مافیای قدرت، پول و سرمایه و بی‌تدبیری مدیریتی در ایران سایه سنگینی بر حساس‌ترین بخش‌های زندگی شهروندان کشور در این سال‌ها داشته است. اما یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخی این اثرگذاری را می‌توان دوران همه‌گیری کرونا عنوان کرد.

از ۲۳ بهمن ۱۳۹۸ که وزارت بهداشت ایران گزارش مربوط به درگذشت یک بیمار مشکوک به ابتلای ویروس کرونا را «تکذیب» کرد، تاکنون تعداد جان‌باختگان این بیماری در ایران بر مبنای آمار رسمی به حدود ۸۰ هزار نفر رسیده است.

روزانه بیش از ۲۱ هزار بیمار جدید مبتلا به کووید-۱۹ نیز بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، در کشور شناسایی می‌شوند. اما در طول بیش از یکسالی که از همه‌گیری کرونا در ایران می‌گذرد، مردم مشکلات دیگری را هم تجربه کرده‌اند که بخش اعظم آن به سیستم بهداشت و درمان ایران باز می‌گردد.

هم‌زمان با شیوع موج‌های کرونا دسترسی سخت شهروندان ایرانی به درمان، تجهیزات پزشکی، دارو و واکسیناسیون، چه واکسن آنفلوآنزا و چه واکسن کرونا موضوع اعتراض جامعه بوده است.

در روزهای اخیر که موج چهارم کرونا در ایران روزانه نزدیک به ۵۰۰ نفر را به کام مرگ می‌کشاند، حکومت جمهوری اسلامی به دلیل تصمیم‌سازی‌های شائبه‌برانگیز سیاسی متهم به اهمال‌کاری در حفظ جان شهروندان این کشور است.

در این حال رسانه نزدیک به سپاه پاسداران با متهم کردن دولت از سوءاستفاده دیگری خبر داده‌: «خریدوفروش میلیونی جواب تست کرونا در کشور!»

بر اساس گزارش روزنامه جوان، برخی آزمایشگاه‌ها در ایران نسبت به فروش جواب تقلبی تست کرونا اقدام و در ازای آن هزینه دو تا پنج میلیون‌تومانی برای منفی شدن و مثبت شدن تست کرونا دریافت می‌کنند.

نمونه جعلی تست با پاسخ منفی برای مسافرانی است که قصد خروج از کشور را داشته و نیازمند ارائه تست منفی کرونا به شرکت‌های هواپیمایی هستند. تست مثبت هم برای افرادی است که قصد استراحت در منزل یا انجام سفرهای داخلی را دارند و با برگه تست مثبت دوهفته مرخصی بدون دردسر دریافت می‌کنند. آزمایشگاه‌ها در ایران زیر نظر مستقیم معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی و تحت نظارت وزارت بهداشت در کشور اداره می‌شوند.

نه‌ تنها در ایران بلکه در کشورهای دیگر نیز موارد مشابه این اتفاق در دوران کرونا رخ داده است. روزنامه واشنگتن‌پست در ماه نوامبر سال ۲۰۲۰ در گزارشی نوشت: «مسافران برای انجام سفر، در بازارسیاه تست منفی کرونا خریداری می‌کنند.»

با همه‌گیری کرونا در دنیا، بیشتر کشورها برای مسافران «به» و «از» کشورها تست کرونا درخواست کردند، همین اقدام دولت‌ها موجب شد بازارسیاه خریدوفروش تست‌های تقلبی در دنیا به تجارتی سیاه ولی پول‌ساز تبدیل شود.

کشور فرانسه جزو نخستین کشورهای اروپایی بود که یک گروه از فروشندگان تست‌های جعلی کرونا را بازداشت کرد. به گزارش آسوشیتدپرس، این گروه از ۱۸۰ تا ۳۶۰ دلار برای صدور گواهینامه‌های دیجیتالی نتیجه منفی کرونا هزینه دریافت می‌کردند. انگلستان و برزیل از دیگر کشورهایی بودند که با بازارهای جعلی صدور تست کرونا مواجهه داشتند.

پیشتر در اکتبر ۲۰۲۰ لنکلشایر تلگراف، در گزارشی از تست‌های جعلی کرونا برای دریافت کارت پرواز در فرودگاه انگلستان خبر داده بود. به گفته این روزنامه، برخی از مسافران با استفاده از گواهینامه‌های جعلی منفی کووید‌- ۱۹ برای سفر هوایی به پاکستان استفاده می‌کردند.

نه‌تنها تست جعلی کرونا که حتی کیت‌های تقلبی تشخیص کرونا هم در دنیا دردسرساز شده است.

سی‌ان‌ان در ۲۷ مارچ ۲۰۲۰ از توقیف یک محموله حاوی ۹۰۰ کیت تقلبی آزمایش ویروس کرونا توسط پلیس محلی در ایتالیا خبر داد؛ بنابر این گزارش، بسیاری از مردم ایتالیا اقدام به خرید اینترنتی کیت‌های تقلبی کرده بودند که پلیس ایتالیا تحویل آنها را به مردم متوقف کرد.

اما نه‌تنها شبکه‌های زیرزمینی و غیرقانونی بلکه کیت‌های تشخیصی توسط دولت چین نیز قلابی از کار در آمد. واشنگتن‌پست در هفتم دسامبر سال گذشته (۲۰۲۰) در گزارشی خبر از خرید ۲۰ میلیون دلاری دولت انگلستان از کشور چین برای آزمایش‌های جدید ویروس کرونا خبر داد؛ کیت‌هایی که کار نکردند!

در ایران هم نه‌تنها صدور تست تقلبی کرونا بلکه صدور مجوز جعلی عبورومرور به شهرهای داخلی ایران در زمان تعطیلات نوروز خبرساز شد. بازار سیاهی که برای عده‌ای درآمدزا شد و برای کل کشور آمار ابتلا و مرگ‌ومیر صعودی کرونا را به همراه داشت.

تله مافیایی صنعت درمان

ایران به دلیل جغرافیای خاص سیاسی و عدم شفافیت مالی و اجرایی، همواره با بحران مافیا و رانت روبه‌رو بوده است. منافع مالی و قدرت مافیا در این کشور، بیشتر میان افراد نزدیک به دستگاه حاکمیت و به نسبت نامشخص میان نزدیکان آنها تقسیم می‌شود.

عده‌ای که دسترسی به مافیای قدرت داشته و خط‌وربطی با گردانندگان رده‌بالای کارتل‌های اقتصادی دارند، نیز در هر فرصتی برای خود کلاهی از این نمد از جیب مردم می‌دوزند.

در بحث بهداشت و درمان و مافیای دارویی نیز که با جان و مال مردم پیوند خورده، شکل‌گیری بازارهای مافیایی از هر نوعی، هم امری رایج است و هم باعث ایجاد ناامنی و بی‌اعتمادی عمومی شده است.

شکل‌گیری بازارسیاه واکسن که از زمان اجباری شدن تزریق واکس آنفلوآنزا در پاییز سال گذشته شکل گرفت، تا این اواخر با رسیدن واکسن کرونا، دغدغه اصلی مردم است.

در حوزه آموزش مافیای کلاس‌های تقویتی کنکور، در حوزه درمان و پزشکی مافیای دارو، در حوزه مسکن و املاک مافیای ارزش‌گذاری قیمت زمین و ملک، در حوزه مناطق آزاد مافیای زمین‌خواری و امتیاز، مافیای ارز دولتی، اعتبار، سکه، مرغ و گوشت، مافیای خوراک و صنعت پتروشیمی هرکدام طی دوره‌ای اخبار فعالیتشان داغ می‌شود.

یکی از نمونه‌های مافیا در ایران به‌خصوص با آغاز تحریم و تنش‌های اقتصادی، مافیای پوشک بچه در سال ۱۳۹۷ بود که به دلیل انحصاری بودن واردات مواد اولیه این محصول مصرفی توسط یکی از شرکتی اصلی، خبرساز شد.  

ولی شاید حساس‌ترین این پرونده‌ها مربوط به مافیای دارو در ایران است که سال‌ها مطرح بوده و در آذرماه ۹۹ کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در خصوص آن گفت: «مافیای دارو به دنبال توزیع داروی خارجی در کشور با قیمت بالا و گزاف شکل‌گرفته است.»

سال ۱۳۹۹ با آغاز همه‌گیری کرونا در جهان، کارشناسان سازمان بهداشت جهانی نسبت به خطرهای هم‌زمانی شیوع کرونا و آنفلوآنزا در پاییز و زمستان هشدار داده‌اند. در این مقطع زمانی پزشکان، واکسیناسیون گسترده آنفلوآنزا را، به‌ خصوص برای افراد در خطر توصیه کردند.

در این شرایط از سویی واکسن مورد نیاز مردم توسط دولت تهیه نشد و افراد در خطر، امکان واکسیناسیون آنفلوآنزا را پیدا نکردند و از سوی دیگر خبرگزاری‌ها افشا کردند، بهداری مجلس ایران ۱۵۰۰ دوز واکسن آنفلوآنزا دریافت کرده است.

پس از آن هم همان‌طور که اشاره شد مافیای تخت بیمارستان، مافیای اکسیژن پزشکی، مافیای تست کرونا و حالا هم مافیای واکسن کرونا چنان اخبار فعالیتشان یقه جامعه ایران را گرفته است که بیش از خود بیماری باعث ناراحتی و نگرانی مردم شده است.

اما نکته مهم در این‌ خصوص این است که در اخبار مربوط به شکل‌گیری بازارسیاه و مافیای دارو و نیازهای درمانی مردم، همیشه پای یک نهاد حاکمیتی، یک مسئول حکومتی و وزارت‌خانه مربوطه در میان است.