیت‌های مذهبی هم نمونه دیگری از فشارهایی است که در کردستان بر شهروندان سنی اعمال می‌شود.

سردبیر ماف نیوز می‌گوید: «حکومت در شهرها و روستاها، روحانیون آن مناطق را مجبور می‌کند که اعیاد و مناسبت‌های دینی را بر اساس دستورات ارگان‌ها و نهادهای امنیتی و همزمان با شیعیان برگزار کنند. در واقع می‌توان گفت که هر کُرد سنی که در خط ولایت‌فقیه قرار بگیرد، اجازه فعالیت دارد و در غیر این صورت، همانند سال‌های قبل به بهانه اعلام اعیاد مسلمانان، ماموستاهای کردستان که همزمان با کشور سعودی، اعیاد مذهبی را برخلاف اعلام مقامات جمهوری اسلامی جشن می‌گیرند، افراد بیشتری با بازداشت و حتی زندان روبه‌رو خواهند شد.»

کنشگران مذهبی اهل سنت معتقدند که مهروموم مسجد اهل سنت در سنندج، به‌‌رغم ادعای حکومت که بحران «کرونا» را دلیل بسته شدن این مسجد عنوان کرده است‌، به دلایل سیاسی-امنیتی بوده است، چرا که باقی مساجد اهل سنت در ایران به فعالیت ادامه می‌دهند و حتی در مواردی مشاهده شده است که افراد منتسب به حکومت، عزاداری‌های مذهبی شیعیان را بدون مداخله و اخطار برگزار کرده‌اند.