بیش از دو دهه قبل، زمانی که طالبان قدرت را در افغانستان در دست گرفتند، زنان یکی از مهمترین بخش‌های جامعه بودند که به حاشیه رانده شده و تا آستانه حذف پیش برده شدند. حق تحصیل و کار و حضور اجتماعی از زنان گرفته شد و معدود حضور اجتماعی آنها در موارد خاص به اجازه مردان و پوشش برقع محدود شد.

اکنون در آستانه خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان در ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱، طالبان بار دیگر در حال پیشرفت در افغانستان است. نفوذی که باتوجه به ایدئولوژی زن‌ستیز طالب، تهدیدی هویتی و حیاتی برای زنان افغان به‌شمار می‌رود که در سال‌های اخیر مبارزه موفقی در بازپس‌گیری بخش قابل توجهی از حقوق خود داشتند.

از همین رو همزمان با قدرت گرفتن دوباره طالبان در افغانستان، زنان افغانستان با حضور پررنگ خود در عرصه مبارزه با طالبان، می‌کوشند از پیشروی طالبان و تحدید بیش از پیش حقوق خود جلوگیری کنند. نسل جدید زنان افغان که در سال‌های اخیر بار دیگر به مدرسه و دانشگاه و محیط کار و اجتماع بازگشته، نمی‌خواهد با سرنیزه طالبان به پستوی خانه بازگردد. «جهاد نکاح»، نامی که طالبان روی عقد اجباری دختران افغان گذاشته‌اند، غنیمت گرفتن زنان در جنگ‌ها و اجبار آنها به بردگی جنسی، خطراتی است که فراتر از حذف از جامعه؛ زندگی و حیات زنان و دختران افغانستان را تهدید می‌کند. 

شکریه بارکزی، از زنان برجسته افغانستان، سیاستمدار و دیپلمات و عضو ولسی جرگه (مجلس نمایندگان) سابق که در عرصه حقوق زنان فعال است در مورد وضعیت زنان در افغانستان در نتیجه پیشروی طالبان به ایندیپندنت فارسی می‌گوید: «مردم افغانستان در ۲۰ سال گذشته به سختی برای آینده بهتر تلاش کردند و اکنون با پیشروی طالبان امکان بازگشت به نقطه صفر وجود دارد. در دو دهه اخیر نسل جدیدی در افغانستان پدید آمده است و اکنون سرنوشت این نسل زیر تهدید طالبان قرار دارد.»

شکریه بارکزی که تجربه مذاکره با طالبان را داشته و خود در حمله انتحاری در غرب کابل در آبان ۱۳۹۳ مجروح شده با اشاره به همبستگی مردم افغانستان و لزوم حمایت جهانی تاکید کرد که باید با اجماع سیاسی راهی برای خروج از جنگ یافت.

شکریه بارکزی درباره وضعیت زنان در مناطقی که به دست طالبان افتاده است، گفت: «باتوجه به اطلاعات نهادهای مدافع حقوق بشر و موسسه‌های مدافع حقوق زنان در خارج از کابل، طالبان کارمندان و پرسنل زن را به عنوان هدف اصلی شناسایی کرده‌اند.»

بارکزی که رئیس سابق موسسه زنان آسیا و عضو کمیسیون تدوین قانون اساسی افغانستان بود، درباره سرکوب و تهدید زنان از سوی طالبان گفت: «طالبان زنان باردار را به قتل می‌رسانند و جنین آنها را از شکمشان بیرون می‌آورند.»

این در حالی است که از ماه‌ها پیش حمله‌های برنامه‌ریزی شده به زنان شاغل در افغانستان به شدت افزایش یافته است. بارکزی که خود موسس انجمن «زنان ژورنالیست افغان» و مدیر مسئول هفته‌نامه «آیینه زن» بوده است، درباره تهدید زنان خبرنگار و شاغل گفت: «شاهد ترورهای هدفمند زنان هستیم. این ترورها به‌ویژه شامل زنان روزنامه‌نگار یا زنانی که در دستگاه‌های قضایی مشغول به کار هستند.»

شکریه بارکزی که در سال ۱۳۹۴ با حکم اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان به سمت سفیر افغانستان در نروژ منصوب شد در گفت‌و‌گو با سردبیر ایندیپندنت فارسی «به بردگی گرفتن زنان از سوی طالبان، بردگی جنسی زنان و به غنیمت گرفتن آنها» را خطر و تهدیدی جدی برای زنان افغانستان توصیف کرد.

نشریه فارن پالیسی در گزارشی از حمله طالبان به ولسوالی سیغان در ارتفاعات مرکزی ولایت بامیان خبر داده بود. در این گزارش آمده است که جنگجویان طالبان در کمد لباس خانه‌ها را باز کردند تا از سن زنان و دختران حاضر در خانه آگاه شوند و آنها را به عقد اجباری خود درآورند.

شکریه بارکزی گفت: «دختران جوانی که هزاران آرزو برای آینده خود دارند به اجبار به عقد اعضای طالبان درمی‌آیند و زنان بیوه هم از نگاه طالبان به طور خودکار غنیمت جنگی محسوب می‌شوند.»

به گزارش فارن پالیسی، براساس ایدئولوژی طالبان، زنان «کنیز» یا «کالا» به‌شمار می‌روند و نتیجه «غنیمت» محسوب می‌شوند. طالبان پیش از این نیز در دهه ۱۹۹۰ میلادی پس از سقوط کابل، زنان را ربودند و مجبور به ازدواج با نیروهای خود کردند.

به گفته شکریه بارکزی، «طالبان در برخی مناطق از مردم خواسته‌اند به نشانه اینکه دختر جوانی در خانه دارند، روی در خانه خود علامت بگذارند.»

از آنجایی که طالبان باور دارند هنگام تصرف زمین‌ها، هرچیزی در آن است متعلق به آنها خواهد بود، حتی گاهی خود را به از ازدواج با زنانی که به بردگی جنسی می‌برند، ملزم نمی‌دانند. رویکردی که بسیاری از ناظران نام «پاکسازی قومی» را روی آن گذاشته‌اند.

اکنون به‌نظر می‌رسد با پیشروی طالبان همه آنچه که در دو دهه گذشته در عرصه حقوق زنان افغانستان به دست آمده به سرعت در حال زوال است. گزارش‌ها حاکی از «جهاد نکاح» طالبان با زنان افغان در مناطقی نظیر تخار و بدخشان است.

شکریه بارکزی با اشاره به اهمیت حمایت از مردم افغانستان و به‌ویژه زنان این کشور تاکید کرد، «باتوجه به قوه قهریه طالبان، مقاومت در برابر آنها با دست خالی به ویژه از سوی زنان و دختران قربانی این جنایت‌ها ناممکن به‌نظر می‌رسد.»