کنفرانس مکه که با حضور علمای دینی از کشورهای پاکستان، عربستان سعودی و افغانستان درباره صلح افغانستان برگزار شد، با این موضع‌گیری به کارش پایان داد که جنگ افغانستان مشروعیت ندارد و باید فورا پایان یابد.

این کنفرانس را اتحادیه جهان اسلام به ابتکار عربستان سعودی برگزار کرده و برای نخستین بار توانسته است علمای دینی پاکستانی و افغان را که از جنگ جاری در این کشور برداشت‌های متفاوتی دارند، گرد هم بیاورد. بسیاری از روحانیون پاکستانی از حرکت طالبان حمایت می‌کنند و در تبلیغاتشان بر شعله‌ور نگه داشتن کردن آتش جنگ جاری در کشور همسایه خود افغانستان اصرار دارند. این در حالی است که علمای دینی افغانستان این جنگ را نامشروع و در راستای منازعه بر سر قدرت و نوعی جنگ نیابتی می‌دانند.

احمد جاوید مجددی، سفیر افغانستان در عربستان سعودی، به ایندپیندنت فارسی گفت: «این اولین باری بود که علمای جمهوری اسلامی پاکستان در کنار روحانیون جمهوری اسلامی افغانستان زیر چتر اتحادیه جهان اسلام در مکه مکرمه و در کنار خانه کعبه با هم جمع شدند تا با استناد به دین مبین اسلام درباره وضعیت فعلی افغانستان بحث و تبادل نظر کنند. این علما جمع شدند تا جنگ فعلی که در افغانستان جریان دارد را تحریم کنند؛ زیرا این جنگ هیچ مشروعیت و دلیلی ندارد و به هیچ عنوان جهاد تلقی نمی‌شود.»

او توضیح داد: «یگانه حجتی که طالبان به آن استناد می‌کردند، حضور نیروهای بین‌المللی بود که حالا با بیرون رفتن این نیروها، دیگر هیچ دلیلی برای ادامه جنگ ندارند. تداوم این جنگ در حقیقت جز برادرکشی، ویرانی و مصیبت برای افغانستان، چیز دیگری به ارمغان نمی‌آورد. این علما جمع شدند تا تاکید کنند که به یک آتش‌بس فوری سراسری نیاز است تا زمینه را برای رسیدن به صلح دائمی و عادلانه از طریق گفت‌وگو پای میز مذاکره، فراهم کند.»

سفیر افغانستان می‌گوید: «آن‌ها جمع شده‌اند تا طالبان را تشویق کنند دست از جنگ بکشد و از طریق مذاکره و روش‌های مسالمت‌آمیز به خواست‌هایشان از دولت افغانستان دست یابد. دولت افغانستان در این راه قربانی‌های را متحمل شده و آماده است برای رسیدن به صلح بازهم قربانی دهد تا این معضل چهار دهه‌ای حل شود.»

علمای عربستان سعودی در این کنفرانس که برای تمام مسلمانان از نظر مذهبی اهمیت دارد، بر پایان دادن به خونریزی‌ها در افغانستان و برقراری آتش‌بس تاکید کردند. این نخستین تلاش مهم عربستان سعودی برای پایان دادن به جنگ و ایجاد تفاهم بین علمای دو کشور همسایه که نفوذ زیادی بر طرف‌‌های جنگ دارند، قلمداد می‌شود. عربستان سعودی به عنوان کشوری که مهمترین مکان‌های مذهبی مسلمانان را در خود جا داده است، در افغانستان و پاکستان احترام و نفوذ چشمگیری دارد و می‌تواند در روند صلح این کشور نقش سازنده‌ای ایفا کند.

در جلسه امروز، عالمان این سه کشور از طرف‌های درگیر جنگ در افغانستان خواستند تا از راه صلح و آشتی به اختلاف‌هایشان پایان دهند.

محمد قاسم حلیمی، وزیرارشاد حج و اوقاف افغانستان، در این کنفرانس گفت: «به انفجار و انتحار که در کشور ما از کودکان و عالمان و دیگران قربانی می‌گیرند، پایان دهید. طرف مقابل ما، برادران ما هستند. ما مانند آنان نیستیم و آن‌ها را کافر خطاب نمی‌کنیم. ما هم کلمه مبارک را می‌گوییم و آنان هم. مسلمانان در افغانستان در مسجدها کشته می‌شوند. کودکان هنگام تولد کشته می‌شوند. به دانشگاه‌ها و بیمارستان‌های ما حمله می‌شود. من از جوار خانه خدا، از اینجا، آنان را فرا می‌خوانم که به این کشتار پایان دهید.»

از سوی دیگر، نمایند‌گان پاکستان در این نشست نیز موضعی سازنده اتخاذ کردند. آنان در این کنفرانس رسما اعلام کردند که امنیت در افغانستان را به معنای ثبات در پاکستان و منطقه می‌دانند و برای پایان جنگ به در افغانستان همکاری خواهند کرد. نورالحق قادری، وزیر امور اسلامی پاکستان، گفت: «حکومت، علما و ملت پاکستان می‌کوشند تا با اخلاص، صلح در افغانستان برقرار شود. ما امیدواریم که تا برای دستیابی به صلح در افغانستان، عربستان سعودی هم با ما همکاری کند.»

این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که نیروهای خارجی به رهبری آمریکا بعد از دو دهه جنگ، تا کمتر از سه ماه دیگر خاک افغانستان را ترک می‌کنند. جنگ با نیروهای خارجی اصلی‌ترین شعار طالبان در این مدت بوده است که علیه دولت مرکزی کشور سلاح برداشته‌اند. اما با وجود تعهد این گروه به صلح، در مذاکرات صلح قطر پیشرفت چشمگیری رخ نداده است. بسیاری از تحلیلگران با توجه به جایگاه قطر در جهان اسلام، مسئله میزبانی عربستان سعودی و حمایت این کشور از روند صلح افغانستان را مطرح کرده‌اند. وزنه سیاسی این کشور در جهان اسلام و در میان طرف‌های درگیر جنگ، می‌تواند به پیشرفت گفت‌وگوهای صلح منتهی شود.

سخنرانان در نشست امروز جنگ کنونی در افغانستان را نیز ناروا دانستند و تاکید کردند که با بیرون رفتن نیروهای خارجی از افغانستان، هیچ توجیهی برای ادامه جنگ باقی نمانده‌ است. افتخار حسین نقوی، عالم دینی پاکستان، اظهار داشت: «صلح در افغانستان برای کل دنیا مهم است. پاکستان خواهان صلح در افغانستان است. برای استقرار ثبات سیاسی در افغانستان فرصتی مهم به‌ میان آمده‌ است.»

شیخ محمد بن عبدالکریم العیسی، دبیرکل اتحادیه جهان اسلام هم که میزبان علمای برجسته دینی افغانستان، پاکستان و عربستان سعودی است، درباره مسیر صلح و آشتی ملی بین جناح‌های درگیر جنگ در افغانستان گفت‌وگو کرده است. برگزارکنندگان این کنفرانس در اتحادیه جهان اسلام می‌گویند که نشست صلح افغانستان در مکه، با این هدف در حال برگزاری است که در راستای تلاش همیشگی این نهاد برای حل‌وفصل تمام منازعات و اختلافات داخلی در جوامع اسلامی، به مسئله افغانستان نیز پرداخته شود. ادامه جنگ و خشونت در افغانستان به بروز افراطگرایی و تندروی دامن زده است که نه تنها برای افغانستان بلکه برای بسیاری از کشورهای دیگر هم تهدید تلقی می‌شود.

برگزارکنندگان این جلسه می‌گویند که اتحادیه جهان اسلام با برگزاری این نشست می‌خواهد مسئولیت دینی خود در قبال سایر برادران مسلمانش را انجام دهد و آن‌ها را به وحدت، همبستگی،‌ همزیستی، امنیت اجتماعی و مصونیت شهروندان تشویق کند.