سارا پورعظیما، نوجوان سوارکار ایرانی، تنها ورزشکاری نیست که به دلیل ممنوعالخروجی از حضور در مسابقههای بینالمللی محروم میشود و با وجود قوانین فعلی ایران، به احتمال زیاد آخرین آنها هم نخواهد بود. پیش از سارا پورعظیما ورزشکاران دیگری نیز بودند که به دلیل ممنوعالخروج بودن نتوانستند در مسابقههای خارج از ایران شرکت کنند اما فرق سارا با دیگر ورزشکاران این بود که او را پدرش ممنوعالخروج کرد.
سارا پورعظیما ورزشکار ۱۲ سالهای است که هنگام اعزام به مسابقههای جهانی سوارکاری روسیه متوجه شد که ممنوعالخروج است؛ در حالی که نامه فدراسیون و ویزای او آماده شده بود. خبرگزاری رکنا به نقل از مهرداد مهرآوین، وکیل مادر سارا، اعلام کرد که پدر سارا او و مادرش را ممنوعالخروج کرده بود. به گفته این وکیل دادگستری، پدر سارا این کار را به دلیل اختلافهای خود با همسرش و مطرح شدن مسائلی مثل نفقه و مهریه انجام داده است.
پس از این اتفاق، فدراسیون سوارکاری کوشید تا از طریق کسب اجازه از دادستان امکان حضور سارا پورعظیما در رقابتها را فراهم کند ولی مراجع قانونی اجازه خروج او را صادر نکردند.
پس از اعلام رسانهای این خبر، محمد پورعظیما، پدر سارا، ممنوعالخروجی سارا و مادرش را تایید کرد و گفت که دلیل این کار جلوگیری از خروج احتمالی همسر و دخترش بدون اطلاع او بوده است. او همچنین اظهار داشت که از سفر سارا به روسیه بیاطلاع بوده و دخترش حتی با او خداحافظی نکرده است؛ اما مادر سارا میگوید که همسرش از تاریخ پرواز دخترشان اطلاع داشته است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اگرچه راستیآزمایی گفتههای پدر و مادر سارا در فضای رسانهای امکانپذیر نیست اما آنچه درباره این دختر نوجوان ورزشکار اتفاق افتاده است و نباید نادیده گرفته شود، نقض آشکار حقوق کودک است؛ به این معنی که او قربانی اختلافهای پدر و مادرش شده در حالی که در بروز و تداوم این اختلافها هیچ نقشی نداشته است.
مسئله دیگر قوانین ایران است که راه را برای اقدامهای سلطهجویانه و مردسالارانه باز میگذارد. در ایران خروج زن متاهل و دختر زیر ۱۸ سال از کشور تنها با کسب اجازه از شوهر و پدر امکانپذیر است.
اردیبهشت سال ۱۳۹۶ بود که اعلام شد شوهر زهرا نعمتی، پرچمدار بازیهای المپیک ایران در سال ۲۰۱۶ او را ممنوعالخروج کرده است. زهرا نعمتی در آن زمان قهرمان رشته تیر و کمان مسابقههای پارالمپیک بود اما همسرش او را به دلیل ترک خانه ممنوعالخروج کرد.
پیش از او در سال ۱۳۹۴ نیز همسر نیلوفر اردلان، کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران، وی را در آستانه مسابقات قهرمانی آسیا ممنوعالخروج کرده بود اما مسئلهای که برای زهرا نعمتی پیش آمد، کار را به مجلس وقت کشاند و اعضای فراکسیون زنان لایحهای را تنظیم کردند که بر اساس آن، خروج زنان نخبه و ورزشکار بدون اجازه شوهر امکانپذیر میشد؛ اما این لایحه هم انتقادهای زیادی به همراه داشت چون حقوق زنانی را که ورزشکار و نخبه نبودند، نادیده میگرفت. ضمن اینکه در این لایحه پیشبینی نشده بود که در صورتی که پدر کودکی را برای اعزام به مسابقههای بینالمللی ممنوعالخروج کند، چه باید کرد؟
در پیماننامه جهانی حقوق کودک، هر فرد زیر ۱۸ سال کودک محسوب میشود و مسئولیت نگهداری از او بر عهده خانواده و جامعه است؛ سارا پورعظیما نیز بر اساس قانون کودک به شمار میرود و باید تحت تکفل پدر و مادر باشد اما موضوع این است که در قوانین ایران، پدر بر فرزند حق ولایت دارد و میتواند ظرف مدت کوتاهی فرزند خود را ممنوعالخروج کند اما مادر این امکان را ندارد که اقدام یکطرفه پدر را لغو کند.