همان گونه که انتظار می‌رفت، نفتالی بنت نخست‌‌وزیر جدید اسرائیل شد و بر عمر حکومت طولانی بنیامین نتانیاهو نقطه پایان گذاشت. در سیاست چنددسته و بی‌ثبات اسرائیل، نتانیاهو بیش از هر سیاستمداری، از جمله دیوید بن گوریون، بنیان‌گذار و اولین نخست وزیر اسرائیل، با کمترین رای بیشترین زمان را در راس دولت در آن کشور قرار داشته است. 

انشل فیفر پیروزی‌های انتخاباتی پیاپی نتانیاهو در ۱۲ سال گذشته را مدیون «افکارعمومی چندپاره و مهارت او در برانگیختن یک بخش جامعه علیه بخش دیگر» می‌داند. اما تقریباً همه روی این نکته کم و بیش توافق دارند که ائتلاف هشت حزب برای تشکیل دولت جایگزین نتانیاهو پایدار نخواهد بود و این سیاستمدار کهنه‌کار و ماهر دست‌راستی دوباره به قدرت بازخواهد گشت. 

انشل فیفر، خبرنگار روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» و هفته‌نامه «اکونومیست»، وقتی به نتانیاهو پیشنهاد کرد که در نوشتن زندگینامه‌‌اش به او کمک کند، پاسخ رد شنید. نتانیاهو هرگز به رسانه‌های چپ و لیبرال جریان اصلی اسرائیل اعتماد نداشته است و همیشه آنان را دشمن خود می‌خواند. رسوایی‌های مالی و خانوادگی به اضافه اعتقادات دست‌راستی وی، همواره دست‌مایه نقد این رسانه‌ها بوده است. از این رو، نتانیاهو در برابر خبرنگاران در مورد پیشنهاد فیفر گفت که او می‌خواهد یک «زندگینامه مسخره» از وی بنگارد. اما برخلاف بدبینی نتانیاهو، کتاب فیفر به شهادت اکثر کسانی که آن را خوانده‌اند، متوازن و گسترده است. خواننده در کنار زندگی و کارنامه سیاسی نتانیاهو و خانواده‌اش، با تاریخ و تحولات سیاسی و امنیتی اسرائیل نیز آشنا می‌شود. در واقع، «این کتاب هم داستان زندگی یک مرد است و هم روایت سرگذشت یک ملت.»

نتانیاهو یا چنان که به نام مخفف «بی‌بی» (حروف اول نام کوچک و نام بزرگ او) در رسانه‌های غربی معروف است، یک سال پس از تشکیل اسرائیل در سال ۱۹۴۹ در تل‌آویو به دنیا آمد، سپس به دلیل شغل دانشگاهی پدرش که تاریخ‌نگار برجسته اسرائیلی بود، به ایالات متحده کوچید و مدرسه را در آنجا تمام کرد. با آن که در نوجوانی تجربه زندگی در ایالات متحده در دهه شصت میلادی را (که به گفته برادرش اونی، در آنجا «مردم فقط در باره ماشین و دختر حرف می‌زنند») خوشایند نیافت، اما پس از اتمام سربازی دو باره به آن کشور برگشت و در دانشگاه «ام.آی.تی» درس اقتصاد خواند. به دلیل انگلیسی بدون لهجه و آشنایی‌اش با جامعه آمریکا، در سال ۱۹۸۲ به سفارت اسرائیل در واشنگتن راه یافت و دو سال بعد سفیر اسرائیل در سازمان ملل شد. در سال ۱۹۹۶، به عنوان رهبر حزب لیکود، نخستین بار به نخست‌وزیری رسید و جوانترین نخست‌وزیر اسرائیل شد اگرچه پس از سه سال، انتخابات را به حزب کارگر باخت. او سپس دوباره انتخابات را در سال ۲۰۰۹ برد و از آن پس تا چند روز پیش، بی‌وقفه آن مسند را در اختیار داشت.

فیفر، نتانیاهو را سیاستمدار و رهبری ماهر توصیف می‌کند که پیشگام خصوصی‌سازی و نگرش محافظه‌کار سیاسی و اقتصادی در اسرائیل بوده است. زندگی سیاسی او عمدتاً برمحور امنیت اسرائیل و منازعه فلسطین و اسرائیل چرخیده است. او که به نیروهای سیاسی چپ و لیبرال به دلیل تمایل‌شان به توافقات صلح با فلسطینی‌ها و بازگشت به مرزهای پیش از ۱۹۶۷ نگاه بدبینانه داشته است، همواره خود را به عنوان رهبری معرفی کرده است که فقط او می‌تواند از «هالوکاست دوم» جلوگیری کند. او همیشه منتقد سازش با فلسطینی‌ها، از جمله تشکیل دولت مستقل فلسطینی بر اساس موافقتنامه اسلو بوده است و تنها زیر فشار آمریکایی‌ها تن به توافقات بعدی سیاسی با دولت خودگردان فلسطینی داده است که البته هرگز مفاد آن را اجرایی نکرده است. او بارها به آمریکایی‌ها، از جمله باراک أوباما، رئیس جمهوری پیشین، گفته است که «اسرائیل هرگز به مرز‌های ۱۹۶۷ برنمی‌گردد.»

به گفته فیفر، اگر نتانیاهو زیر فشار خارجی گاهی از «تشکیل دولت فلسطینی» سخن رانده است، منظورش یک «دولت فلسطینی غیرمسلح» بوده است. او «تنها صلحی را قبول دارد که فلسطینی‌ها زیر مشت اسرائیل باقی بمانند.» نتانیاهو هرگز باور نداشته است که فلسطینی‌ها موجودیت دولت یهودی در اسرائیل را به رسمیت می‌شناسند.

فیفر، نتانیاهو را به لحاظ فکری متعلق به جنبش سیاسی صهیونیستی‌ای می‌داند که تمام سرزمین‌های فلسطینی و اسرائیلی را متعلق به قوم یهود و یک دولت یهودی دموکراتیک می‌داند. پدر و پدربزرگ او نیز به این جنبش تعلق داشتند. به همین دلیل، زندگی سیاسی نتانیاهو بین اعتقادات ایدئولوژیک و عمل‌گرایی سیاسی‌ای که از یک سیاستمدار و رهبر دولت انتظار می‌رود، در نوسان بوده است. اما به‌رغم زیگزاگ سیاسی، در مسایل امنیتی و منازعه فلسطین، در سر بزنگاه‌ها به جناح راست مذهبی و تداوم ایجاد شهرک‌های یهودی در مناطق اشغالی وفادار مانده است. 

با آن که امنیت و دفاع از اسرائیل، وجه پررنگ در مواضع نتانیاهو بوده است، اما فیفر او را سیاستمداری جنگ‌طلب نمی‌داند. او با آن که «همیشه از مقابله با تهدید ایران حرف زده است، اما به دلیل پرهیز ریسک‌پذیری هیچ‌گاه جنگی راه نینداخته است.» با این حال، نتانیاهو همیشه ترس حمله به ایران را در دولت‌های غربی، به‌خصوص در آستانه مذاکرات مهمی چون برجام، زنده نگهداشته است. فیفر می‌گوید که یک فایده این شگرد سیاسی، واداشتن متحدان غربی اسرائیل به اعمال تحریم‌های سنگین بر ایران بوده است. با این حال، او می‌نویسد که «جلوگیری از تجهیز دشمنان اسرائیل به سلاح هسته‌ای» از مبانی دکترین امنیت ملی مناخیم بیگن، بنیانگذار حزب لیکود، بود که اسرائیل با حمله به تاسیسات اتمی عراق و سوریه،  تعهد خود را به آن نشان داده است.

فیفر می‌گوید که اسرائیل به دلیل اشغال سرزمین‌های فلسطینی و رشد راست افراطی و مذهبی، با مشکلاتی چون تضعیف دموکراسی، نابرابری اقتصادی، رشد نژادپرستی و دگرهراسی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و نتانیاهو هیچ‌ برنامه‌ای برای حل این مشکلات  نداشته است، و دلیل آن هم این است که «سیاست‌های نتانیاهو برای حفظ بقای سیاسی‌اش ساخته شده است و دیدگاه‌هایش متاثر از نگاه تاریک به تاریخ یهودیان بوده است.» 

مشخصات کتاب:

انشل فیفر/ بی‌بی: زندگی و زمانه متلاطم بنیامین نتانیاهو/ انتشارات بسیک بوکس/۴۳۲ص/۲۰۱۸.