در یک سال و نیم گذشته کادر درمان در ایران زیر ‌فشار زیادی بوده‌اند. ابتلا به کرونا و مرگ بسیاری از پرستاران در دوره شیوع کرونا، همراه با خستگی مفرط ناشی از فشار کاری و ناامنی شغلی باعث بروز مشکلات روحی فراوان برای پرستاران شده است. تنها در فروردین‌ماه و شیوع موج چهارم کرونا ۱۰ پرستار در مدت‌زمان پنج ‌روز جان خود را از دست دادند.

دبیرکل خانه پرستار می‌گوید در حال حاضر هزاران پرستار در مرخصی استعلاجی به سر می‌برند و هزاران پرستار دیگر کار خود را ترک کرده‌اند.

شماری از پرستاران با وجود اینکه درمان شده‌اند، به دلیل باقی‌ماندن آثار حمله کرونا به ریه و اندام‌های حیاتی دیگرشان، توان کار کردن ندارند.

این در حالی است که ایران با کمبود بسیار زیاد پرستار مواجه است و در سال‌های اخیر استخدام پرستار در کشور به صفر رسیده است. بر اساس گزارش‌های سازمان نظام پرستاری ایران، تعداد پرستاران در کشور به هشت دهم پرستار به ‌ازای هر تخت رسیده است.

ایران با استاندارد جهانی که ۲.۵ پرستار به ازای هر تخت است، فاصله زیادی دارد. سالانه نیز پنج هزار پرستار در کشور بازنشسته می‌شوند. شماری از جامعه پرستاری ایران هم در سال‌های گذشته و به ‌خصوص بعد از همه‌گیری کرونا مهاجرت کرده‌اند.

در یک سال اخیر و با پشت سر گذاشتن موج چهارم کرونا، پرستاران ایرانی کمتر فرصت استراحت داشته و به دلیل نوع کارشان تنش‌های عاطفی بسیاری در زندگی خانوادگی، شخصی و کاری خود تجربه کرده و تحت استرس‌های روحی بسیاری بوده‌اند.

در عین حال خواسته‌های صنفی این گروه نیز همواره نادیده گرفته شده است. تبعیض و عدم اجرای صحیح قوانین پرستاری شامل قانون تعرفه‌گذاری، بهره‌وری مشاغل سخت، همچنین شرایط استخدام از محورهای اصلی اعتراض پرستاران در سراسر کشور است.

تنها یک ماه قبل از اینکه جهان با پدیده همه‌گیری کرونا مواجه شود، وزیر بهداشت ایران اعلام کرد که‌ کارانه و اضافه‌کاری ۱۶ تا ۱۸ ماه معوقه بسیاری از پرستاران در سراسر کشور پرداخت نشده است و شرایط پیش روی پرستاران در سال ۹۹ به دلیل نادیده گرفته شدن حقوق آنها در بودجه، بحرانی است.

نه‌تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای دیگر پرستاران به شرایط زندگی و معیشتی خود معترض‌اند. برای نمونه در روز جهانی پرستاران، کارکنان بیمارستانی در شهر لیژ بلژیک با خوابیدن در پارکینگ بیمارستان به وضعیت حمایت ناکافی از این صنف در دوران کرونا اعتراض کردند.

بر اساس تازه‌ترین گزارش مجله اخبار پزشکی «مداسپیس»، در طول یک سال همه‌گیری کرونا، بیش از سه هزار نفر از کادر بهداشت و درمان در دنیا جان باخته‌اند. به گزارش «آی‌سی‌ان» شورای بین‌المللی پرستاران، تنها در هشت ماه اول همه‌گیری کرونا در دنیا ۱۵۰۰ پرستار در اثر ابتلا به کووید‌- ۱۹ در ۴۴ کشور دنیا جان خود را از دست ‌داده‌اند.

به گزارش شورای بین‌المللی پرستاران، ۸۰ درصد پرستاران از مشکلات بهداشت روانی، فرسودگی، افسردگی، اختلال حاد استرس پس از سانحه و خشونت که ناشی از کرونا است رنج می‌برند. کمبود پرستار در دنیا موجب شده که در چند سال آینده دنیا به ۱۳ میلیون پرستار نیاز داشته باشد.

۲۷ میلیون پرستار در دوران همه‌گیری کرونا در دنیا به ‌عنوان مدافعان سلامتی مردم در جنگ با کرونا حضور داشته‌اند.

صاحبان اصلی واکسن، واکسینه نشدند

بر اساس گزارش سازمان نظام پرستاری ایران، بیش از ۱۰۰ هزار پرستار در کشور تاکنون به کرونا مبتلا شده‌اند. از این تعداد ۱۲۰ نفر جان باخته‌اند.

در فروردین‌ماه دبیرکل خانه پرستار ایران وزیر بهداشت را «مسئول مرگ» این پرستاران اعلام کرد. هرچند کادر درمان در تمام کشورهایی که واکسینه کردن عمومی کرونا را آغاز کرده‌اند در اولویت تزریق قرار گرفته و تقریبا به‌‌تمامی واکسینه شده‌اند اما در ایران هنوز کادر درمانی و به‌ خصوص پرستاران واکسینه نشده‌اند. به دلیل ارتباط نزدیک با بیماران مبتلا به کرونا، کادر پرستاری و مراقبت در بیمارستان‌ها در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

بنا به آمار رسمی اعلام‌شده تاکنون حدود ۳۰ درصد از پرستاران کشور در برابر کرونا واکسینه شده‌اند. خانه پرستار کشور ۲۲ فروردین‌ماه در اعتراض به ‌عدم شفافیت و اقدام سریع نسبت به واکسینه شدن پرستاران گفت واکسن‌های کرونا به صاحبان اصلی خود نرسیده بلکه از کانال‌هایی توزیع شده که به افرای غیر از کادر درمانی رسیده است.

به‌جز کادر پرستاری در مراکز درمانی دولتی پرستاران در بخش خصوصی و به‌ ویژه آنها که در منازل از بیماران پرستاری می‌کنند هنوز برای واکسینه کردن عمومی ثبت‌نام نشده‌اند.

واردات «اندک» واکسن کرونا و «توزیع نامناسب» همین مقدار اندک واکسن تامین شده به گفته دبیرکل خانه پرستار ایران و «خودی و ناخودی شدن» افراد برای دریافت واکسن بخشی از عوامل مرگ پرستاران در زمان موج چهارم کرونا در ایران بوده است.

آرمین زارعیان، رئیس هیئت‌مدیره نظام پرستاری تهران، به‌تازگی به خبرگزاری دانشجو ادعا کرده از آغاز همه‌گیری کرونا هر ماه حدود ۵۰۰ پرستار از ایران به کشورهایی مانند کانادا، سوئد و برخی کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس مهاجرت کرده‌اند که دلایل آن را می‌توان در همین نابرابری شغلی جست‌وجو کرد.

فراتر از دغدغه اصلی این گروه که امنیت شغلی است، نبود رسیدگی درمانی به آنها به ‌خصوص در اولویت قرار نگرفتن برای تزریق واکسن کرونا از دیگر مسائل آنها است. این در حالی است که در تمام کشورهای دنیا کادر درمان و پرستاران در اولویت دریافت واکسن قرار داشته‌اند.

به گفته رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری، تاکنون حدود پنج هزار پرستار در استان تهران در سایت نظام پرستاری، ‌عدم دریافت واکسن را اعلام کرده‌اند.

به گفته این مقام رسمی، پرستارانی که در بیمارستان‌ها بوده‌اند، اغلب و نه همه آنها، واکسن زده‌اند. با وجود سهمیه بالایی که به‌ نظام پزشکی برای پزشکان بخش خصوصی در مطب‌ها و حتی منشی‌های مطب‌ها داده شد، این سهمیه به علت عملکرد معاونت بهداشتی به‌ موقع در اختیار پرستاران بخش خصوصی و مراکز مراقبت در منزل قرار نگرفت.

وزارت بهداشت به ‌تازگی فهرست پرستاران واجد شرایط را از سازمان نظام پرستاری برای دریافت سهمیه واکسن درخواست کرده است. فاز یک و دو واکسینه کردن عمومی در ایران که قرار بود در اسفند سال گذشته (۱۳۹۹) انجام شود، هنوز به پایان نرسیده است.

به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز در حالی که واکسن در سطح جهانی نسبتا کم است، اغلب کشورها واکسینه کردن عمومی خود را روی گروه‌های اولویت‌دار مانند افراد آسیب‌پذیر متمرکز کرده‌اند. افراد در سنین ۶۰.۷۰ سال و بالاتر و کادر درمانی که در خط مقدم مبارزه با کرونا قرار دارند، مانند پزشکان و پرستاران در اولویت اکثریت کشورهای دنیا قرار گرفته‌اند.

نیویورک‌تایمز می‌گوید بر اساس تحقیقات گردآوری شده از طرف دانشگاه آکسفورد، میان قاره‌های مختلف دنیا اختلاف معناداری در خصوص واکسینه کردن عمومی به چشم می‌خورد.

ایران از جمله کشورهایی است که روند تزریق واکسن در آن به‌ کندی و با ابهامات بسیاری پیش رفته است. واکسینه کردن شهروندان ایرانی از ۲۱ بهمن گذشته با تعداد محدودی واکسن روسی «اسپوتنیک وی» آغاز شد. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، ۲۳ اسفند سال گذشته وعده داد تا پایان سال بیش از یک میلیون نفر از کادر درمان و گروه‌های آسیب‌پذیر واکسینه شوند. تاکنون تزریق یک دوز از واکسن کرونا هم به همه کادر درمان و پزشکی محقق نشده است. تا هفته اول اردیبهشت تنها حدود ۷۰۰ هزار دوز واکسن کرونا به شهروندان ایرانی تزریق شده است.

در حالی که هنوز تمامی کادر درمانی واکسینه نشده و در انتظار واردات واکسن هستند اما بازار خریدوفروش واکسن در بازارسیاه در ایران رونق گرفته است. به گزارش رسانه‌های داخل ایران، واکسن کرونا با قیمتی بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان در ناصرخسرو خریدوفروش می‌شود. روز بیست‌وپنجم اردیبهشت، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از فروش واکسن کرونا با قیمت نجومی در بازارسیاه خبر داد. معصومه پاشایی بهرام گفت، ۵۰ درصد واکسن‌های کرونا در سامانه «تیتک» ثبت نشده است. تیتک سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت دارو است.

به گفته این نماینده مجلس، تاکنون بیش از سه میلیون دوز واکسن کرونا به ایران وارد شده است، اما بر اساس آمار سامانه تیتک، نزدیک به یک میلیون و ۴۰۰ هزار دوز واکسن تزریق شده است. به گفته او تعدادی از واکسن‌ها از زنجیره رسمی توزیع خارج شده و با مبالغ هنگفت در بازارسیاه به فروش رسیده است.

واکسن‌های خارج شده از زنجیره توزیع در شرایطی به بازارسیاه راه پیدا کرده است که ابتلا به کرونا و مرگ بر اثر آن کادر درمانی را تهدید می‌کند.