وزارت خزانه‌داری آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که هشت شخصیت حقیقی و ده شخصیت حقوقی مربوط به جنگ داخلی در سوریه، به فهرست تحریم‌ها اضافه می‌شوند. هدف از این حرکت واشنگتن، افزایش فشار بر بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه است که پس از گذشت بیش از ۱۰ سال از جنگ داخلی، همچنان قدرت را در دمشق در اختیار دارد؛ هر چند بخش عمده‌ای از  مناطق آن کشور نیز در اختیار نیروهایی دیگر قرار دارد. ازجمله دولت ترکیه و متحدانش در میان گروه‌های اسلام‌گرای مخالف دمشق، «نیروهای دموکراتیک سوریه» به رهبری کردهای چپ‌گرا و تحت حمایت نظامی آمریکا، و نیز گروه‌های اسلام‌گرای منشعب از القاعده که بخش‌هایی از استان ادلب را در اختیار دارند. 

در تارنمای وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده که مقابله با اعمال دولت سوریه از یک سو و مقابله با تروریسم از سوی دیگر، دلیل این تحریم‌ها بوده‌اند. بیشتر نهادهای تحریم‌شده، شاخه‌هایی از سازمان‌های اطلاعاتی و نظامی سوریه هستند.

در فهرست نهادهای تحریم‌شده، نام هشت زندان را می‌بینیم که از سوی دستگاه اطلاعاتی حکومت اسد اداره می‌شوند؛ از جمله زندان صیدنایا در نزدیکی دمشق که سازمان اطلاعات ارتش آن را اداره می‌‌کند. زندان‌های زیر نظر آن اداره، شاخه‌های ۲۱۵، ۲۱۶، ۲۲۷، ۲۳۵، ۲۴۸ و ۲۹۰، نیز مورد تحریم قرار گرفتند. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا موسوم به «اوفاک»، گفت این زندان‌ها«مکان نقض حقوق بشر زندانیان سیاسی و سایر زندانیان» بوده‌اند.

در میان افراد تحریم‌شده، نام پنج نفر از مقامات ارشد امنیتی نهادهای حکومت سوریه که این زندان‌ها را اداره می‌کنند، دیده می‌شود. از جمله کفاح ملحم، رئیس سازمان اطلاعات ارتش که در سال ۲۰۱۹ به این سمت منصوب شد و پیش از آن نیز به اِعمال خشونت شدید علیه معترضان معروف بود. آقای ملحم پیش از این نیز تحت تحریم‌های اتحادیه اروپا و کانادا قرار داشته است. 

در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا نوشته شده: «حکومت اسد جنگی بی‌رحمانه علیه مردم سوریه به راه انداخته است، صدها هزار نفر از شهروندانِ خواهان اصلاحات و تغییر را زندانی کرده است که حداقل ۱۴ هزار نفرشان بر اثر شکنجه کشته شده‌اند. طبق گزارش‌ها بیش از ۱۳۰ هزار نفر تا امروز مفقود یا تحت حبس خودسرانه هستند. تصور می‌شود که اکثریت عظیم این افراد یا درگذشته‌اند، یا در حالی در اسارت هستند که تماسی با خانواده یا وکلا ندارند.»

یکی از گروه‌های اسلام‌گرای مخالف دمشق نیز مورد تحریم قرار گرفته است؛ گروه «احرار الشرقیه» که در شمال سوریه فعالیت می‌کند. جرایم این گروه علیه غیرنظامیان، دلیل این تحریم‌ها اعلام شده است. دو نفر از رهبران این گروه هم تحریم شده‌اند. وزارت خزانه‌داری تاکید کرد که «جرایم بی‌شمار علیه مردم غیرنظامی، به‌خصوص کردهای سوریه، از جمله کشتار غیرقانونی، آدم‌ربایی، شکنجه، و مصادره اموال شخصی» مردم، از جمله دلایل این تحریم‌ها بوده‌اند. به گزارش این وزارتخانه، «احرار الشام» برخی اعضای سابق داعش را نیز به صفوف خود راه داده است.

«احرار الشرقیه» در سال ۲۰۱۶ با انشعاب از «احرار الشام»، گروه دیگر اسلام‌گرا، تشکیل شد. استان حلب و سایر نواحی شمال سوریه عرصه اصلی فعالیت این گروه است و ارتش ترکیه جزو متحدان نظامی آن بوده است. «احرار الشرقیه» زمانی به بدنامی جهانی رسید که در جریان حمله ترکیه به سوریه در پاییز ۲۰۱۹، نیروهای آن دست به قتل فجیع خانم هورین خلف، سیاستمدار کرد سوری و دبیر کل حزب «سوریه آینده»، زدند که از چهره‌های شناخته‌شده کردستان سوریه موسوم به «رژاوا» بود.

گروه شبه‌نظامی «سرایا العرین» که با ارتش بشار اسد همکاری می‌کند، نیز به فهرست تحریم‌ها اضافه شده است. نقش آن گروه در اخلال در برقراری آتش‌بس در شمال سوریه در جریان عملیات سال گذشته آن در استان ادلب، دلیل این تحریم اعلام شده است.

وزارت خزانه‌داری آمریکا گفت، تحریم‌های روز چهارشنبه در راستای «قانون سزار» هستند که در سال ۲۰۱۹ در کنگره آمریکا تصویب شد و هدفش مقابله با حکومت بشار اسد به علت جرایم او در زندان‌ها است. این تحریم‌ها از نظر قانونی تحت لوای چند فرمان اجرایی کاخ سفید هستند؛ از جمله فرمان اجرایی شماره ۱۳۸۹۴ که در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۹ از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین، صادر شد و اعمال تحریم بر ناقضان حقوق بشر در سوریه را ممکن می‌سازد.

این وزارتخانه همچنین اعلام کرد که واشنگتن متعهد است «تضمین کند که تحریم‌های آمریکا، دسترسی شهروندان غیرنظامی حاضر در سوریه را به دریافت کمک بشردوستانه از جامعه بین‌المللی، سد نمی‌کنند.»

در اقدامی جداگانه در همین روز، آمریکا یک نفر از نیروهای مالی سازمان القاعده را که مقیم ترکیه است، ویکی از سازمان‌دهندگان مالی گروه «هیئت تحریر الشام» در سوریه را نیز تحریم کرد. این دو نفر به ترتیب حسن الشعبان و فرخ فوراکتوویچ فیضیماتوف نام دارند. آقای الشعبان از اقامت خود در ترکیه استفاده می‌کرده است تا از منابع مختلف در آفریقای شمالی، اروپای غربی، و آمریکا شمالی پول بگیرد و به دست نیروهای القاعده در سوریه برساند. آقای فیضی ماتوف نیز از رسانه‌های اجتماعی برای جذب نیروی انسانی یا مالی برای «تحریر الشام» استفاده می‌کند.

آندریا گاکی، مدیر اوفاک، گفت: «گروه‌های تروریستی مثل القاعده و تحریر الشام، همچنان می‌کوشند کمک مالی جمع‌آوری کنند، در اینترنت نیرو جذب کنند، و از بانک‌های بین‌المللی برای پشتیبانی از تداوم فعالیت‌های تروریستی خود بهره‌مند شوند.» 

این تحریم‌های جدید در حالی اعمال می‌شوند که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری دموکرات آمریکا، مشغول بازبینی سیاست خود در مورد سوریه است. او هنوز فرستاده ویژه‌ای برای سوریه تعیین نکرده است، و این اولین تحریم‌هایی است که علیه افراد یا نهادهای مرتبط با حکومت اسد اعمال می‌کند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه کنونی که در سال ۲۰۱۶، هنگام سقوط شهر حلب به دست نیروهای اسد، معاون وزیر خارجه بود،‌ آن رویداد تاریخی را از ناکامی‌های دولت اوباما دانسته و گفته است: «تا آخر عمر این ناکامی را با خود خواهم داشت.» آقای بلینکن از سیاست اوباما نسبت به سوریه، که خود در تدوین آن نقش داشت، انتقاد کرده است. 

سیاست آمریکا نسبت به سوریه در چهار سال ترامپ نیز پس‌وپیش‌های بسیاری داشت؛ از فشار بر اسد و حکومت ایران، تا تلاش برای هماهنگی دیپلماتیک با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و مهمترین حامی حکومت اسد. اندرو جی تبلر، مشاور ارشد وزارت خارجه و مدیر امور سوریه در شورای امنیت ملی در زمان ترامپ، روز سه‌شنبه در مقاله‌ای در مجله تاثیرگذار «فارین افرز»، از دولت بایدن خواست «کاری را انجام دهد که تیم ترامپ هرگز نکرد: تدوین راهبرد سیاسی منسجم.»

آقای تبلر که اکنون از دولت کنار رفته است و کارشناس سیاست جهان عرب در «موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» (وینپ) است، نوشت که به انزوا کشاندن اسد و حامیانش و محدود کردن نفوذ روسیه و ایران، باید در محور چنین راهبردی باشد و بدون چنین راهبردی، «دست یافتن به حل دیپلماتیک جنگ سوریه ناممکن خواهد بود.»