در دو ماه اخیر صدها اثر تاریخی و نقاط باستانی بسیاری در افغانستان به کنترل طالبان در آمده است و نگرانی‌هایی جدی در باره احتمال تخریب و ویرانی آن‌ها وجود دارد.

بیش از ۱۵۰ شهرستان در پی حملات غافلگیرکننده طالبان به تصرف این گروه در آمده است. در بسیاری از این نواحی، نقاط تاریخی و بناهای باستانی وجود دارد.

قاسم وفایی‌زاده، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، در کنفرانس خبری امروز، یکشنبه ۲۷ تیر، در کابل اعلام کرد:‌ «در ولایت سمنگان ۳۲ آبده (اثر) تاریخی تحت حاکمیت مخالفان مسلح قرار گفته است که از آن نگرانی جدی داریم. ۳۱ اثر تاریخی در ساحه (نقاط) ناامن ولایت بلخ قرار گرفته است و در اثر انفجار یک موتور بمب‌گذاری شده در ولسوالی بلخ ساختمان مسجد تاریخی خواجه ابونصر پارسا صدمه دیده و پنجره آن تخریب شده است.»

او همچنان می‌گوید منطقه تاریخی آی‌خانم در شمال افغانستان که آثار باستانی ارزشمندی در گذشته از آن کشف شده است، دوباره تحت کنترل گروه طالبان در آمده است و حفاری‌ غیرقانونی برای به دست ‌آوردن آثار طلا از آن آغاز شده است.

در جنوب افغانستان نیز با پیشروی طالبان در هلمند، پنج اثر باستانی که در دست بازسازی بود، در حالت بلاتکلیفی رها شده است و این خطر وجود دارد که با فرارسیدن زمستان این آثار نیز ویران شوند. در ولایت همجوار قندهار هم آثار تاریخی مقربه زرغونه آنا، شیر سرخ، چهل زینه، قلعه نادر افشار، مقبره میرویس خان نیکه، شهر کهنه، زیارت بابا و شاه مقصود آغا و تعداد دیگری از بناهای تاریخی در معرض تهدید قرار گرفته است.

منطقه باستانی مس عینک لوگر نیز به دست مخالفان مسلح افتاده است.

قاسم وفایی‌زاده، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان توضیح می‌دهد که مجموع نقاط تاریخی کشور به صد می‌رسد که بسیاری از آن‌ها در معرض تخریب قرار گرفته است.

این بناها و نقاط تاریخی از چند تمدن بزرگ بشری مانند دوره بودایی، زرتشتی و اسلام نمایندگی می‌کنند.

بناهای تاریخی مربوط به عرفا، شعرا، نویسندگان و سلسله‌های پادشاهی دوره‌های اسلام یا تمدن‌های کهن این سرزمین هستند.

وزارت فرهنگ افغانستان هم از طالبان و هم از مردم می‌خواهد که مانع تخریب یا سرقت این دارایی‌های بزرگ ملی شوند.

آقای وفایی‌زاده می‌گوید: «دست‌هایی برای سرقت آثار باستانی و خالی ساختن افغانستان از پیشینه غنی فرهنگی تلاش دارند. درخواست ما از مردم افغانستان این است که در این زمینه متوجه باشند و نگذارند که این آثار تاریخی که غنای فرهنگی و هنری و ادبی مردمان این سرزمین است، به آسانی به یغما برود و اجازه ندهند کسانی از فرصت استفاده کنند و آن را تخریب کنند.»

او از طالبان خواست: «از مخالفان مسلح جدا می‌خواهیم که نسبت به این پیشینه غنی فرهنگی افغانستان که بیانگر تاریخ چند هزار ساله است، بی تفاوت نباشند و از تخریب آثار جلوگیری کنند.»  

افغانستان ۱۹۹۶ اثر باستانی خود را شناسایی کرده است که ۸۱۱ اثر آن به طور رسمی به ثبت رسیده است.  

گروه طالبان لحظات پیش در واکنش به این خبری در توییتی گفت: «در ساحات تحت حاکمیت امارت اسلامی علیه رسانه‌ها کدام محدودیتی وجود ندارد، آنها در چارچوب ارزش‌های اسلامی، حفظ منافع عليای کشور و رعایت اصل بی‌طرفی کامل می‌توانند فعالیت کنند. همچنان تمام آثار تاریخ از هر نوع تخریب و زیان محفوظ اند.»